Slaapproblemen door orexine onbalans

Lekker slapen dat willen we allemaal, echter dat wil niet betekenen dat het ook lukt. Ons lichaam moet ons de gelegenheid geven om in slaap te kunnen vallen. Ons lichaam wordt slaperig als de hypothalamus in de hersenen het orexine hormoongehalte in het lichaam vermindert. Is er echter sprake van een orexine-onbalans, waardoor het bloedhormoongehalte ongewoon en continu hoog is dan komen we niet in slaap. Wat is orexine eigenlijk en hoe veroorzaakt het slaapproblemen?

Invloed orexine en slaapproblemen

• Wat is orexine?
• Waarom is slaperig worden goed?
• Relatie met en consequentie van eten
• Verzadigd maar toch wakker
• Remedies bij slaapproblemen

Wat is orexine?

Dit is een hormoon werkzaam in ons lichaam en werkt als oppepper. Oftewel door dit hormoon worden we wakker gehouden. Naast dat het verantwoordelijk is voor slaap, heeft het ook invloed op opgewondenheid en daarnaast reguleert het eveneens de behoefte aan voedsel. Op een dag heeft ons lichaam een bepaalde hoeveelheid energie nodig om te kunnen blijven functioneren. Die energie wordt normaal verkregen door de verbranding van voedsel, danwel de omzetting van opgeslagen glucose en vetten naar energie. Zodoende kan in de energiebehoefte worden voldaan. Zodra het lichaam energie uit voedsel wil halen, dat echter niet aanwezig is, stijgt het orexinegehalte waardoor we hongerig worden. Om dat te stillen moeten we voedsel innemen of wachten tot de opgeslagen glucose en vetten worden aangewend. Zijn we verzadigd dan zal het hormoongehalte dalen waardoor de behoefte om te eten afneemt en we slaperig worden.

Waarom is slaperig worden goed?

Van oudsher is het lichaam erop ingesteld om in de eerste levensbehoeften te voorzien. Dat zijn onder andere vermenigvuldiging door het hebben van geslachtsgemeenschap en het voldoende binnen krijgen van voedsel. Als aan die eerste levensbehoefte is voldaan dan reageert de hypothalamus hierop door de hoeveelheid peptide in het lichaam te verminderen. We hebben dan de neiging om te gaan slapen, waardoor het lichaam alle aandacht kan schenken aan de vertering van voedsel en het verkrijgen van alle noodzakelijke vitaminen, mineralen en overige voedingsstoffen. In een toestand van relatieve slaap kan dus het voedsel meest effectief worden verwerkt. Daarom hebben veel mensen ook na een maaltijd een dipje.

Relatie met en consequentie van eten

Uiteraard bestaat er een vicieuze cirkel, waarin men kan komen indien het bloedhormoongehalte van orexine verstoord raakt. Een groot lichaam waarbij dus sprake is van overgewicht heeft relatief meer energie nodig om het lichaam een verzadigd gevoel te geven. Het kan dus ook zijn dat het lichaam:

• of nooit meer voldoende voedingsstoffen binnen kan krijgen, waardoor het bloedhormoongehalte continu te hoog is;
• of dat er sprake is van een ontregelde hormoonhuishouding, waardoor het bloedhormoongehalte onredelijk hoog wordt gehouden.

In beide omstandigheden is dus het aandeel orexine in het lichaam te hoog en dus:

• houdt het lichaam ons wakker en;
• zal er relatief langdurig of continu een honger gevoel ontstaan.

Verzadigd maar toch wakker

Ook al zijn we verzadigd kan het lichaam een teveel aan orexine aanmaken, waardoor we maar niet in de dip voor het slapengaan komen. We blijven maar wakker en het lichaam blijft te actief door de peptide om te kunnen slapen. Het wakker zijn vraagt daarbij eveneens meer energie van het lichaam en dus gaan we meer eten. Daardoor komt men verder aan en dientengevolge worden de omstandigheden voor het lichaam er niet gunstiger op. Wat kan aan een dergelijk omstandigheid van het lichaam worden gedaan, hoe kan die vicieuze cirkel worden doorbroken?

Remedies bij slaapproblemen

Omdat er nog relatief weinig bekend is omtrent de effecten van het hormoon – het is namelijk pas in 1998 ontdekt, echter pas in een veel later stadium is de relatie tussen voedselinname en slaap onderkend – zijn er ook nog geen uitgebreide studies naar het hormoon verricht. Omdat er sprake kan zijn van een door de hypothalamus veroorzaakte hormoon-onbalans is het verstandig om een scan van de hersenen te maken om een gezwel aan de hypothalamus uit te sluiten. Toch kunnen een aantal tips helpen om slaap te verwekken en de honger te onderdrukken:

Slaapverwekkers of slaappillen

Dit kan in de vorm van gezond voedsel zijn, maar kunnen ook medicijnen zijn om de slaap te verwekken. Laat je informeren door je behandelend arts. Veelal kun je met gezonde voeding slaap opwekken, echter in dit geval zal het in combinatie zijn met aanvullende medicijnen.

Anti-peptidemiddelen

Het gebruik van een anti-peptidemiddel zou de oplossing moeten zijn. Het onderdrukken van het hormoon zorgt ervoor dat het bloedhormoongehalte afneemt, waardoor de hormonale balans kan worden hersteld. De mogelijkheid om te gaan slapen neemt toe, omdat we geneigd zijn om weer sneller moe te worden.

Slaaptherapie

Om de spiraal van het niet kunnen slapen te doorbreken kan een slaaptherapie in combinatie met slaapverwekkers een uitkomst zijn. Ook slaaphypnose via een app kan nuttig zijn.

Aangepast dieet

Er bestaat een duidelijke relatie tussen het niveau van het bloedhormoongehalte, het hebben van slaap en het innemen van een teveel aan voedsel. Normaal zal er sprake zijn van overgewicht of zwaarlijvigheid. Een gezondere levensstijl door het volgen van een gezond afvalprogramma lijkt dan ook gepast. Omdat het primair om het verzadigd zijn gaat ligt een stevig eiwitdieet voor de hand liggend.

Kom je slecht in slaap en heb je duidelijk slaapachterstand dan heeft dat fysieke en geestelijke gevolgen. Raadpleeg altijd een arts om effectief in slaap te kunnen komen, maar ook omtrent hoe je effectief de vicieuze cirkel kunt doorbreken.

Lees verder

• Tips om goed te slapen door voeding en regelmaat
• Jeukend bovenbeen (links of rechts) houdt je wakker!
• Hoe kunnen slaapproblemen van het kind worden verholpen?
• Waarom ben ik slaperig na het eten?
• Piekeren stoppen: de gedachte uitschakelen om goed te slapen