Hoge bloeddruk: renale denervatie als medicijn niet helpt

Veel mensen hebben last van hoge bloeddruk. De veroorzakers van stijging van de bloeddruk zijn meestal overactieve nierzenuwen die in de meeste gevallen met medicijnen, aanpassen van de leefgewoonten en een regelmatige meting onder controle te houden zijn. Maar bij ongeveer de helft van mensen met hoge bloeddruk werken de medicijnen onvoldoende en worden de prikkels die hoge bloeddruk veroorzaken in stand gehouden ook wel resistente hypertensie genoemd. Voor mensen met resistente hypertensie wordt in plaats van medicijnen renale denervatie toegepast. Bij deze techniek brandt een cardioloog de hyperactieve nierzenuw gedeeltelijk dicht met elektrische stroom,waardoor de bovendruk van 150 naar 120 kan zakken. Het effect van de ingreep is pas na zes tot twaalf maanden merkbaar.

Hoge bloeddruk oorzaken en overactieve nierzenuwen

De diverse oorzaken werken op de nierzenuwen, die overactief reageren

Oorzaken van hoge bloeddruk

De oorzaken van hoge bloeddruk zijn verschillend: o.a erfelijkheidsfactoren, nierziekte en welvaartsfactoren als overgewicht, roken,alcohol en suiker. Over deze problemen zijn talrijke artikelen geschreven en behoeft hier dan ook geen extra aandacht.
Medicijnen, aanpassen van de leefgewoonten en een regelmatige meting van de bloeddruk zijn in veel gevallen voldoende om de ziekte onder controle te houden.

Hoge bloeddruk en hyperactieve nierzenuwen

De veroorzakers van stijging van de bloeddruk zijn meestal overactieve nierzenuwen. Deze zenuwen zijn verantwoordelijk voor de hormoonproductie die de bloeddruk regelt. Als door middel van medicijnen en verandering van leefgewoonten de hyperactiviteit niet kan worden verlaagd, worden de prikkels die hoge bloeddruk veroorzaken in stand gehouden. Dan is er sprake van resistente hypertensie'.

Overactieve nierzenuw behandelen met renale denervatie

Ongeveer 50% van mensen met hoge bloeddruk heeft resistente hypertensie. Tot voor kort was er voor deze groep weinig behandeling mogelijk, maar voor deze patiënten is de techniek renale denervatieontwikkeld.

Wat is Renale denervatie

Renale denervatie betekent letterlijk: het onderbreken van de functie van de zenuwbanen van en naar de nieren.
Het vermindert de activiteit van de nierzenuw waardoor de hormoonproductie die de bloeddruk regelt vermindert.

Hyperactieve nierzenuw met een elektrische stroom dichtbranden
De patiënten die de operatie ondergaan, worden eerst uitgebreid gescreend door de afdeling Nefrologie/interne geneeskunde. Daarna kan de ingreep al dan niet plaatsvinden. De techniek die wordt toegepast is te vergelijken met een dotterbehandeling en wordt ook uitgevoerd door cardiologen. Geen toeval natuurlijk, want hoge bloeddruk is een van de grootste veroorzakers van hart- en vaatziekte. Via de slagader in het dijbeen leidt de cardioloog een staafje naar de nier, waarmee hij op bepaalde punten in de nierslagader de hyperactieve nierzenuw met een elektrische stroom dichtbrandt. Daarmee wordt de hormoonproductie die de bloeddruk regelt verminderd, omdat de prikkels minder sterk worden of zelfs helemaal verdwijnen. Met deze techniek kan de bloeddruk worden teruggebracht. Een bovendruk van 150 kan zakken naar 120. Het duurt 6 tot 12 maanden totdat het lichaam zich aanpast naar de nieuwe situatie, waarna dan het uiteindelijke resultaat volledig meetbaar is.

Mogelijke risico’s van renale denervatie

De belangrijkste risico’s zijn te vergelijken met de risico’s van andere ingrepen waarbij een catheter in een slagader in het lichaam wordt ingebracht.

Risico's op korte termijn kunnen zijn:

• Bloeding. Er kan een blauwe plek ontstaan ter plaatse van de prikplaats.
• Pijn houden na de ingreep op de plaats waar de prik is toegediend
• Complicaties aan de bloedvaten:
• Beschadiging van de binnenkant van de bloedvaten
• Het losbreken van een stukje cholesterol dat ergens anders in het lichaam vastloopt en daar schade veroorzaakt. (cholesterolemboli). In zeer ernstige en uitzonderlijke gevallen zal een operatie noodzakelijk kunnen zijn.
• Een allergische reactie op contrastmiddel.

Effecten op de lange termijn:

• De lange termijn effecten van deze behandeling zijn onbekend.
• Verwachting bestaat dat de bloeddruk langdurig aanhoudt (2 jaar).
• Mogelijk gunstig effect op de nierfunctie.
• Effecten van de behandeling op de bloedvatwand zelf zijn onbekend. In UMC Utrecht is bij 20 patiënten vlak na de renale denervatie onderzoek van de nierslagaders verricht. Hier werden geen vernauwingen of andere afwijkingen van de nierslagaders geconstateerd..
• Nadelige effecten op langere termijn zijn dus niet uit te sluiten. Ervaringen tot nu toe geven aan dat nadelige effecten niet te verwachten zijn.

Behandelingen hoge bloeddruk in Nederlandse ziekenhuizen

Sinds 2010 wordt de behandeling van renale denervatie in enkele Nederlandse ziekenhuizen toegepast

• Het UMC Utrecht is het eerste ziekenhuis in Nederland waar patiënten behandeld worden met renale denervatie. De eerste patiënt werd behandeld in juli 2010.
• Haga ziekenhuis Den Haag
• TweeStedenziekenhuis Tilburg
• Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen

Renale denervatie op lange termijn

Op dit moment is deze ingreep voorbehouden aan een specifieke groep patiënten, maar in de nabije toekomst zal renale denervatie op groter schaal toegepast kunnen worden, ook op patiënten die wel reageren op bloeddrukverlagers.
En in de verre toekomst op alle mensen met een hoge bloeddruk.