Je in de (zweet)handjes mogen knijpen

Zweten is de normaalste zaak van de wereld. Ieder mens doet het wel eens. Toch komt het voor dat het bij sommige mensen op erg ongunstige momenten optreed en dat het zomaar kan ontstaan. Zo zijn er mensen die in het dagelijkse leven een overmatige productie van zweet in de handen hebben. De medische term hiervoor is ook wel hyperhidrosis palmaris. Deze vorm van overmatig zweten wordt als een van de meest belastende vormen van hyperhidrose gezien. De reden hiervoor is, dat het behandelen van de handpalmen moeilijker is in vergelijking met andere vormen. Ook is het erg moeilijk om zweethanden te verbergen in het dagelijkse leven

Zweten

Mensen zweten om de overmatige warmte in hun lichaam af te voeren. Zweet verdampt aan de oppervlakte van de huid, waardoor de huid koeler aan gaat voelen.

De handpalmen en voetzolen bij de mens zijn met veel ecriene zweetklieren bezaaid. Dit zijn de zweetklieren die meteen op de huid uitmonden. Deze kliertjes zijn betrokken bij de warmteregeling van het lichaam en scheiden zweetvocht af. De klieren in de hand zijn niet voor de regulatie van de lichaamstemperatuur bedoeld, maar voor betere houvast.

Hyperhidrosis Palmaris

Hyperhidrosis Palmaris is het overmatig zweten op de handpalmen. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat het bij de meeste mensen tussen hun 10e en 20e levensjaar is opgetreden. Dit kan soms wel tientallen jaren aanhouden. Naar schatting lijdt 0,5% van de bevolking aan hyperhidrosis. Het aantal voor hyperhidrosis palmaris zal daarom lager liggen.
Het overmatige zweten kan verergerd worden door lichamelijke inspanning, mentale concentratie, een warme omgeving of nervositeit.

Wanneer men van primaire hyperhydrosis spreekt, is er geen andere ziekte de oorzaak van het overmatige zweten. Dit betreft dus gezonden mensen die verder nergens last van hebben.

Oorzaken

Een hyperfunctie van een bepaald gedeelte van het zenuwstelsel en bovennormale grootte van zweetklieren wordt gezien als de oorzaak van hyperhidrosis palmaris. Er is sprake van een locale hyperfunctie, als het overmatig zweten alleen op een plek van het lichaam voorkomt. Echt de precieze oorzaak is niet bekend, maar men kan wel stellen dat er sprake is van een lichamelijke aandoening. De prikkel om te gaan zweten ontstaat hoogst waarschijnlijk in de hersenen. Bij een deel van de patiënten is er sprake van erfelijke aanleg. Dit is ongeveer bij 30 tot 50% het geval.

In de minste gevallen kan er ook sprake zijn van een onderliggend probleem. Hierbij zijn niet alleen de klieren in de handen overactief, maar overal in het lichaam. Voorbeelden hiervan zijn het hebben van overgewicht, de menopauze, diabetes en een overmatige werking van de schildklier.

Diagnose

Een van de manieren om de mate van overmatig zweten te bepalen, is de zetmeel-jodium proef. De huid moet goed droog zijn, waarna het wordt ingesmeerd met 20% jodium, wat is opgelost in alcohol. Nadat dit gedroogd is, zal er zetmeel op de huid worden aangebracht. Wanneer zetmeel in contact komt met jodium en water (zweet), zal het een donkerblauwe of zwarte kleur krijgen. Hieruit kan opgemaakt worden in welke mate een persoon overmatig zweet en op welke gebieden van de hand dit het meeste voorkomt.

Behandeling

Er bestaan een aantal behandelmethodes voor het overmatig zweten aan de handen:

Aluminiumchloride-therapie

Door het aanbrengen van aluminiumchloride op de huid, raken de afvoergangen van de zweetklieren verstopt. Deze vloeistof moet voor het slapen gaan worden aangebracht. De huid moet volkomen droog zijn als de oplossing wordt aangebracht. Als de overmatige transpiratie is opgehouden, kan worden overgegaan op een onderhoudsbehandeling van eenmaal per week, of een keer in de twee weken.
Als bijwerking kan deze oplossing voor huidirritatie zorgen.

Iontophorese

Een mogelijkheid is het elektrisch in laten werken (iontophorese) op de huid van water of bepaalde medicijnen. Er wordt aangenomen dat zo de zweetkanaaltjes tijdelijk worden afgesloten. Dit helpt vooral bij de lichtere vormen van overmatig zweten. Het is een therapie die vaak herhaald moet worden.
Recent is er ook apparatuur beschikbaar gekomen die thuis toegepast kan worden. Voor ernstige gevallen is deze therapie echter niet altijd toereikend. Het is vooral geschikt voor handen en voeten. Een zwakke continue stroom (maximaal 20 mA) passeert een waterbed waarin de hand of voet is gedompeld. Deze behandeling duurt 20 minuten. De zweetuitscheiding normaliseert zich tijdens de eerste 10 behandelingen. Nadien is het aan te raden om het bereikte resultaat te onderhouden met periodieke behandelingen. Gemiddeld kan één behandeling per week volstaan.

Injectie van botox

De zweetuitscheiding zou geblokkeerd kunnen worden met behulp van een injectie botox. Dit eiwit blokkeert de prikkeloverdracht bij de overgang van de zenuw naar de zweetklier. De zweetklier krijgt zo geen prikkels meer, zodat het ophoudt met werken.
Toch leidt deze blokkade slechts tot een tijdelijk effect. Om het effect te behouden, zou de behandeling geregeld moeten worden herhaald, omdat na enkele maanden na toediening weer nieuwe zenuwprikkels ontstaan.

Operaties

In het ergste geval kan er over worden gegaan op een operatie. Dit is wel een ingrijpende behandeling. Een van de technieken is de thoracale sympathectomie. Hierbij worden enkele zenuwknooppunten verwijderd. Dit zal met een kleine incisie in de oksel gebeuren. Uit de resultaten is gebleken dat er een sterke afname van zweten is bij 60 tot 80% van de patiënten.
Ook bestaat er de mogelijkheid om een dunne laag huid met zweetklieren te verwijderen. Dit heet ook wel micro liposuctie. Als bijwerkingen kunnen er vaak nieuwe zweetklieren uitgroeien.