Pijn in onderbuik

Pijn in de onderbuik betreft vaak de darmen, de blaas, de prostaat (mannen) of de baarmoeder en eierstokken/eileiders (vrouwen). De pijn kan zich links of rechts in de onderbuik bevinden. Soms is er sprake van pijnlijke steken. Waardoor kan pijn ontstaan en hoe deze te herkennen?

De onderbuik

Met de onderbuik wordt dat gedeelte van de buik bedoeld, dat het dichtstbij de benen ligt. In de onderbuik bevinden zich de darmen, de blaas, de baarmoeder, eierstokken en eileiders (vrouw) en de prostaat (man). De onderbuik bevindt zich onder het middenrif.

Pijn in de onderbuik

Pijn in de onderbuik komt net zo vaak voor als pijn in de bovenbuik. In de bovenbuik bevinden zich maag, galwegen, milt en alvleesklier. Belangrijk is dus om te weten waar de pijn zich bevindt. Soms bevindt de pijn zich wel in de onderbuik maar straalt uit naar andere delen van het lichaam.

De meest voorkomende pijn in de onderbuik is pijn aan de darmen, veroorzaakt door maag-darmziekten, infecties of stress. Ook de blaas kan pijnlijk aanvoelen bij een ontsteking. Verder hebben vooral vrouwen vaak last van de baarmoeder, wat pijn geeft.

Pijn aan de darmen

Darmpijn komt vaak voor in de vorm van darmkrampen. Darmkrampen ontstaan veelal als gevolg van een darminfectie, bijvoorbeeld door het eten van slecht voedsel. De darmwand raakt ontstoken. Winderigheid, diarree en krampen zijn als symptomen aan te merken. Darmkrampen als gevolg van een voedselvergiftiging verdwijnt doorgaans na enkele dagen. Bij jonge kinderen en oudere mannen is het belangrijk om erop te letten dat ze niet uit drogen bij diarree. Voldoende drinken is van belang.

Darmkrampen of pijn aan de darmen kan ook ontstaan door een voedselallergie. Veel mensen hebben tevens een lactose-intolerantie. Dit houdt in dat melk(producten), waarin het melksuiker lactose zit, niet goed verteerd kunnen worden. Hierdoor ontstaan klachten als buikpijn, winderigheid, diarree en een opgeblazen gevoel.

Een spastische of prikkelbare darm veroorzaakt buikklachten en problemen met de ontlasting. Het ontstaan van een spastische darm is onduidelijk, wel kunnen patiënten behoorlijke last hiervan hebben.

Stress veroorzaakt ook darmkrampen. Eigenlijk is dit een overlevingsmechanisme. Door stress worden de darmen geprikkeld zich te ledigen, zodat men klaar is om lange tijd te vluchten. In onze huidige samenleving hoeft vluchten niet meer, waardoor het vaak lastig is om veel op het toilet te moeten zitten. Nadat de stressvolle periode voorbij is, verdwijnen de darmklachten.

Een blindedarmontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie. De pijn is voelbaar onder het borstbeen en breidt zich dan uit naar rechtsonder. Er is sprake van drukpijn, maar ook van loslaatpijn. De patiënt kan diarree hebben. Soms komt ook koorts erbij opzetten. Bij een blindedarmontsteking moet altijd een arts gewaarschuwd worden. Een blindedarmontsteking die niet behandeld wordt, kan uiteindelijk dodelijk aflopen.

Andere oorzaken van darmkrampen of pijn aan de darmen kunnen zijn: verkeerd eet-of leefpatroon, slecht werkende maagspier, darmkanker, coeliakie, zweren in de darm, infectie, ziekte van Cröhn of andere darmziekten.

Pijn aan de blaas

De meest voorkomende oorzaak van pijn aan de blaas of pijn bij het plassen, is een blaasontsteking. Een blaasontsteking komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Onder de vrouwen zijn zwangere vrouwen vaker slachtoffer van een blaasontsteking. De plasbuis bij een vrouw is korter dan bij een man, waardoor bacteriën makkelijker de weg naar de blaas vinden. Bij een blaasontsteking is er pijn tijdens het plassen, een branderig gevoel, soms ook bloed bij de urine. Een niet behandelende blaasontsteking kan voor een nierbekkenontsteking zorgen.

Interstitiële cystitis of pijnlijke blaassyndroom is een chronische blaasontsteking en komt zelden voor. Bij een volle blaas doet deze pijn. De wand van de blaas wordt minder elastisch. Ook de plasbuis is pijnlijk. De pijn kan uitstralen naar de bovenbenen en de rug.

Blaaspoliepen kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Bij blaaspoliepen zij de klachten veelal vaak moeten plassen en pijn in de onderbuik. Blaaspoliepen moeten altijd verwijderd worden. Bij blaaskanker zijn de symptomen vaak bloed bij de urine, pijn bij het plassen en vaak moeten plassen.

Pijn aan de prostaat (mannen)

Pijn aan de prostaat uit zich in het gebied tussen endeldarm en balzak. Er kunnen plasproblemen ontstaan. Mannen tussen de 35 en 50 jaar hebben vaker last van pijn aan de prostaat. De oorzaak is een geïrriteerde prostaat. Een warm bad en eventueel medicijnen verminderen de klachten vaak.

Een ontsteking van de prostaat is te herkennen aan pijn in de onderbuik, pijn aan de rug, pijn in de leizen en pijn tussen bilnaad en balzak. De aandrang tot plassen is verhoogd, maar er worden maar kleine beetjes geplast. Ook kan er koorts optreden. De behandeling bestaat uit veel water drinken en antibiotica.

Pijn bij prostaatkanker komt meestal alleen in een vergevorderd stadium voor, zoals bij uitzaaiingen. Prostaatkanker komt vooral voor bij mannen ouder dan 60 jaar. Bij mannen tussen 40 en 60 jaar komt vaker de agressieve vorm van prostaatkanker voor. De helft van alle 80-jarige mannen heeft prostaatkanker, de meeste mannen weten dit echter niet. Op deze leeftijd is prostaatkanker meestal mild en langzaam groeiend. Vaak overlijden oudere mannen aan een andere kwaal dan aan de prostaatkanker.

Pijn aan baarmoeder en eierstokken/eileiders

De meest voorkomende pijn bij vrouwen in de onderbuik is afkomstig van de baarmoeder. De baarmoeder kan pijnklachten geven die vaak niet te herleiden zijn naar een duidelijke oorzaak. Der pijnklachten kunnen variëren van een milde pijn die af en toe voorkomt, dat een zware continue stekende pijn.

Bij endometriose is er baarmoederslijmvlies in de buikholte aanwezig. Dit baarmoederslijmvlies groeit mee onder invloed van hormonen, wat pijn veroorzaakt. De pijnklachten verergeren tijdens de menstruatie, het vrijen of tijdens ontlasting. Ook is er vaak sprake van rugpijn. Er is geen goede behandeling voor, wel worden vaak pijnstillers voorgeschreven. Ook de pil kan pijnklachten verminderen. Middels een operatie kan er zoveel mogelijk verwijderd worden. de kans blijft echter aanwezig dat endometriose terug komt.

Vleesbomen (myomen) in de baarmoeder zijn goedaardige gezwellen in het spierweefsel. De meeste klachten bestaan uit menstruatiepijn of een hevige menstruatie, soms pijn laag in de rug. Een vleesbom die met een steel vast zit aan de baarmoeder en zich plots draait, veroorzaakt hevige pijn in de onderbuik. Vleesbomen worden alleen verwijderd indien ze klachten geven. De kans op nieuwe vleesbomen blijft aanwezig.

Pijn aan de eierstokken of eileiders is meestal het gevolg van een ontsteking, een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of cystes (PCOS). Ook een vergrote eierstok of een afgesloten eileider kan pijnklachten veroorzaken. Eierstokkanker komt jaarlijks bij 1.100 vrouwen in Nederland voor, eileiderkanker komt jaarlijks bij 1.400 vrouwen voor. De klachten zijn pijn in de onderbuik, plotseling bloedverlies, opgezette buik, moeite met plassen en/of ontlasting.