Bewusteloos vallen of flauwvallen

Bewusteloos vallen of flauwvallen is een toestand waarin men in een abnormale slaap geraakt. De oorzaken zijn altijd terug te vinden in de hersenen, bijvoorbeeld door alcohol of een probleem met de bloedvoorziening. Er zijn duidelijke verschillen tussen bewusteloosheid en flauwvallen.

Verschil tussen bewusteloos en flauwvallen

Flauwvallen is een kortdurende bewusteloosheid. Flauwvallen komt vaker voor en is minder ernstig. bewusteloosheid heeft altijd te maken met ernstige oorzaken en kan soms vervelende gevolgen hebben. Flauwvallen is vaak licht van aard en heeft meestal geen gevolgen wanneer dit een enkele keer gebeurt. Soms is frequent flauwvallen het gevolg van een onderliggende ziekte. Vaak worden de termen bewusteloos vallen en flauwvallen met elkaar verward.

Bewusteloos raken door schade aan het hersenweefsel

De oorzaken voor bewusteloosheid zijn terug te vinden in de inwerking van giftige stoffen op de hersenen, zoals drugs, gif of alcohol. Een andere oorzaak is een probleem met de bloedvoorziening naar de hersenen toe, die verminderd kan zijn of helemaal wegvalt gedurende een periode. Ook aandoeningen aan het hersenweefsel zelf kan bewusteloosheid veroorzaken.

Vaak is er sprake van groot bloedverlies waardoor de hersenen niet meer voldoende bloed krijgt aangevoerd, zoals bij een ongeval. Ook een sterk verhoogde druk in de schedelholte veroorzaakt soms bewusteloosheid. Dot wordt gezien bij gezwellen, vochtophoping of bij bloedingen. Na een ongeval kan er ook sprake zijn van een hersenschudding met als gevolg bewusteloos vallen.

Ook is bewusteloosheid erg bekend bij de ziekte epilepsie, ook wel vallende ziekte genaamd. Als andere oorzaak zijn vergiftigingen door middel van drugs of alcohol veelvoorkomend. Bewusteloosheid die lang duurt wordt ook wel coma genoemd. Bewusteloosheid kan ook kunstmatig opgewekt worden en wordt veel toegepast bij operaties. Dit wordt een narcose genoemd. Bewusteloosheid is geen shock: bij deze laatste is er sprake van een acute levensbedreigende toestand.

Symptomen en eerste hulp

Iemand die bewusteloos is, vertoont de volgende symptomen:

• Niet reageren op prikkels van buitenaf zoals de stem, aanraking of pijn.
• Gelaatskleur is rood, blauw of bleek.
• Bewusteloosheid duurt langer dan 2 minuten.

Het toepassen van eerste hulp is afhankelijk van de gelaatskleur. belangrijk is dus om daar op te letten.

• Een bleek gelaat is vaak een teken van een inwendige bloeding. Hierbij moet de patiënt plat neergelegd worden. Leg het hoofd lager dan het lichaam, zodat het bloed naar de hersens toe kan stromen.
• Een rood gelaat komt vaak voor na een herseninfarct/ hersenbloeding. Het bloed moet dan juist van de hersens weg kunnen stromen. Let de patiënt plat neer en leg het hoofd en het bovenlichaam hoger dan de rest van het lichaam. Deze patiënt mag niks drinken.
• Een blauw gelaat ontstaat door ademnood. Vaak is de tong naar achter geraakt of zit er slijm, braaksel of een voorwerp in de luchtpijp. Soms is het voorwerp te verwijderen door de heimlichmanoeuvre oh heimlich-greep of door het hoofd omlaag te houden en stevig tussen de schouderbladen te kloppen. Lukt dit niet, dan is een stabiele zijligging de eerste hulp.

In alle drie de bovenstaande gevallen moet onmiddellijk een arts gewaarschuwd worden. Het bellen van het alarmnummer 112 (Nederland) of 100 (België) geeft het snelste resultaat.

Flauwvallen: kortdurende bewusteloosheid

Bij flauwvallen kis er sprake van een kortdurende bewusteloosheid. Flauwvallen is over het algemeen onschuldig en laat in de meeste gevallen dan ook geen schadelijke sporen achter. Vaak ontstaat flauwvallen door hyperventilatie, hartritmestoornis, pijn, honger, vermoeidheid, zien van bloed of een injectienaald, grote hitte of als gevolg van het gebruik van medicijnen.

Herkennen van het flauwvallen en de eerste hulp die toegepast wordt

Soms voelt de patiënt al aankomen dat hij of zij gaat flauwvallen, anders dan bij bewusteloosheid. De volgende kenmerken geven flauwvallen aan:

• Zwart voor de ogen zien
• Zweten
• Rillerig zijn
• Slap op de benen staan
• Misselijkheid
• Oorsuizen

Als de patiënt eenmaal is flauwgevallen, dan is deze buiten bewustzijn gedurende korte periode. Het gelaat is bleek. Meestal duurt dit 30 seconden tot maximaal twee minuten. Er treedt spontaan herstel op.

Eerste hulp bestaat uit het voorkomen van flauwvallen wanneer de patiënt het voelt aankomen. Door met het hoofd tussen de knieën te gaan zitten wordt de bloedtoevoer naar de hersens maximaal. Soms is het nodig het hoofd bij de patiënt naar beneden te drukken. Een patiënt die al is flauwgevallen, kan het beste in een stabiele zijligging gelegd worden, of plat met het hoofd opzij. Knellende kleding moet losgemaakt worden. Vaak koelt de patiënt wat af, een deken voorkomt dit. Nadat de patiënt bij is gekomen, moet deze gedurende tien minuten nog blijven liggen omdat anders de kans op herhaling groot is. daarna kan de patiënt het beste even de frisse lucht ingaan.