Moedervlek: bloed en verwijderen

Een moedervlek is een gezwel op de huid met pigmentvormende cellen, dat goedaardig is. In sommige gevallen kan een moedervlek kwaadaardig worden en veranderen in huidkanker. Een bloedende moedervlek is een verdacht verschijnsel. Soms worden moedervlekken verwijderd wanneer om cosmetische of medische redenen.

Ontstaan van een moedervlek

Een moedervlek wordt ook wel naevus pigmentus genoemd. Het is een goedaardig gezwel aan de huid met pigmentvormende of pigmentbevattende cellen. Deze cellen worden melanocyten genoemd. Melanocyten bevinden zich in de onderste laag van de opperhuid. In de onderste laag worden de nieuwe cellen gevormd, die zich naar boven bewegen en daar verder ontwikkelen. Ook liggen in de onderste laag de melanocyten die pigmentkorrels aanmaken. Pigmentkorrels geeft een kleur aan de huid en beschermt de huid tegen Uv-straling. De kleurstof van pigmentkorrels heet melanine en wordt afgegeven aan de nieuwe huidcellen.

Een moedervlek is een opeenhoping van melanocyten. Hierdoor ontstaat er een lichtbruin tot donkerbruine vlekje, afhankelijk van de hoeveelheid melanocyten. Dit wordt een moedervlek genoemd. Soms zijn moedervlekken al bij de geboorte aanwezig, meestal ontstaan ze op latere leeftijd. Gedurende het hele leven kunnen nieuwe moedervlekken ontstaan. Gemiddeld heeft ieder mens 25 moedervlekken. Moedervlekken zijn deels erfelijk bepaald. Veel zonlicht met name tijdens de kinderjaren bepaald de vorming van het aantal moedervlekken. Zonlicht bevordert de aanmaak van moedervlekken.

Moedervlek in het oog

Moedervlekken bestaan uit een opeenhoping van melanocyten. Melanocyten zijn pigmentvormende cellen die ook in het oog voorkomen. Een moedervlek kan daarom ook in het oog ontstaan. Een moedervlek in het oog komt minder vaak voor dan op de huid: bij gemiddeld één op de 17 mensen. De moedervlek kan zich duidelijk op het oogwit bevinden, op de iris of in het vaatvlies. Net als bij moedervlekken op de huid, kan een moedervlek in het oog over het algemeen weinig kwaad. In een enkele geval kan een moedervlek kwaadaardig worden. Door middel van een echo of een foto zal bekeken worden of er sprake is van groei van de moedervlek. Een kwaadaardige moedervlek in het oog wordt een oogmelanoom genoemd.

In de meeste gevallen is een moedervlek in het oog niet zichtbaar omdat deze zich in het vaatvlies bevindt. Alleen op het oogwit zelf is een moedervlek duidelijk te zien. Een moedervlek in het oog geeft zelden klachten met het gezichtsvermogen. Wanneer er sprake is van een oogmelanoom zal het zicht slechter worden doordat de tumor het zicht aantast, bijvoorbeeld door het wegdrukken van het netvlies. De behandeling bestaat uit bestraling of verwijderen van het oog, eventueel aangevuld met chemotherapie. De vijfjaarsoverleving is 75 procent. Na tien jaar leeft nog ruim 50 procent. Dit heeft vooral te maken met uitzaaiingen naar de lever toe.

Een bloedende moedervlek kan huidkanker zijn

Een moedervlek kan gaan bloeden. Een bloedende moedervlek wordt een onrustige moedervlek genoemd. Een onrustige moedervlek kan ontstaan door een verandering in de moedervlek zelf. Soms is deze onschuldig of ontstaat door het openkrabben van een moedervlek. Wanneer een moedervlek vaker bloedt, kan er meer aan de hand zijn. Een bloedende moedervlek kan een teken zijn van huidkanker, ook wel huidmelanoom genoemd. Meestal veranderd de moedervlek ook van vorm of wordt groter. De kans dat een moedervlek ontaard in huidkanker is zeer klein. Wanneer toch huidkanker ontstaat vanuit een moedervlek, gaat het om een zeer agressieve en snel groeiende vorm van huidkanker. Een vroege herkenning en directe behandeling is dan ook noodzakelijk. Grote aangeboren moedervlekken geven het hoogste risico op een melanoom.

Moedervlek verwijderen

In geval van melanoom wordt een moedervlek verwijderd. Maar dat is niet de enigste reden voor verwijdering van moedervlekken. Soms ontsierd een grote moedervlek zo erg, dat besloten wordt deze te laten verwijderen. Een veel voorkomende methode is excisie. Het te verwijderen gebied wordt afgetekend en lokaal verdoofd. Het gebied wordt ingesneden tot in het onderhuids vetweefsel en verwijderd. Bloedvaatjes worden dichtgebrand en de huid wordt gehecht. Na ongeveer 14 dagen is de wond genezen.

Een andere methode is het wegbranden van moedervlekken. De huid wordt ontsmet en verdoofd. Het lichaam wordt geaard met behulp van een pleister of een plaat. Met behulp van een staafje wordt de moedervlek weggebrand. Hiervoor wordt een zogenaamd coagulatieapparaat gebruikt dat verbonden is met het staafje. Genezing duurt ongeveer twee tot drie weken. Soms ontstaat er een litteken, vooral wanneer het om een grote moedervlek ging.