De signalen van beginnende dementie

Een op de vijf mensen krijgt dementie. De ziekte is een verzamelznaam van meer dan vijftig ziektes. Alzheimer is de bekendste en meest voorkomende vorm. Hoewel wetenschappers wereldwijd hard op zoek zijn naar het ultieme geneesmiddel, bestaat dit nog niet. Er wordt wel vooruitgang geboekt. Inmiddels zijn er medicijnen verkrijgbaar die de ziekte vertragen en sommige verschijnselen tegengaan. Wat zijn de tien verschijnselen van beginnende dementie? Dementie komt met name voor bij ouderen. Hoe ouder, hoe groter het risico op de ziekte. De kans dat iemand in zijn leven dementie krijgt, is 20 procent. Vrouwen lopen met 30 procent een verhoogde kans. Boven de 90 is de kans op de ziekte 40 procent. In Nederland hebben 250.000 mensen een vorm van dementie. 12.000 Patiënten zijn jonger dan 65 jaar. De verwachting is dat dit aantal explosief zal toenemen. De komende decennia zal dit aantal naar verwachting verdubbelen.

Zenuwen

Dementie tast de hersenzenuwen aan. De zenuwen en verbindingen ertussen worden beschadigd door de ziekte. Wetenschappers hebben inmiddels ontdekt dat het meestal gaat om ophopingen van eiwit in de hersenen. Waarom deze ophopingen plaatsvinden is nog een raadsel. Maar duidelijk is wel dat hierdoor de hersenen niet meer goed functioneren.

Verloop

Soms verlopen de ziekte en achteruitgang zeer snel. Bij anderen gaat het juist weer erg langzaam. De laatsten kunnen nog jarenlang een relatief gewoon leven leiden. De ziekte verzwakt de patiënt uiteindelijk zodanig dat die sterft door een ziekte of infectie. Soms kan iemand ook niet meer slikken.

Signalen

De eerste signalen van dementie hebben vaak te maken met vergeetachtigheid. Deze geheugenstoornissen vallen meestal op. Het gaat dan om hele alledaagse zaken als de namen van (klein)kinderen. Later wordt het denken en spreken moeizamer. De meest vanzelfsprekende taalregels worden minder vanzelfsprekend. Er treedt ook vaak een verandering in karakter op. De patiënt krijgt onverklaarbare stemmingswisselingen. Dagelijkse handelingen worden steeds lastiger en uiteindelijk wordt de dementerende persoon hulpbehoevend.

Behandeling

Hoewel wetenschappers wereldwijd hard op zoek zijn naar het ultieme geneesmiddel, bestaat dit nog niet. Er is wel vooruitgang. Er zijn medicijnen verkrijgbaar die de ziekte vertragen en bepaalde verschijnselen tegengaan. Deze medicijnen vertragen de beschadiging aan de hersenvebindingen en het wegwerken van het opgehoopte eiwit.

Wat zijn de tien eerste signalen?

De hieronder genoemde signalen hoeven niet te wijzen op dementie. De huisarts kan u helpen bij de diagnose.

1. Vergeetachtigheid

Het begint meestal met het vergeten van nieuwe informatie. Dan volgt het vergeten van alledaagse informatie en gebeurtenissen. Ook het meerdere keren stellen van dezelfde vraag is een signaal.

2. Vergissingen met tijd en plaats

Wanneer iemand steeds vaker niet weet welke dag het is, hoe hij of zij gekomen is op een bestemming en waarom, is er sprake van een signaal. Bij gezonde personen komt het ook voor maar wanneer het almaar vaker gebeurt, is dat verontrustend.

3. Problemen met taal

Iemand met dementie heeft moeite met taal. Spreken en een gesprek volgen wordt hard werken. Dit wordt steeds lastiger. Iemand komt bijvoorbeeld niet meer op de meest eenvoudige woorden en namen. Ook stopt iemand soms onverwacht middenin een zin omdat hij of zij niet meer weet hoe een zin moet worden afgemaakt.

4. Problemen met dagelijkse handelingen

Alledaagse handelingen als boodschappen doen, koffie zetten, de kast inruimen of de financiën regelen verlopen steeds moeizamer. Zeker handelingen met een vaste volgorde, zoals koffie zetten of koken, worden steeds verwarrender.

5. Kwijtraken van spullen

Wanneer iemand de schone was in de oven legt, de afstandbediening in het nachtkastje opbergt of de portemonnee in de vrieskist stopt, is dat een zorgwekkend signaal. Vaak kan de persoon in kwestie zich ook niet herinneren waar de spullen liggen.

6. Slecht beoordelingsvermogen

Dementie zorgt ervoor dat mensen steeds moeilijker situaties kunnen inschatten. Dat kan betekenen dat iemand onnodig veel boodschappen doet of te grote geldbedragen uitgeeft. Het beoordelingsvermogen werkt minder goed.

7. Terugtrekken uit het sociale leven

Omdat mensen met beginnende dementie ook wel weten dat ze achteruitgaan, is er sprake van schaamte en faalangst. Zij trekken zich steeds meer terug uit het sociale leven.

8. Veranderingen in gedrag en karakter

Sommigen krijgen last van depressie en angsten, anderen worden bozig, achterdochtig en verdrietig. Dit terwijl iemand in gezonde staat altijd opgeruimd was en een zonnig karakter had. Er kan ook sprake zijn van grote stemmingswisselingen.

9. Onrust

Een signaal dat samen kan gaan met dementie is onrust. Iemand zit niet rustig en heeft voortdurend het idee dat er nog iets moet gebeuren; iets moet worden opgeruimd of iemand moet worden gebeld. Wel kan iemand heel lang slapen en televisiekijken.

10. Visuele problemen

Visuele achteruitgang kán wijzen op dementie maar dat hoeft zeker niet. Lezen, afstanden inschatten, verschillende kleuren en contrasten onderscheiden gaan allemaal moeilijker af. Dit kan duiden op dementie.