Spit: pijn in de onderrug

Spit: dit is een heftige rugpijn laag in de rug. Wie spit heeft, kan vaak niet veel meer doen. Spit doet veel pijn en het herstel kan lang duren. Vaak ontstaat spit plotseling, maar kan ook langzaam ontstaan door overbelasting gedurende de dag. Hoe kom je aan spit en nog belangrijker: hoe kom je er weer vanaf?

Ontstaan van spit

Spit krijg je niet zomaar, maar door een verkeerde belasting of overbelasting van de rug. Van nature is de rug iets hol. Dit zie je duidelijk wanneer je rechtop staat of ligt: het midden van de rug staat iets naar binnen toe. Deze holling heeft een nuttige functie: het verdeelt de druk op de tussenwervelschijven het beste.

Door een verkeerde houding of een gebukte houding, maken we de rug bol. De tussenwervelschijven worden daardoor aan de binnenkant (buikkant) tegen elkaar gedrukt. Omdat tussenwervelschijven een kern van water bevatten, wordt dit water tegen de achterwand (de rugkant) geschoven. De achterwand kan deze druk gedurende een periode aan, maar door bepaalde factoren kan de achterwand het uiteindelijk begeven. Risicofactoren zijn ouderdom, slijtage maar ook werkzaamheden waarbij men de rug vaak overbelast. Denk hierbij aan tuinmannen, die de hele dag door gebukt staan te werken.

Door de overbelasting ontstaan er barsten, verrekkingen of scheuren in de achterwand. De achterwand gaat uitpuilen doordat de tussenwervelschijf door de wand heen gedrukt wordt. De tussenwervelschijf geeft een hevige pijnprikkel af die door wordt gegeven aan de hersenen. De hersenen reageren hierop door de rugspieren aan te spannen. Verstijfde rugspieren zorgen ervoor dat je niet verder doorwerkt met de beschadiging.

Spit is dus geen spierpijn?

Vaak wordt gedacht dat spit een overbelasting van de rugspieren is en dat het probleem zich dan ook in de spieren bevindt. De stijve spieren zijn echter een reactie op de beschadiging van de achterwand bij de tussenwervelschijven. Stijve en pijnlijke spieren moeten er namelijk voor zorgen dat de rug niet verder belast wordt, zodat het lichaam kan herstellen.

Spit kan hernia worden

Over spit wordt vaak lichtzinnig gedacht, ook omdat vaak verondersteld wordt dat spit een vorm van spierpijn is. Maar spit kan uiteindelijk ontaarden in een hernia. De scheurtjes in de achterwand kunnen groter worden, bijvoorbeeld door zwakte van de achterwand of doordat er doorgewerkt wordt met spit in de rug. De tussenwervelschijf gaat nog verder door de wand heen uitpuilen en drukt dan op een zenuw of beknelt een zenuw. Op dit moment spreken we van een hernia. En hernia zal in de meeste gevallen net als spit vanzelf verdwijnen, maar bij een hernia is de kans op een operatie groter. Ook zij de pijnklachten bij een hernia vaak heviger. Het is dus belangrijk om spit niet te verwaarlozen.

Behandeling en herstel

Bedrust heeft geen enkel effect bij spit. Sterker nog, door bedrust verslappen de rugspieren steeds meer. De rugspieren verstijven steeds meer en de pijn wordt groter. Beweging is dan ook aan te raden. Het is belangrijk om bij spit niet met de onderrug te draaien. Wanneer draaiing van het lichaam nodig is, draai dan het hele lichaam, en niet alleen de onderrug. Wie zittend werk doet, neemt het beste een draaistoel en draait de stoel wanneer er iets gepakt moet worden. Met de rug tegen de leuning kan gecontroleerd worden of de rug recht blijft.

Bukken en zwaar tillen is de eerste tijd sterk af te raden. Hierdoor kunnen de klachten alleen maar verergeren. Moet je iets van de grond rapen, zak dan door de knieën of maak gebruik van een grijpstok. Her warm houden van de rug verminderd pijnklachten. Pijnstillers verminderen de pijnklachten ook. Wees wel voorzichtig met het gebruik van pijnstillers: zonder dat er pijn gevoeld wordt, is men al gauw geneigd de rug weer verkeerd te belasten. Spit geneest vanzelf in enkele dagen tot enkele weken.

Oefeningen voor de rug

Rug oefeningen zijn vooral bedoeld om de rugspieren te ontspannen en te versterken. Ontspannen rugspieren geven minder pijn.

• Ga op de rug op bed of op een matje liggen met de knieën licht gebogen. Blijf zo een tijdje rustig liggen en haal diep adem.
• Strek de benen en breng één knie naar de borst toe. Houd de knie met de handen gedurende vijf seconden vast en herhaal dit met de andere knie.
• Ga op de buik liggen met een aantal kussen onder de buik. De rug staat nu bol. Haal telkens één kussen weg en blijf even op de buik liggen.. Neem hier de tijd voor.
• Liggend op de buik op de ellebogen steunen en deze houding een tijdje vol houden.
• Druk je vanuit de ellebogen omhoog totdat je steunt op de handen. Herhaal dit een paar keer.
• Superman: plat op de buik liggend strek je armen en benen richting plafond. Ga niet verder dan mogelijk is.

De oefeningen moeten geen pijn doen. Voel je pijn, stop dan met de oefeningen. Ga nooit verder dan mogelijk is. Herhaal de oefeningen tweemaal per dag, of vaker indien nodig.