Mensen met staarten bestaan echt

In sommige sci-fi series of tekenfilms komen er wel eens menselijke wezens voor die een staart hebben. Wat een fantasie zou je denken, maar wist je dat er sinds 1884 al 23 gevallen van menselijke rudimentale (overblijfsel) staarten (in het Engels: vestigal tail) zijn gerapporteerd? Dit betekent dat er elke 5½ jaar één baby met een staart geboren wordt. Soms is dit slechts een aanhangsel, maar het komt ook voor dat er een echte staart ontwikkeld is. Veel wetenschappers claimen dat dit een bewijsstuk is voor de evolutietheorie, anderen claimen dat het gewoon een foutje is van moeder natuur. Inhoudsopgave:

• Verschil tussen werkelijke staarten en pseudo-staarten
• Bewijs van evolutie & ontstaan van een rudimentaire staart bij de mens
• De langste menselijke staart

Verschil tussen werkelijke staarten en pseudo-staarten

De echte (ook wel persistente) rudimentaire staart van de mens komt voort uit het meest overblijfsel van van de embryonale staart en is gevormd in het gebied van het staartbeen. Deze staart bevat vet- en bindweefsel, centrale bundels van dwarsgestreepte spieren, bloedvaten, zenuwen en wordt bedekt door huid met haar(zakjes) en zweetklieren (zoals bij dieren). Wat er ontbreekt aan de staart zijn bot, kraakbeen en het (doorlopende) ruggenmerg. Echter zijn er ook een paar gevallen bekend waarbij pasgeborenen met een echte staart wel vijf ontwikkelde wervels hadden. De persistente staart kan in sommige gevallen bewegen (de persoon heeft er controle over) en komt twee keer zo vaak voor bij mannen dan bij vrouwen. Het genetische component van deze aandoening is zeer klein en dus is aandoening in de meeste gevallen niet erfelijk.

Pseudo-staarten zijn afwijkingen/misvormingen (deze kunnen variëren) die eruit ziet als een uitsteeksel en lijkt oppervlakkig op een echte staart. Deze ontstaan dus niet door het behoud van foetale structuren en kunnen in tegenstelling tot echte staarten niet bewegen. Ongeveer eenderde van de gerapporteerde menselijke staarten vallen onder de pseudo-staarten. De meest voorkomende oorzaak van deze pseudo-staarten is een afwijkende verlenging van de stuitbeenwervels (staartbeen). Afwijkingen bij deze staarten zijn vaak twee lipomen (goedaardige vetweefselgezwellen), een glioom (gezwel die ontstaat uit gliacellen [cellen van het zenuwstelsel, in dit geval vanuit het ruggenmerg]) en een langwerpige, dunne parasitaire foetus. Pseudo-staarten zijn meestal ontstaan door een mutatie en is niet erfelijk.

Een andere manier waarop een staart kan ontstaan bij de mens is door de aandoening spina bifida. Dit is een geboorteafwijking waarbij de wervelkolom zich niet goed afsluit tijdens de ontwikkeling. Dit wordt meestal veroorzaakt door te weinig foliumzuur tijdens de conceptie en de eerste stadia van de zwangerschap. Het gevolg hiervan is dat ruggenmergvocht er uit spuit en een soort van vleesachtige zak vormt. Deze soort staart komt veel voor en is te herkennen aan de locatie van de staart: de staart is hoger geplaatst op de rug of zelfs onder de nek, terwijl een echte staart werkelijk een verlenging is van het staartbeen aan het eind van de ruggengraat.

De staart zelf is eigenlijk geen rudimentair orgaan, maar een atavisme. Dit is een kenmerk van een voorouder die sporadisch verschijnt. Het rudimentaire deel is eigenlijk het staartbeen (stuitje). Toch wordt de staart vaak nog een overblijfsel genoemd.

Bewijs van evolutie & ontstaan van een rudimentaire staart bij de mens

Normaal gesproken is de staart aanwezig bij de mens in de ontwikkelende menselijke foetus. Deze embryonale staart is ongeveer éénzesde van de totale lengte van de embryo en het meest prominent wanneer het embryo 31-35 dagen oud is. Deze staart wordt normaliter in de achtste week van de zwangerschap geabsorbeerd door de rest van het lichaam. Bij baby’s die met een staart geboren worden ging er alleen iets mis: de structuren van de foetale ontwikkeling worden behouden in plaats van afgebroken. De oorzaak hiervan is een gebrek aan celvernietiging (apoptose) van de embryonale staart. De staart kan gemiddeld zo’n 2,5 centimeter tot wel meer dan 12 centimeter lang worden.

De echte rudimentaire menselijke staarten worden door veel wetenschappers gezien als een voorbeeld van bewijs van macro-evolutie. Een kenmerk van een evolutionaire verschijnselen is dat de verschijnselen een biologisch (dus genetisch) component hebben. Hiervan is sprake: er is een geval bekend waarbij drie generaties vrouwen een echte rudimentaire staart hebben geërfd (dit is echter zeer zeldzaam). Daarnaast is er ontdekt dat dezelfde genen die zorgen voor een staart bij ratten, ook aanwezig zijn in mensen. Dit zijn de genen Wnt-3a en Cdx1. Wanneer deze genen niet geïnhibeerd worden in de vroege stadia van de menselijke ontwikkeling, ontstaat er hoogstwaarschijnlijk een staart in de mens.

Van oorsprong is de staart functioneel voor mobiliteit en voor het behouden van evenwicht. Hedendaags heeft het staartbeen nog een secundaire functie, namelijk het zijn van een hechtingspunt voor spieren. Evolutie-biologen suggereren dat de staart werd ‘kwijtgeraakt’ door de evolutie van apen heen, door een gebrek aan expressie van de Wnt-3a gen. Hoe dit precies is gekomen is nog over te discussiëren. Een theorie hierover is dat het verlies van de staart komt doordat de staart niet meer nodig was in de omgeving waarin de apen leefden. Een andere theorie veronderstelt dat het kan komen door een (dominante) mutatie waarvan de frequentie steeds groter werd in de apenpopulatie.

De langste menselijke staart

De langste staart die ooit bij de mens is gemeten is 33 centimeter lang en bedekt met haar. Deze langste staart is van een man uit India die op een theeplantage werkt, genaamd Chande Oram. Hij is lokaal zeer bekend en wordt gezien als een reïncarnatie van Hanuman, de apengod. Mensen die hem kennen beweren genezen te zijn van hun ziekten doordat zij zijn staart hebben aangeraakt. Ondanks zijn lokale beroemdheid is hij nog steeds vrijgezel en zoekt hij nog steeds naar een vrouw. Al ongeveer twintig vrouwen hebben zijn aanzoeken al afgewezen, omdat zij niet zijn staart kunnen accepteren. Een menselijke staart is te verwijderen door middel van een operatie. Deze operatie kan zonder moeilijkheden worden uitgevoerd en heeft geen gevolgen voor het individu. Echter weigert hij de staart operatief te verwijderen, omdat hij het als een deel van zichzelf ziet.

Lees verder

• Cyclopen bestaan: cyclopia, mensen en dieren met één oog
• De tegenpool van albinisme: melanisme
• Een levend fossiel: De Coelacanth
• Geboren zonder hersenen: Anencefalie