Pijn aan eierstokken en eileiders

Iedere vrouw kan last krijgen van de eierstokken of eileiders, waarbij er pijn wordt gevoeld. Hier zijn verschillende oorzaken voor te vinden. Een cyste, een gezwel, een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of endometriose zijn hier enkele voorbeelden van. Sommige vrouwen voelen de pijn vlak voor de menstruatie, tijdens de eisprong of wanneer ze zwanger zijn. Een ander heeft er last van bij het dragen van een spiraal. Daarnaast kan er ook sprake zijn van meer afscheiding.

Waar zitten de eierstokken en eileiders?

Iedere vrouw heeft -normaal gesproken- twee eierstokken en eileiders. Deze bevinden zich links en rechts van de baarmoeder. De eierstokken en eileiders zijn van buitenaf soms voelbaar door de onderbuik goed in te drukken, ongeveer 3 tot 6 cm onder de navel tussen het midden en de zij in. De eileider verbindt de eierstok met de baarmoeder. Wanneer er zich een cyste of een ander probleem voordoet aan de eierstokken wordt er pijn gevoeld bij het drukken op de eierstok. Er zijn vrouwen die geboren zijn met maar één eierstok. Daarnaast worden er ook meisjes geboren zonder eierstokken. Deze meisjes hebben het syndroom van Turner. Soms wordt een meisje geboren zonder baarmoeder en eierstokken, dit is het androgeen ongevoeligheid syndroom. Ook andere aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat een meisje zonder eierstokken wordt geboren of wel eierstokken heeft, maar die niet functioneren.

Cyste aan de eierstok

De oorzaak voor pijn aan de eierstok is in de meeste gevallen een cyste. Dit is een met vocht gevulde holte. Een folliculaire cyste ontstaat vanuit de follikel die niet openbarst. Een kleine cyste geeft geen klachten, grotere cysten wel. Er kan zich één cyste op de eierstok bevinden maar er kunnen er uiteindelijk steeds meer ontstaan. Vaak heb je pijn rondom het bekken. Ook het vrijen kan pijnlijk zijn. De klachten kunnen zich aan een of aan beiden eierstokken voordoen.

Wanneer de follikel openbarst en de eicel vrijkomt, verandert de achtergebleven follikel in het gele lichaam. Het gele lichaam wordt zonder bevruchting van de eicel afgebroken. Maar soms groeit deze uit tot een cyste. Er ontstaat pijn rondom het bekken en pijn bij het vrijen. Wanneer de cyste openbarst ontstaat er een hevige buikpijn. Er kan een bloeding ontstaan. Deze bloeding kan irriteren en buikpijnklachten geven.

Een cyste verdwijnt in de meeste gevallen vanzelf. Groepjes cysten kunnen elkaar afwisselen, waarbij ze verdwijnen en weer opnieuw ontstaan. Hormoonschommelingen zijn hier de oorzaak van. In ernstige gevallen wordt de cyste verwijderd. Soms moet de eierstok verwijderd worden of is deze verkleefd, waardoor er een gedeeltelijke onvruchtbaarheid ontstaat. Met één eierstok worden de meeste vrouwen nog wel zwanger. Wanneer beiden eierstokken verwijderd moeten worden ontstaat er totale onvruchtbaarheid.

Spiraal

Pijn aan de eierstokken door een spiraal komt veel voor. De Mirena-spiraal is een spiraal dat iedere dag een kleine hoeveelheid hormonen afgeeft aan het lichaam. Dit voorkomt innesteling van een bevruchte eicel, zorgt ervoor dat de baarmoedermond minder makkelijk doordringbaar is voor zaadcellen en onderdrukt soms de eisprong. De hormonen die iedere dag worden vrijgegeven kunnen voor een versnelde groei van cysten zorgen. Er zijn vrouwen die na twee maanden al enkele cysten hebben, soms van wel 10 centimeter groot. Wanneer er dus pijn optreedt na het plaatsen van de Mirena, neem dan contact op met de huisarts of gynaecoloog. Deze kan de spiraal verwijderen en bekijken of er sprake is van cysten.

Zwanger

Tijdens een zwangerschap treden er vaak buikkrampen of buikpijn op. Soms wordt dit ook gevoeld rond de eierstokken. Het is een pijn die doortrekt vanuit de baarmoeder. Soms is er sprake van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De bevruchte eicel wordt dan geblokkeerd en blijft ergens in de eierstok of eileider hangen. Vaak blijft de eicel in de eileider hangen doordat deze verkleefd is of een gezwel heeft. Andere oorzaken zijn het ontbreken van trilhaartjes door een eerdere ontsteking of een vergroeiing van de eierstok of eileider. De doorgang is dan vernauwd. De bevruchte eicel blijft zich delen en groeien. Dit komt omdat de eicel de eerste dagen nog zonder placenta kan overleven. Het klompje cellen, de zygote genaamd, groeit en geeft daardoor drukt tegen de wand van de eileider. Er wordt nu pijn gevoeld. Wanneer het jonge embryo nog verder doorgroeit kan de eileider uiteindelijk barsten. Er ontstaat dan een zeer hevige pijn. Er kan een inwendige bloeding ontstaan, die zonder behandeling binnen 60 minuten dodelijk kan aflopen. Er treedt bij een bloeding pijn aan de schouder op door prikkeling van een zenuw.

Pijn aan eierstok voor menstruatie of rond de eisprong

Sommige vrouwen voelen de eisprong. Deze is dan duidelijk links of rechts te voelen als een stekende pijn of een krampachtig zeurend gevoel. De pijn houdt niet langer dan enkele uren aan. Soms wordt de pijn langer gevoeld door irritatie. Er zijn vrouwen die iedere maand weer de eisprong voelen. Er zijn ook vrouwen die het nooit voelen of slechts af en toe. Voor vrouwen die zwanger willen worden is dit een herkenbaar teken; de vruchtbare periode is aangebroken. Voor alle andere vrouwen is dit een vervelende bijkomstigheid. De pijn die gevoeld wordt kan onderdrukt worden middels paracetamol. Vaak is de pijn wel al over voordat de paracetamol zijn werk begint te doen. Vrouwen die weten wanneer ze de eisprong verwachten kunnen vooraf beginnen met het opbouwen van een spiegel paracetamol. Een spiegel wordt opgebouwd door zesmaal per dag één paracetamol in te nemen. Een andere oplossing is het innemen van de anticonceptiepil. Deze verhindert een eisprong en daarmee ook de pijn.