Jeuk aan je anus: wat kun je er zelf aan doen?

Het last hebben van jeuk aan de anus is een vervelende aandoening. De jeuk kan bijna ondraaglijk worden en je probeert steeds om niet te krabben. Soms kan het gepaard gaan met pijnklachten. Tijdens de slaap krabben veel mensen ongemerkt, waardoor de klachten verergeren. Er kunnen verschillende oorzaken zijn van anusjeuk, zoals irritatie van restjes ontlasting, darmziektes tot aambeien. Hoe ontstaat deze vervelende aandoening en wat kun je eraan om van deze gênante kwaal van af te komen?

Hinderlijke jeuk

Jeuk aan de anus en het gebied er omheen komt regelmatig voor en kan een hinderlijk probleem vormen. Mensen vinden het vaak gênant en willen er niet aan krabben. Het kan een lichte jeuk geven, maar het kan ook ondraaglijk zijn en het leidt vaak tot krabben waardoor er wondjes kunnen ontstaan. Wondjes leiden tot meer jeuk, waardoor je in een vicieuze cirkel komt. Ook wordt er tijdens de slaap gekrabd en de jeuk kan zich dan nog verder uitbreiden. Soms gaat de jeuk gepaard met pijn.

Oorzaken

Er zijn allerlei oorzaken voor deze vorm van jeuk. De belangrijkste oorzaak is irritatie van de huid rondom de anus door restjes ontlasting die achter blijven. Vooral als er sprake is van een sterke beharing is er een grotere kans hierop. Ook mensen met een anatomische afwijking van de vorm van de anus en mensen met een slappe kringspier lopen ook een grotere kans op restjes ontlasting op de huid. Vocht kan ook een probleem vormen omdat dit de huid kan irriteren. Dit kan ontstaan door onjuist schoonhouden, diepe huidplooien, overmatig zweten, onvoldoende ventilatie of aambeien. Maar ook ernstigere oorzaken zoals incontinentie, geslachtsziektes, darmziektes kunnen een rol spelen. Ook eczeem, bacteriële- en schimmelinfecties en worminfecties kunnen jeuk rond de anus veroorzaken. Het gebruik van zeep, ontsmettingsmiddelen en zalf kan de huid ook irriteren waardoor jeuk ontstaat.

Wat je zelf kunt doen

Reinig na het toiletbezoek de huid rond de anus goed. Dat kan het beste met een vochtig wc-papiertje of katoenen doek en dep het daarna voorzichtig droog. Pas op met zeep of speciaal vochtige doekjes omdat deze stoffen kunnen bevatten zoals alcohol en parfum die de huid juist kunnen irriteren. Verder is het belangrijk dat je niet krabt. Draag desnoods ’s nachts katoenen handschoenen. Het beste kun je katoenen ondergoed dragen en vermijd strakke synthetische (onder)broeken en panty’s. Mensen met huidplooien hebben vaak last van overgewicht. Probeer in dat geval wat af te vallen. Misschien heb je zelf een vermoeden waar de jeuk vandaan komt. Zo kunnen vaginale schimmelinfecties, aambeien, wormen, anale fissuren met jeuk gepaard gaan.

Aambeien

Een op de vijf mensen heeft hier wel eens last van. Aambeien zijn kluwens van uitgezette kleine bloedvaatjes rond de anus. Eigenlijk zijn het een soort van spataders. Vanaf de buitenkant is het soms te voelen als bobbeltjes. Deze bultjes kunnen jeuken, pijnlijk zijn en een branderig gevoel geven, vooral tijdens of net na de stoelgang. In sommige gevallen zie je bloed bij de ontlasting. Het ontstaat door een grote druk in de omgeving van de anus, bijvoorbeeld door te hard persen. Mensen met verstopping of die last hebben van harde ontlasting lopen meer risico om aambeien te krijgen. Ook tijdens zwangerschap treden vaak aambeien op, doordat de vergrote baarmoeder met het ongeboren kind en vruchtwater druk uitoefenen op de darmen. Als je een zittend bestaan hebt, wordt er meer bloed rond de anus gestuwd, waardoor de kans op aambeien toeneemt. Zorg dat je geen last hebt van verstopping en harde ontlasting door voldoende vezels te eten, voldoende te drinken en voldoende lichaamsbeweging te krijgen.

Wormen

De meeste soorten wormen zijn zeldzaam in ons land. Wat wel regelmatig voorkomt, zijn aarsmaden bij vooral jonge kinderen. Dit zijn kleine witte wormpjes die tussen de 5 en 10 millimeter lang worden. Ze kunnen op zich weinig kwaad, maar ze veroorzaken wel jeuk. Door te krabben komen de eitjes aan de vingers en zo komen ze uiteindelijk weer bij iemand anders in de mond terecht waardoor ze zich op die manier kunnen verspreiden. Wormensoorten die wat zeldzamer zijn, maar toch voor kunnen komen zijn spoelwormen en lintwormen. Vooral zandbakken waarin honden- en kattenuitwerpselen liggen, is een plaats om met spoelwormen besmet te kunnen raken. Besmetting met de lintworm kan optreden door het eten van rauw vlees of vis. Een goede hygiëne is belangrijk om een wormbesmetting te voorkomen, maar het kan niet altijd voorkomen worden.

De middelen

De verschillende oorzaken voor anusjeuk vereisen een eigen aanpak. Probeer zo min mogelijk op de anus te smeren tegen de jeuk. Mocht de jeuk ondraaglijk zijn en je wilt toch iets gebruiken, gebruik dan een middel met zo min mogelijk toevoegingen zoals zinksulfaatvaselinecrème of zinkzalf. Als er tegelijkertijd sprake is van vaginale klachten, kan er sprake zijn van een schimmelinfectie. In dat geval kun je het beste een antischimmelmiddel gebruiken. Bij erg veel anusjeuk kun je eventueel een kortdurend middel die lidocaïne bevat gebruiken. Gebruik dit niet te lang, omdat het op langere termijn de klachten kunnen verergeren.

Wanneer naar de huisarts?

Als je zelf van alles hebt geprobeerd, maar je blijft last houden van die vervelende jeuk, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Het is in ieder geval aan te raden in geval van aambeien, slijm of bloed bij de ontlasting, urine-incontinentie, regelmatige diarree en/of vaginale problemen. Als je vermoedt dat je een geslachtsziekte hebt, is dat zeker een goede reden voor een bezoek aan de huisarts. De huisarts kan een onderzoek doen, en eventueel ook in de anus. Als er sprake is van een bacteriële infectie, kan de huisarts antibiotica voorschrijven. Bij heftige jeuk geeft de huisarts soms een crème met een corticosteroïd. Deze laatste middelen moet je, net als lidocaïne, niet langdurig gebruiken omdat het anders de klachten kan verergeren.

Lees verder

• Jeuk: wat kun je hier zelf aan doen?