Spruw: wat kun je er zelf aan doen?

Spruw is een schimmelinfectie in de mond en keelholte. Het wordt veroorzaakt door de gist candida en het is te zien als typisch witte plekjes op de tong, binnenkant wangen, gehemelte en in de keel. Het kan ook voorkomen op de huid en in de vagina. Vooral kleine kinderen zijn vatbaar voor spruw omdat hun weerstand minder is. Spruw is meestal onschuldig en verdwijnt vaak vanzelf weer. Een goede hygiëne is belangrijk voor het genezingsproces. Hoe moet je handelen als je baby spruw heeft en wanneer moet je naar een dokter?

Wat spruw is

Spruw is een schimmelinfectie van de mond en keelholte, die is te herkennen aan typische witte plekjes op de tong, aan de binnenkant van de wangen, het gehemelte en achterin de keel. Het kan ook voorkomen op de huid en in de vagina. Het wordt veroorzaakt door de gist “candida albicans”. Veel volwassenen zijn besmet met deze gist, maar dit veroorzaakt meestal geen klachten, omdat de schimmel en andere bacteriën die in de mond voorkomen elkaar in evenwicht houden. Spruw komt het meest voor bij pasgeboren baby’s, omdat hun weerstand nog niet goed werkt.

Spruw bij kinderen

Meestal hebben baby’s geen hinder van spruw, maar soms kunnen ze slechter drinken of laten ze tijdens drinken de speen of tepel steeds los. Soms klakt de baby steeds met zijn tong. Ook kan spruw zich uiten in een vervelende luieruitslag die met goede hygiëne en luierzalf niet verbetert. Jonge kinderen raken besmet tijdens de bevalling of via spenen of tepels waar de gist op voorkomt. Omgekeerd kan spruw bij een baby tepelkloven bij de moeder verergeren of veroorzaken. Jonge kinderen hebben een afweersysteem dat nog niet gerijpt is.

Spruw bij volwassenen

Wanneer spruw bij een volwassene ontstaat, is dat een teken dat de weerstand is verlaagd door een ziekte of door medicijnen. Zo kunnen suikerziekte, een infectie of een aandoening van de witte bloedlichaampjes of medicijnen zoals antibiotica, corticosteroïden, reumamiddelen, middelen tegen afstotingsverschijnselen na orgaantransplantaties en geneesmiddelen die een droge mond veroorzaken, de afweer verminderen. Een slechte mondhygiëne of een niet goed passend of gereinigd kunstgebit een schimmelinfectie in de mond veroorzaken.

Het afweersysteem bij kinderen

Het afweersysteem van kinderen moet nog leren wat schadelijk is en wat niet. Na een eerste keer in contact geweest te zijn met een schadelijke stof zoals een virus, bouwt het afweersysteem van het kind een speciale verdediging op. Het kind wordt bij een eerste blootstelling nog niet ziek. Maar als het kind nog een keer in contact komt met deze stof, zal het afweersysteem reageren, en het virus uitschakelen.

Wat kun je zelf doen?

Als je denkt dat je baby spruw heeft, is het belangrijk om spenen dagelijks uit te koken en daarna op een droge en schone plek te bewaren. Hygiëne is erg belangrijk. Wanneer je borstvoeding geeft, was je je handen voor de voeding en is het belangrijk om de tepel schoon te houden en te wassen met lauw water. Bij volwassenen met spruw is het van belang om na te gaan of er een mogelijke oorzaak is van de spruw, zoals een recente antibioticakuur. Verder is een goede mondhygiëne belangrijk. Deze gist kan niet zo goed tegen zuur. Je kunt de mond schoonmaken met een zacht doekje gedrenkt in sinaasappelsap. Er zijn geen vrij verkrijgbare geneesmiddelen die effectief genoeg zijn tegen spruw.

De middelen die worden afgeraden

Soms wordt er etherische oliën, cranberry- of grapefruitsap aanbevolen om de spruw te behandelen. Deze middelen zijn hiertegen niet effectief genoeg. Grapefruit kan bovendien de werking van sommige geneesmiddelen gevaarlijk versterken. Raadpleeg daarom altijd de apotheker als je (regelmatig) grapfruitsap drinkt en geneesmiddelen gebruikt.

Naar de huisarts

Normaal gesproken moet spruw vanzelf verdwijnen, en kan het even duren voordat het helemaal weg is. Als een kind erg veel last heeft van spruw, daardoor onvoldoende drinkt, als het langer dan twee weken aanhoudt, of je twijfelt, neem dan contact op met je huisarts. Wanneer volwassenen spruw krijgen, kan dat wijzen op een verlaagde weerstand. Wanneer die spruw langere tijd aanhoudt of telkens terugkeert, is het verstandig contact op te nemen met de huisarts. In sommige gevallen zal de huisarts een antischimmelmiddel voorschrijven, die ervoor zorgt dat de celwand van de gist kapot gaat en waardoor de gistcellen afsterven.

Lees verder

• Voedingsadvies bij candida (een schimmelinfectie)