Verhoogde oogdruk: symptomen, oorzaken en behandeling

Velen hebben hun oogdruk weleens laten meten bij de opticien door middel van een pufje lucht dat tegen het oog wordt geblazen. Voor het meten van de oogboldruk zijn nog betrouwbaarder methoden. Is de druk te hoog dan kan dit gevaarlijk zijn voor de oogzenuw en kan zich uiteindelijk glaucoom ontwikkelen. Het is dan ook van belang dit goed in de gaten te houden zodat het oog behandeld kan worden bij de eerste symptomen, voor het te laat is en het gezichtsvermogen wordt aangetast.

Verhoogde oogdruk

• Wat betekent een verhoogde oogdruk?
• Symptomen verhoogde oogdruk
• Hoe kun je de oogdruk meten?
• Wat zijn de oorzaken van een verhoogde oogdruk?
• Behandeling verhoogde oogdruk: oogdruppels of laserbehandeling

Wat betekent een verhoogde oogdruk?

Verhoogde oogdruk, verhoogde oogboldruk, glaucoom en groene staar zijn allemaal benamingen voor dezelfde conditie. Wanneer het onbehandeld blijft kan het leiden tot gezichtsuitval (kokerzien) en zelfs blindheid. De ronde vorm van je oog wordt bepaald door het zogeheten glasvocht en kamerwater, welke een zekere druk opbouwen. Hierin kan een disbalans optreden. Het komt voornamelijk voor bij mensen boven de veertig jaar en treedt langzaam in waardoor het vaak niet goed wordt opgemerkt.

De oogdruk is de inwendige druk in het oog en deze is van belang voor de werking van het oog. Het houdt de afstand tussen de verschillende lagen van het oog (lens, hoornvlies en netvlies) intact. Het genoemde kamerwater wordt aangemaakt in de epitheelcellen van het straallichaam en zorgt wanneer alles naar behoren functioneert voor een oogdruk die ligt tussen de 10 en de 22 mm Hg. Deze druk kan per dag wat fluctueren, maar meestal niet meer dan 5 mmHG per dag. De druk kan ook per oog verschillen. Dit kan door de oogarts en vaak ook door een opticien gemeten worden met een tonometer. Komt de oogdruk boven de 22 mm Hg dan kan er schade ontstaan aan de oogzenuw of het netvlies en is er een verhoogde kans aanwezig op het ontwikkelen van glaucoom.

Symptomen verhoogde oogdruk

In het vroegste stadium gaat een verhoogde oogdruk niet gepaard met klachten en duidelijk aanwijsbare symptomen. Het kan zijn dat je gezichtsvermogen langzaam verslechterd zonder dat je dit in de gaten hebt, doordat je met je andere oog corrigeert of doordat je je onderbewust aanpast aan het feit dat je uitsluitend nog midden in je beeld goed kunt zien. Op langere termijn zul je echter gaan merken dat bepaalde delen van het gezichtsveld minder goed zichtbaar worden of zelfs helemaal verdwijnen.

Sommige mensen denken onterecht dat het trillen van het oog duidt op een verhoogde oogdruk. Dit is onterecht: het trillen van het ooglid of de oogbol zijn geen indicatie voor een verhoogde druk in het oog. Ook het dragen van contactlenzen heeft hierop geen invloed.

Hoe kun je de oogdruk meten?

Er zijn verschillenden manieren om de oogdruk te meten. De bekendste methode is de non-contact tonometrie, ook wel bekend als de luchtpuf methode. Deze wordt vaak toegepast door de opticien. Hierbij moet je je kin in een kinsteun plaatsen en terwijl je naar een scherm kijkt wordt en een luchtpufje tegen het hoornvlies aan geblazen. Deze methode is het eenvoudigst maar ook het minst betrouwbaar.

De oogdruk kan ook gemeten worden met een tonopen (tono-pen). Hierbij wordt met een klein staafje een aantal keer zachtjes tegen het oog aan getikt. Om de afstand tussen het meetinstrument en het oog te bewaren wordt een deel van het instrument tegen het voorhoofd geplaatst.

Wanneer je de oogdruk laat meten bij een oogarts of optometrist dan gebeurt dit normaliter met een applantie tonometrie. Het oog wordt in dat geval eerst bedruppeld met fluoriserende oogdruppels. Vervolgens wordt een tonometer tegen het hoornvlies aan gezet. Door middel van een spleetlamp kan de oogarts het oog ook inspecteren. Dit is de meest veilige en betrouwbare methode voor het meten van de oogboldruk.

Wat zijn de oorzaken van een verhoogde oogdruk?

De druk in het oog neemt normaliter gedurende de dag licht toe. Wanneer de druk gemeten wordt betreft het een momentopname. De druk kan net aan de hoge kant zijn bijvoorbeeld doordat je net bent opgestaan vanuit een liggende houding of omdat je net gebukt hebt en weer omhoog gekomen bent. Structureel zijn er echter een aantal factoren die de kans op het ontstaan van een chronisch verhoogde oogdruk vergroten:

• Voorkomen in de familie
• Hoge bijziendheid (de kans is 2.5x hoger bij mensen met een brilsterkte van meer dan -3.00)
• Gebruik van bepaalde geneesmiddelen (vooral prednison)
• Oogzenuwafwijkingen
• Hart- en vaatziekten die de bloedvoorziening van het oog beïnvloeden
• Lage of hoge bloeddruk

Behandeling verhoogde oogdruk: oogdruppels of laserbehandeling

Wanneer is geconstateerd dat er sprake is van een gevaarlijk hoge druk in het oog wordt overgegaan tot behandeling om verslechtering van het gezichtsvermogen en gezichtsveld tegen te gaan. De meest gebruikte behandeling is die met oogdruppels. Hierin zijn een aantal varianten mogelijk:

• Oogdruppels die de productie van kamerwater verminderen (Betopic S, Nyogel, Timoptol, Timocomod, Betagan)
• Oogdruppels die de productie van kamerwater bevorderen (Xalatan, Lumigan, Travatan, Saflutan, Diopine)
• Oogdruppels die zorgen voor een vernauwing van de pupil (Pilocarpine, Pilogel)

Wanneer een behandeling met druppels niet aanslaat kan gekozen worden voor een laserbehandeling. Deze zijn er in verschillende soorten, afhankelijk van het type glaucoom (trabeculoplastiek, laser-irodotomie, lasersuturolyse, transscrelare cyclophotocoagualtie).