Plasmaferese: bloedzuivering bij ernstig zieke patiënten

Plasmaferese: bloedzuivering bij ernstig zieke patiënten Bij bloedaandoeningen of bepaalde ziekten zoals beenmergkanker kan het bloed vervuild raken met ongewenste bloedelementen. Denk aan een hoge concentratie plasmacellen, een MGUS bloedeiwit piek, onrijpe witte bloedlichaampjes, bloedinfectie of andere verstorende elementen. Deze elementen zitten in het bloedplasma, waardoor lichaamsprocessen kunnen worden verhinderd. Om ernstige klachten te vermijden dient het plasma te worden vervangen, terwijl de gezonde bloedcellen worden teruggegeven. Wat houdt plasmaferese in en hoe wordt dit gedaan?

Plasmaferese, bloedzuivering


Waaruit bestaat bloed?

De mens is voor goed functioneren afhankelijk van gezond bloed. Het is de vloeistof, waarmee alle noodzakelijke levenskrachtige stoffen worden vervoerd zodat spieren, weefsels, organen zonder problemen kunnen werken. Om alle processen goed draaiende te houden zitten de volgende elementen in bloed.

Rode bloedlichaampjes (hemoglobine)

In combinatie met magnesium- en ijzerdeeltjes heeft het de capaciteit om zuurstof in te sluiten, zodat zuurstofrijk bloed naar alle lichaamsdelen kan worden vervoerd. Daarnaast kan het verbruikte zuurstof oftewel kooldioxide afvoeren. Dit proces wordt via de alveoli (longblaasjes) als gaswisselaar uitgevoerd.

Witte bloedlichaampjes (leukocyten)

Via plasmacellen zijn witte bloedlichaampjes dragers van immunoglobuline. Dit is een soort eiwit, welke antilichamen bevat en lichaamsvreemde stoffen kunnen worden geneutraliseerd. Denk aan een virus of bacteriën. Het vormt het afweersysteem van ons lichaam.

Bloedplaatjes (trombocyten)

Indien er een wondje optreedt dan gaan de bloedplaatjes aan de slag. Het zorgt ervoor dat de deeltjes gaan stapelen en aan elkaar plakken waarna het hard wordt. Daarmee kan een wond stelpen, zodat herstel en epitheelvorming kan plaatsvinden.

Overig

Bloedplasma is de vervoerder van de belangrijkste bloedcellen en overige stoffen. Daarnaast bevat bloed aanvullende eiwitten, welke voorgaande bloedcellen helpen. Denk aan verschillende stollingsfactoren, welke bloedplaatjes stimuleren als er schade aan weefsel is ontstaan. Verder vervoert het bloed noodzakelijke stoffen, waaruit we energie krijgen en waarmee lichaamsprocessen worden aangestuurd.

Wat is bloedplasma?

Bloed bestaat voor circa zestig procent uit bloedplasma. Het is de stof waarmee de overige stoffen en bloedcellen handig door het lichaam kunnen worden vervoerd. Het heeft een gelige tot grijze kleur. De rode kleur van bloed wordt veroorzaakt door het aandeel hemoglobine, oftewel de rode bloedlichaampjes. Het plasma bestaat voor tweeënnegentig procent uit water aangevuld door zeven procent plasma-eiwitten. Denk aan albumine voor de vochtvasthoud capaciteit van het bloed.

Het hebben van schadelijke bloedelementen

Wegens ziekten of aandoeningen kan het lichaam onverhoopt bepaalde stoffen aanmaken, welke schadelijk voor onszelf zijn. Denk aan een grote hoeveelheid M-proteïne veroorzaakt door de ziekte van Kahler, waardoor de stroperigheid toeneemt. Lichaamsdelen krijgen minder of geen zuurstofrijk bloed, waardoor kans op invaliditeit bestaat. Ook andere aandoeningen zoals bij de acute fase van het syndroom van Guillain-Barré syndroom, waarbij teveel antistoffen aanwezig zijn. De procedure voor het schoonmaken van bloed wordt ook toegepast bij aandoeningen zoals het syndroom van Goodpasture, paraproteïnemie, Myasthenia Gravis, ITP of Granulomatose van Wegener.

Vervangen van plasma

Het doel van plasmaferese is het afscheiden van het plasma van de overige bloedcellen. De gezonde bloedcellen kan het lichaam uiteraard goed gebruiken en die worden toegevoegd aan kunstmatig schoon plasma. Oftewel vervuild plasma waarin verstorende elementen zitten worden verwijderd, terwijl normale bloedcellen worden behouden. Het wordt ook wel plasmaverwisseling genoemd en wordt bereikt door een celscheidingsapparaat te gebruiken. Soms wordt dit ook via dialyse gedaan, waarbij een speciaal bloedcelfilter wordt toegepast.

De procedure bij plasmaferese

Bij het vervangen van bloed wordt uit de ene arm bloed afgetapt en in de andere arm wordt via een infuus schoon bloed toegevoegd. Het kan ook via de lies worden gedaan. Het afgetapte bloed gaat geleidelijk aan door de machine, waarbij centrifugaal plasma wordt gescheiden. Enerzijds wordt plasma opgevangen en anderzijds worden gezonde bloedcellen aan kunstmatige bloedplasma toegevoegd. Dat mengsel wordt met iets anti-stollingsmiddel (zorgt ervoor dat het bloed in de machine niet stolt) weer aan het lichaam toegevoegd. Per keer kan circa drie liter plasma worden vervangen oftewel circa 5 liter bloed wordt verschoond. Normaal zal deze procedure twee uur in beslag nemen.

Herhaaldelijk toepassen

Afhankelijk van de ziekte dient het vaak of minder vaak te worden gedaan. Het nieuwe bloedplasma zal namelijk met de tijd weer met ongunstige elementen vervuild raken, waardoor wederom de procedure moet worden uitgevoerd. Bij de ziekte van Waldenström – een ongeneesbare woekering van beta-lymfocyten – zal de viscositeit toenemen, waardoor wederom problemen kunnen ontstaan. Oftewel er zal sprake zijn van een geregelde opschoning van het bloedplasma.

Complicaties

Doordat het noodzakelijk is om iets anti-stollingsmiddel toe te voegen, zal men enige klachten hebben. Voornamelijk gaat het dan om tintelingen in de mond of vingers. Daarnaast kan de persoon het koud krijgen. Verder geldt dat de infuusnaald aanwezig blijft, indien de behandeling iedere dag of geregeld moet worden gedaan. Laat u altijd voorlichten hoe u met deze omstandigheid om moet gaan. Informeer ook omtrent wat u wel en niet mag doen als u na de plasmaferese weer naar huis mag.

Lees verder

© 2013 - 2024 Geinformeerd, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ziekte van Waldenström: zeldzaam ongeneeslijk beenmergkankerZiekte van Waldenström: zeldzaam ongeneeslijk beenmergkankerNaast de ziekte van Kahler is de ziekte van Waldenström de tweede meest belangrijke maar zeldzame vorm van beenmergkanke…
Epstein-Barr geen onschuldig virusEpstein-Barr geen onschuldig virusHet Epstein-Barr virus is wereldwijd een veel voorkomend herpesvirus. Ongeveer 80-90% van de wereldbevolking is drager v…
Chemotherapie: wat is het en hoe werkt het?Chemotherapie: wat is het en hoe werkt het?Chemotherapie is een onderdeel van de behandeling voor patiënten met kanker. Chemotherapie wordt ook wel cytostatica of…
CAPD: vorm van dialyseCAPD: vorm van dialyseCAPD is een vorm van dialyse, waarbij de patiënt zelf de spoeling kan uitvoeren. Hierdoor hoeft men niet meer naar het z…

Angina pectoris: een drukkende pijn op de borstAngina pectoris: een drukkende pijn op de borstAngina pectoris is een drukkende pijn midden op de borst. De pijn neemt toe bij inspanning en neemt weer af als er rust…
Bloeddruk, wat is dat eigenlijk?Bloeddruk, wat is dat eigenlijk?Wil het bloed alle organen en ook de kleinste haarvaten kunnen bereiken, dan moet het bloed met een bepaalde druk vanuit…
Bronnen en referenties
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Plasmaferese
  • https://www.lumc.nl/home/0001/12556/19997/805290215142715
Geinformeerd (1.029 artikelen)
Laatste update: 11-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.