Kun je een hartstilstand overleven? Wat zijn de symptomen?

Het hart stopt ineens met pompen. Wat zijn de symptomen bij een hartstilstand en waar wordt het door veroorzaakt? Wat is cardioversie? Welke mogelijkheden zijn er voor behandeling en wat is de prognose? Kun je een hartstilstand overleven? Er is een app die je wijst waar je de dichtstbijzijnde AED kunt vinden.

Inhoud artikel

• Hartstilstand
• Oorzaken hartstilstand
• Symptomen hartstilstand
• Behandeling van een hartstilstand
• Defibrilleren/cardioversie
• Prognose hartstilstand
• Stopzetten van het hart tijdens een operatie
• App om te zoeken naar dichtstbijzijnde AED
• Wat gebeurt er na een melding van hartstilstand bij 112?

Hartstilstand

Bij een hartstilstand stopt het hart met pompen. Er gaat geen zuurstofrijk bloed meer naar de hersenen en andere organen, deze kunnen daardoor niet meer goed werken. Binnen drie minuten nadat het hart is gestopt met pompen, beginnen de hersenen schade op te lopen. Het hart kan weer op gang worden gebracht of de omloop van het bloed kan worden gestimuleerd door uitwendige hartmassage. Gebeurt dat echter niet, dan kan de dood na vijf minuten zijn intrede doen. Een hartstilstand komt met het toenemen van de leeftijd vaker voor, vaker bij mannen dan bij vrouwen. Er zijn risicofactoren (zie onder het kopje oorzaken), erfelijkheid is geen factor van betekenis.

Oorzaken hartstilstand

Meestal wordt hartstilstand veroorzaakt door kamerfibrilleren of door asystolie (twee soorten elektrische storing).

1. Kamerfibrilleren: dit is de oorzaak die het meeste voorkomt. Er gaan elektrische prikkels door de kamers, maar de kamers trekken niet samen. Het hart kan om deze reden het bloed niet rondpompen. Het kan plotseling optreden bij een coronaire hartziekte, het kan ook een complicatie zijn bij een hartinfarct.
2. Asystolie: dit is een elektrische verstoring in het hart, waardoor het hart niet meer samentrekt. Er treedt een volledige hartstilstand op. Asystolie kan worden veroorzaakt door stikken, maar ook door ziekten en verwondingen die leiden tot hevig bloedverlies.

Risicofactoren hartstilstand: roken, ongezond (vet) eten, te weinig lichaamsbeweging, een te hoog lichaamsgewicht.

Symptomen hartstilstand

Symptomen die meestal optreden binnen een paar seconden na een hartstilstand:

• Iemand kan in elkaar zakken;
• Bewustzijnsverlies;
• De lippen, vingers en tenen verkleuren blauw;
• Geen polsslag en geen hartslag meer;
• Geen ademhaling.

Behandeling van een hartstilstand

Als iemand een hartstilstand krijgt, dan moet er direct medische hulp komen. Ben je de enige in de buurt van de persoon die getroffen is, roep dan om hulp tot er iemand komt. Het is ook belangrijk dat direct wordt gestart met hartmassage (reanimatie). Dit is om de bloedtoevoer naar de hersenen op gang te houden. Als het ambulancepersoneel ter plekke komt, zullen deze alles overnemen en ook een elektrocardiogram maken. Dit is om de oorzaak van de hartstilstand vast te stellen. Voor welke behandeling gekozen wordt, hangt af van waar het om gaat: kamerfibrilleren of asystolie. Kamerfibrilleren kan worden behandeld met een defibrillator (zie onder kopje Defibrilleren). Astystolie kan soms worden verholpen met een injectie met epinefrine (adrenaline). Er wordt geïnjecteerd in een grote ader of meteen in het hart, om de hartslag weer op te starten.

Defibrilleren/cardioversie

Defibrilleren is een ander woord voor cardioversie. Er wordt een korte elektrische schok aan het hart gegeven met een defibrillator. Door die schok kan het hart het normale ritme weer oppakken. Tegenwoordig worden er steeds meer automatische externe defibrillatoren (AED) geplaatst in openbare ruimten. Deze zijn voor iedereen gemakkelijk te bedienen, er kunnen levens mee gered worden.

Prognose hartstilstand

• Als er onmiddellijk na de hartstilstand begonnen wordt met hartmassage, dan hangt de kans op overleven af van de oorzaak van de hartstilstand.
• Gaat het om kamerfibrilleren als complicatie bij een hartinfarct dan is compleet herstel mogelijk als door middel van defibrilleren de hartslag weer kan worden hersteld.
• Bij een hartstilstand door asystolie zijn de vooruitzichten alleen positief als de oorzaak die ten grondslag lag aan de hartstilstand, snel en effectief kan worden behandeld en de normale hartslag moet kunnen worden hersteld.

Stopzetten van het hart tijdens een operatie

Tijdens een hartchirurgische ingreep is het vaak nodig dat het hart wordt stopgezet. De functie van het hart wordt dan tussentijds overgenomen door een hart-longmachine.

App om te zoeken naar dichtstbijzijnde AED

Op veel plekken in Nederland kun je AED’s vinden. Denk aan openbare gebouwen, bij sportverenigingen, in winkelcentra, pretparken. Je kunt ze herkennen aan het groene AED-logo. Als je erop let, dan zijn er meer in de buurt dan je denkt. Men zou graag alle locaties in kaart brengen, maar op dit moment is er nog geen goed landelijk registratiesysteem. Er bestaat wel een app voor de mobiele telefoon (iPhone of Android) of iPad, waarmee je kunt zoeken naar de dichtstbijzijnde AED.

Wat gebeurt er na een melding van hartstilstand bij 112?

Bij een melding van een (mogelijke) hartstilstand stuurt de Meldkamer Ambulancezorg (MKA) altijd twee ambulances naar het slachtoffer. Dit is volgens protocol. Verder wordt ook het oproepsysteem van HartslagNu of Hartveilig Wonen automatisch geactiveerd. Doel is om genoeg hulpverleners en AED’s te vinden. Je kunt je op de websites van HartslagNu en Hartveilig Wonen aanmelden als burgerhulpverlener of je kunt een AED-locatie toevoegen.