Vitiligo: als de kleur geleidelijk verdwijnt uit de huid

Vitiligo is een aandoening van de huid met witte tot lichtroze plekken. In de plekken is geen huidpigment aanwezig. Popster Michael Jackson schreef het lichter worden van zijn huid toe aan deze ziekte. Waarschijnlijk is er bij vitiligo sprake van een auto-immuunproces. Vitiligo is niet besmettelijk. Wat zijn de symptomen van vitiligo en hoe kan de ziekte behandeld worden? Is vitiligo te genezen?

Inhoud artikel

• De kleur van de huid
• Het ontbreken van kleur: albinisme, albino
• Vitiligo
• Oorzaken vitiligo
• Symptomen vitiligo
• Diagnose vitiligo
• Behandeling vitiligo
• Prognose vitiligo
• Impact op het leven van iemand die de diagnose krijgt
• Camoufleren
• LVVP: patiëntenvereniging voor mensen met vitiligo
• Facebook en lotgenoten
• Boek waarin vitiligo een rol speelt: Het Lelietheater

De kleur van de huid

De kleur van de huid is onder andere afhankelijk van de hoeveelheid melanine (huidpigment) in de huid. Er zijn speciale pigmentcellen, melanocyten genaamd, die melanine aanmaken. Deze pigmentcellen bevinden zich in de onderste laag van de opperhuid. Melanine wordt in kleine bolletjes, melanosomen, doorgegeven aan epitheelcellen van de opperhuid. Een andere naam voor deze epitheelcellen is keratinocyten. De taak van melanine is het beschermen van huidcellen tegen schadelijke inwerking van ultraviolette straling. Dit doen ze door de stralen te op te nemen. Zonlicht zorgt ervoor dat er meer melanine wordt gemaakt. Iedereen heeft ongeveer evenveel melanocyten, maar bij mensen met een donkere kleur van de huid zijn de melanocyten actiever. Dit leidt ertoe dat er meer melanosomen worden gemaakt en dat de keratinocyten meer pigment hebben, de kleur van de huid is daardoor donkerder. De kleur van de huid wordt ook bepaald door de dikte van de opperhuid en hoe de doorbloeding is. Bij een goede doorbloeding zal de huid een roze tot rode kleur krijgen.

Het ontbreken van kleur: albinisme, albino

Bij mensen met albinisme (albino) ontbreekt het pigment melanine in het hele lichaam. De huid en het haar zijn wit en de irissen hebben een rood-roze kleur. Het komt zeer zelden voor, doorgaans is er wel een kleine hoeveelheid pigment aanwezig. De irissen zijn dan lichtblauw van kleur. Albinisme is een erfelijke aandoening, er ontbreekt een enzym. Er is sprake van een grote gevoeligheid voor het licht van de zon, bescherming is dus nodig. Je kunt bijvoorbeeld een speciale bril aanschaffen.

Vitiligo

Vitiligo komt in Nederland voor bij ongeveer tweehonderdveertigduizend mensen. De aandoening is niet besmettelijk. In delen van de huid ontbreekt pigment, het kan nagenoeg overal op het lichaam voorkomen. Voorkeursplekken zijn handen, voeten, gezicht en oksels. De vlekken zijn wit tot lichtroze van kleur. Vitiligo kun je krijgen op iedere leeftijd, maar in circa vijftig procent van de gevallen begint de ziekte voordat iemand twintig wordt. Vitiligo kan veel invloed uitoefenen op het geestelijk welzijn van iemand.

Oorzaken vitiligo

Waarschijnlijk is de oorzaak een auto-immuunproces. Bij vitiligo maakt het lichaam antistoffen aan tegen de pigmentcellen van iemand. Circa één op de drie personen met de ziekte heeft een of meerdere bloedverwanten met vitiligo. Of je man of vrouw bent en hoe je leeft zijn geen factoren die meespelen bij het ontstaan van vitiligo.

Symptomen vitiligo

• Het verdwijnen van kleur gaat heel langzaam, het kan wel maanden of zelfs jaren in beslag nemen.
• Het gaat om melkwitte vlekken. Vaak zit er een iets donkere rand omheen, maar dat is niet altijd het geval.
• Verlies van pigment van delen van de huid, vaak rond de openingen van het lichaam en in plooien. Ook op plaatsen waar regelmatig druk op wordt uitgeoefend en op voeten, handen en gezicht.
• De plekken zijn 'spiegelbaar' over het lichaam verspreid, de afmetingen en de vorm verschillen.
• Soms groeien er witte haartjes op de plekken. Dit komt door het ontbreken van pigment in de haarzakjes.

Diagnose vitiligo

Meestal is het wel duidelijk dat het om vitiligo gaat. Soms is onderzoek van de huid nodig om andere oorzaken uit te sluiten. Pityriasis versicolor, een schimmelinfectie, kan bijvoorbeeld ook verkleuringen van de huid veroorzaken. Door middel van onderzoek van het bloed kan worden uitgezocht of iemand tevens een andere auto-immuunziekte heeft, bijvoorbeeld diabetes mellitus, pernicieuze anemie.

Behandeling vitiligo

• Heb je een milde vorm van vitiligo dan kun je cosmetica gebruiken om de plekken te verbergen.
• Stel de plekken niet bloot aan zonlicht en gebruik een zonnebrandmiddel met een flinke beschermingsfactor.
• Soms wordt fototherapie geadviseerd met ultraviolet licht, eventueel in combinatie met een middel dat de huid gevoeliger maakt voor het effect van licht.
• Zalf met corticosteroïden kan voorgeschreven worden bij vitiligo. Het onderdrukt ontstekingen en infecties en het kan bij mensen met vitiligo soms uitbreiding van vlekken voorkomen. Het nadeel van de corticosteroïdenzalf is dat dit middel bijwerkingen kent. De huid kan bijvoorbeeld steeds dunner worden.
• Tacrolizalf: deze zalf bevat geen corticosteroïden en heeft daarom minder schadelijke bijwerkingen. De zalf remt ontstekingen en houdt de afbraak van pigment tegen.
• Als grote delen van het lichaam getroffen zijn dan kan het bleken van de huid een optie zijn.

Prognose vitiligo

Vitiligo gaat niet over, de plekken worden vaak geleidelijk groter. Een enkele keer komt de pigmentvorming spontaan weer op gang. Soms, als de plekken niet groter worden, kan transplantatie met cellen van de eigen opperhuid die wel pigment vormen, een oplossing zijn.

Impact op het leven van iemand die de diagnose krijgt

Als je een lichte huid hebt, zullen witte vlekken in de winter mogelijk niet opvallen. Het kan dus schrikken zijn in de zomer, de huid wordt bruin, maar je ziet plotseling witte vlekken. Ga naar de huisarts, deze zal je doorverwijzen naar een dermatoloog. De dermatoloog zal de diagnose stellen. Het is verstandig om iemand mee te nemen, met zijn tweetjes hoor je meer dan dat je alleen bent. De schrik zal met name in het begin groot zijn, er is (nog) geen zekerheid over de oorzaak en op dit moment is er nog geen behandeling die je ervan verzekert dat het proces stopt of dat de witte vlekken verdwijnen. Toch is het zaak om niet in paniek te raken, stress heeft geen goede invloed op vitiligo. Het is niet besmettelijk, het is niet levensbedreigend. Toch zit niemand te wachten op vlekken op het lichaam. Er is lichttherapie, er zijn crèmes (met en zonder hormonen) die mogelijk het proces kunnen remmen. Het is afwachten wat het bij iemand doet. De handen zijn vrij moeilijk te behandelen, vlekken in het gezicht reageren vaak wel goed.

Camoufleren

Als je zelf geen hinder hebt van de witte vlekken, dan is camoufleren niet nodig. Maar voel je je erg onzeker dan is het fijn om te weten dat er goede camouflageproducten zijn. Bij een hele lichte huid zie je de vlekken in de winter bijna niet en kun je ze in de zomermaanden camoufleren. Dit kan bijvoorbeeld met zelfbruiners. Let op, deze producten breng je aan, maar de bruining gaat nog een poos door. Je hebt zelfbruiners van verschillende merken, het is uittesten welk product mooi staat bij jou. Probeer het eerst uit op een plek die niet zo zichtbaar is. Er zijn ook bodylotions met een klein beetje zelfbruiner, bij deze producten gaat de bruining wat subtieler. Het is altijd afwachten of de vlekken ook goed meekleuren. Ook een optie zijn de producten van Dermacolor. Bij deze producten kun je direct zien wat het resultaat wordt en als het niet bevalt kun je het verwijderen en opnieuw doen (iets wat bij de zelfbruiners niet mogelijk is). Het beste is om een afspraak bij een huidtherapeut te maken, hij/zij kan de juiste kleur uitkiezen.

LVVP: patiëntenvereniging voor mensen met vitiligo

Bij de LVVP kun je terecht met al je vragen over vitiligo. De belangen van mensen met vitiligo worden behartigd en de LVVP financiert onderzoek.

Facebook en lotgenoten

Je kent misschien geen mensen met vitiligo, maar zou het wel fijn vinden om te praten met lotgenoten. Om ervaringen uit te wisselen, om tips te krijgen, om steun te ontvangen in moeilijke tijden. Op Facebook kun je terecht bij: Vitiligo Nederland en bij Vitiligo lotgenoten. Vitiligo lotgenoten is in juli 2017 opgericht door Martine Daems, inmiddels (augustus 2020) telt de (besloten) groep al 1000 leden.

Boek waarin vitiligo een rol speelt: Het Lelietheater

Lulu Wang heeft het verhaal geschreven, het is voor een groot deel autobiografisch. Ze beschrijft de vriendschap tussen Lian (Lulu heeft zichzelf deze naam gegeven in het boek) en Kim. Lian behoort met haar familie tot een hoge kaste, Kim tot een lagere kaste en zij wordt getreiterd op school. Mao Zedong besluit dat de families uit de hoge kasten heropgevoed moeten worden in strafkampen. Als Lian met haar moeder naar het strafkamp gaat, is het Kim die Lian helpt, ze regelt medicijnen die de uitbreiding van witte vlekken (vitiligo) moeten tegengaan. Lulu Wang heeft de huidaandoening vitiligo.