Colitis Ulcerosa: darmontsteking en diarree met slijm, bloed

Een pijnlijke opgezette buik gecombineerd met aanhoudende slijmerige en bloederige diarree is een kenmerkend signaal van Colitis Ulcerosa. Het wordt veroorzaakt door een chronische en uitbreidende darmslijmvliesontsteking, welke de endeldarm een de dikke darm aantasten. Het lijkt daarbij op de ziekte van Crohn, maar de intensiteit en de gevolgen zijn minder ernstig. Wat houdt Colitis Ulcerosa in, wat zijn de gevolgen voor de ontlasting en hoe wordt het behandeld?

Colitis Ulcerosa

• Werking darmen
• Normale of afwijkende stoelgang
• Eigenschappen en gevolgen
• Verschil met ziekte van Crohn
• Mate van voorkomen Colitis Ulcerosa
• Waardoor kan het komen?
• Ontstekingsremmers
• Darmverwijdering en stoma

Werking darmen

Zodra we voeding innemen wordt in de mond de eerste vertering gedaan. Zetmelen worden door speekseltoevoeging gescheiden van eten, zodat we reeds worden gevoed. Daarna komt het gemalen eten in de maag, waarbij eiwitten onder invloed van maagzuur tot aminozuren worden omgezet. Vervolgens komt het tezamen met gal in de dunne darm, waaraan aanvullend voedingsstoffen en energie worden onttrokken. Komen de restanten als waterige substantie in de dikke darm, dan wordt het ingedikt. Daarbij worden vocht, zout en mineralen eruit gefilterd. Het restant bestaat voor vijftig procent uit bacteriën, bilirubine (restant van afgebroken rode bloedlichaampjes) en onverteerbare voedselrestanten. Indien de aandoening van toepassing is, heeft het kwalijke gevolgen voor de werking van de darmen.

Normale of afwijkende stoelgang

Normaal varieert de mate van ontlasting en de neiging daartoe met ons eigen ritme, type voedsel en een goede gesteldheid van de darmen. Het kan er uitkomen als een solide aaneengeschakelde substantie, maar het kan door aandoeningen, virussen en bacteriën ook qua dikte veranderen. In het geval van Colitis Ulcerosa zal de persoon geregeld of soms dagelijks ernstige buikpijn hebben, waarbij de ontlasting als diarree er uitkomt. Typerende bij de aandoening is dat het gepaard gaat met slijm en bloed. Oftewel er zit inwendig een open ontsteking. Wat zijn de verdere symptomen?

Eigenschappen en gevolgen

Bloederige diarree met slijm komt hierbij praktisch altijd voor. Daarnaast gaat het gepaard met buikpijn in verschillende pijngradaties, waarbij het bloedverlies aanleiding voor anemie kan zijn (bloedarmoede). Omdat er sprake is van een inwendige ontsteking van het darmslijmvlies werken de darmen minder effectief. Vocht, zout en mineralen worden minder goed tot slecht opgenomen, waardoor het lichaam onvoldoende stoffen binnenkrijgt. Deze omstandigheid betekent dat de persoon gewicht kan verliezen en er sprake is van chronische vermoeidheid. Omdat er slecht vocht wordt opgenomen is het aandeel daarvan groot, waardoor de druk op de buikwand toeneemt. Het zorgt ervoor dat men een opgezette buik heeft in combinatie met buikpijn en mogelijk een temperatuursverhoging. Ook kan het leiden tot aanhoudende diarree. Ondanks ingenomen diarreeremmers lijkt er maar geen einde aan te komen. Soms kan het leiden tot aandoeningen buiten het lichaam wegens besmetting elders. Denk aan pijnlijke ogen, gewrichtspijn, huidaandoeningen, galblaas- of leverontsteking. Let wel de aandoening kan in heftigheid toenemen en weer wegtrekken, waarna het op een later moment weer recidiveert.

Verschil met ziekte van Crohn

De chronische ontsteking beperkt zich tot het oppervlak van de darmen, oftewel het slijmvlies wordt plaatselijk of over een aaneengesloten stuk aangetast. Daarnaast kan het ook klachten buiten de darmen geven. Bij de ziekte van Crohn betreft het een meer ernstige ziekte. Daarbij kunnen ontstekingen van keel tot anus ontstaan, oftewel het gehele verteringssysteem. Daarbij ontstaan zweren welke het slijmvlies als ook het achterliggende weefsel aantasten. Het zorgt ervoor dat er diepe etterende bloedende fistels worden geforceerd, waardoor ook ontlasting in andere delen van het lichaam terecht kan komen. Denk aan een verbinding naar de baarmoeder. Dit is uiteraard een zeer zorgelijke omstandigheid en dient direct te worden behandeld. Ook Colitis Ulcerosa dient effectief te worden behandeld, waarbij medicatie grotendeels gelijkwaardig is aan die van de ziekte van Crohn.

Mate van voorkomen Colitis Ulcerosa

In totaal komt het in ons land circa dertigduizend keer voor. Het komt daarbij voornamelijk in de groep twintig tot vijfenveertig jarigen voor, waarbij het iets vaker bij mannen van toepassing is. De aandoening groeit met de tijd, waarbij een steeds groter deel van de darmwand wordt aangetast. Oftewel de overlast neemt geleidelijk aan toe. In eerste instantie zal het aandeel slijm met bloed mogelijk beperkt zijn of nog niet opvallen. Met het verstrijken van de tijd neemt dat aandeel toe, alsmede wordt de buik groter en neemt de pijn toe. Hoeveel overlast men werkelijk heeft verschilt van persoon tot persoon. Soms zijn er vage klachten, waarbij men weinig overlast heeft en soms gaat het om ernstige klachten.

Waardoor kan het komen?

Meerdere oorzaken kunnen aanleiding zijn voor een aangetast darmslijmvlies. Normaal ligt het aan de volgende afzonderlijke factoren of een combinatie daarvan:

• als onderdeel van een auto-immuunziekte: de afweer valt normale lichaamscellen in de darmen aan, waardoor ontstekingen worden getriggerd;
• tot op acht procent van de gevallen wordt het als erfelijke aandoening aan de kinderen overgedragen;
• in de darm voorkomende bacteriën kunnen een ongewone invloed op de darm wanduitoefenen, danwel het slijmvlies reageert er overdadig op;
• spanningen en roken: stress en werkdruk zorgen ervoor dat de klachten gepaard gaande bij de aandoening worden verergerd. Meer stress maar ook veel roken kan ervoor zorgen dat de pijnlijke klachten toenemen, of de ontsteking erger wordt.

Ontstekingsremmers

Om de aandoening tegen te gaan dienen altijd medicijnen te worden toegediend, zodat de complicaties minder heftig zijn. Er bestaat geen feitelijke genezing, echter de overlast kan aanzienlijk worden beperkt. Denk aan ontstekingsremmers zoals corticosteroïden, Mesalazine, maar ook immuun-systeem onderdrukkende medicatie. Denk aan MTX oftewel Methotrexaat of Enbrel waarmee het TNF-α eiwit wordt tegengegaan. Ook antibiotica gecombineerd met diarreeremmers kunnen worden voorgeschreven. Welk medicijn exact wordt toegepast hangt af van de ernst van de klachten, maar ook of eerder ingenomen middelen wel of niet hebben gewerkt.

Darmverwijdering en stoma

In uitzonderlijke gevallen kan Colitis Ulcerosa betekenen dat de overlast zeer ernstig is. Om de invloed van de ontsteking compleet tegen te houden (medicatie lijkt niet te werken) kan een deel van de darmen worden verwijderd. In dat geval zal een stoma de ontlasting moeten opvangen, aangezien de natuurlijke afvoer niet meer werkt. Een stoma kan een tijdelijke of definitieve oplossing betekenen.

Lees verder

• Winderigheid, buikpijn, diarree: lactose-intolerantie darmen
• Dientamoeba fragilis-infectie: diarree, buikloop, pijn darm
• Buikwandbreuk, navelpijn, uitstulping, zwelling, darmhernia
• Pijnlijke vertering voedsel dunne darm: glutenvrij dieet
• Bloed in mijn poep: redenen voor bloederige ontlasting