Stemmen in mijn hoofd: afgeleid, achterdocht en hallucinatie

Schizofrenie en het hebben van stemmen in het hoofd komt veel voor. Circa tien procent van de bevolking hoort weleens dingen die er in werkelijkheid niet zijn. Het kan daarbij gaan om vage of overheersende geluiden, maar ook stemmen. Deze zijn in de realiteit niet aanwezig en worden dus door de hersenen zelf aangemaakt. De persoon is daardoor afgeleid, kan achterdochtig of vaag voor de omgeving overkomen. Het kan potentieel leiden tot schadelijke omstandigheden. Waarom hoort u stemmen en hoe kan het in achterdocht of gevaarlijke acties resulteren?

Stemmen in mijn hoofd

• Mate van voorkomen
• Geluiden of stemmen in mijn hoofd
• Oorzaken
• Geloven wat u hoort
• Achterdocht hebben
• Wanneer is het een syndroom?
• Opdrachten uitvoeren
• Medicatie of ermee leren leven

Mate van voorkomen

Het onverwacht horen van stemmen komt vaak voor, indien de persoon wakker wordt of als men moe is. Des te meer geconcentreerd de persoon is, des te meer komen de geluiden op de achtergrond of verdwijnen deze. Het kan voorkomen in een aanval en soms houdt het de gehele dag aan. Het overkomt veel mensen dat men wel eens een vreemde stem of geluiden hoort. Schattingen wijzen uit dat circa één op de tien personen of meer het eens of af en toe overkomt. Bij één op de vijf daarvan komt het regelmatig voor.

Geluiden of stemmen in mijn hoofd

Er is een duidelijk verschil tussen het horen van geluiden die er niet zijn of dat het werkelijk om een stem gaat. Een stem betekent dat er iemand met u spreekt, waarmee een boodschap wordt overgedragen. Het horen van geluiden kan echter op invloeden van de omgeving lijken. Welke vorm men het hoort hangt af van wat er is gebeurd, wat men heeft gezien of heeft doorgemaakt. Stressvolle omstandigheden kunnen op dat moment en later ernstige gevolgen hebben. Denk aan een posttraumatische stress stoornis bij veteranen.

Oorzaken

De hersenen hebben een complexe structuur, waarbij miljoenen processen per dag via elektrische signalen worden aangestuurd. In de frontale hersenkwab oftewel de voorhoofdskwabben is de cognitiviteit, geheugen en realiteitsbesef geregeld. Denk daarbij aan ons sociale gedrag en de psychische gesteldheid. Er bestaat een relatie tussen neurotransmitters, zoals dopamine met de mate van denken en wat we horen. (Een aanvullend mogelijke verklaring kan zijn dat de samenstelling van elektrische verbindingen in de hersenen verandert. Daarbij kunnen ongewone connecties worden aangemaakt. Geluiden uit het verleden (geheugen) kunnen naar boven komen en onverwachts voordoen. Daarnaast kan het ook spontane geluiden geven, waardoor de persoon direct wordt afgeleid. Gebeurtenissen uit het verleden kunnen invloed hebben op wat men nu hoort. Een schokkende voorval kan geluiden opwekken, welke continu gaan herhalen. Mogelijk is het niet goed verwerkt, waarbij men het mogelijk heeft weggedrukt. De geestelijke spanning is hoog waardoor geluiden of woorden weer tevoorschijn komen. Daarnaast kan de geestelijke afwijking naast woorden ook complete zinnen samenstellen, waardoor het lijkt alsof de mentale gedachte aan het redeneren is)*.

Geloven wat u hoort

De oren vormen een belangrijk zintuig. Het geeft goede indruk van wat er om ons heen afspeelt. Geluid speelt dus een zeer belangrijke rol in ons bewustzijn en besef van de wereld. Het voordoen van geluiden of stemmen, welke er in werkelijkheid niet zijn kunnen zeer verwarrend zijn. Het kan daarbij voorkomen dat het een tegenovergestelde boodschap van de werkelijkheid geeft. Die omstandigheid kan potentieel ook gevaarlijk zijn, indien de persoon door de stemmen wordt verleid of overgehaald.

Achterdocht hebben

De stemmen kunnen de ervaring van de werkelijkheid veranderen. Enerzijds ontstaat er achterdocht voor de stemmen zelf. Men is in vertwijfeling geraakt omtrent waar het eigenlijk vandaan komt. Anderen horen namelijk die geluiden of stemmen niet. Het is dus duidelijk iets in het hoofd. De boodschap wordt dus in twijfel getrokken. Anderzijds kan het ook het realiteitsbesef aantasten. Wat men hoort komt niet meer overeen, met wat men ziet. Het kan een mate van verwardheid veroorzaken, waardoor de persoon ongewoon reageert. Zeker als men continu wordt afgeleid. In tachtig procent van de gevallen ontstaat enige mate van achterdocht of wantrouwen jegens de omgeving of zichzelf.

Wanneer is het een syndroom?

Indien de stemmen ervoor zorgen dat de persoon niet tot nauwelijks meer goed kan functioneren, dan gaat het om een syndroom. De stemmen zijn daarbij dermate overheersend, dat de dagelijkse activiteiten niet meer zonder problemen kunnen worden uitgevoerd. Wat men hoort zal meestal niet problemen opleveren, echter hoe de persoon erop reageert wel. Achterdocht, vaag doen, gehallucineerd zijn en betoverd overkomen zorgt ervoor dat men niet meer goed in de maatschappij kan functioneren. De persoon wordt soms deels of geheel arbeidsongeschikt verklaard.

Opdrachten uitvoeren

Meest extreme omstandigheid is als de persoon de stemmen gaat geloven. Het heeft dermate overredingskracht, waardoor de werkelijkheid aan de kant wordt geschoven en acties naar aanleiding van de boodschap worden uitgevoerd. Het kan in sommige situaties tot schadelijke resultaten leiden. Dit omdat de stemmen meestal ingaan op seks, agressiviteit en moord. De persoon volgt opdrachten op, veroorzaakt door een geestelijke afwijking. De persoon wordt geleid door waanideeën, waarbij men het realiteitsbesef verliest. De gedachte kan een obsessie worden, welke tot uitvoer moet worden gebracht.

Medicatie of ermee leren leven

Voorgaande omstandigheid kan het leven van de persoon, maar ook anderen in gevaar brengen. Behandeling is noodzakelijk door de inname van antipsychotica. Daarnaast kan psychoticatherapie uitkomst bieden. Voor diegene met minder overlast is het eerder dat men ermee moet leren leven. De stemmen komen geregeld voor echter geven geen structurele overlast.

Heeft u wel veel overlast van stemmen, laat u dan behandelen binnen de cognitieve gedragstherapie. Door bewust met de stemmen bezig te zijn, kan de invloed ervan worden afgezwakt. Denk aan het weten negeren van de geluiden. Informeer via de psycholoog verder hoe uw omstandigheid kan worden behandeld. Wilt u meer informatie hebben over stemmen in het hoofd dan kunt u ook de schizofrenieplein.nl benaderen.

* Dit deel van de tekst is gebaseerd op veronderstellingen. Waarom men werkelijk last heeft van stemmen in het hoofd is tot dusver onbekend.

Lees verder

• Een harde allesoverheersende echo in het hoofd
• Piep, het piept in mijn oor: de oorzaken van fantoomgeluiden