Snel beroerte vaststellen via test, voorkomt hersenschade

Jaarlijks worden in Nederland ruim 40.000 mensen door een beroerte getroffen. Een beroerte kan onherstelbaar letsel aan de hersenen veroorzaken. De schade kan echter beperkt blijven bij acute ziekenhuisopname. Het is daarom van belang direct 112 te bellen als zich de symptomen van een beroerte voordoen. Voor het herkennen van een beroerte bestaat een eenvoudige checklist (de FAST-test) die iedereen kan afnemen.

Wat is een beroerte

We spreken van een beroerte (CVA) als er een afsluiting plaats vindt van een slagader in het hoofd, waardoor een deel van de hersenen geen zuurstof krijgt en daardoor afsterft. De gevolgen daarvan kunnen ernstig zijn, zoals blindheid, verlamde ledematen, en/of spraakstoornissen. Een andere naam voor dit type beroerte is herseninfarct. Het is in wezen een bloedpropje in de slagaders van de hersenen, waardoor in een bepaald deel van de hersenen zuurstoftekort ontstaat.

Een ander type beroerte is de hersenbloeding. Een slagaderwand kan namelijk scheuren waardoor er bloed in het hersenweefsel terecht komt, zodat eveneens zuurstoftekort in bepaalde hersendelen optreedt. Een hersenbloeding komt in 20% van de gevallen voor. In veel gevallen weten de hersenen zich na enige tijd te herstellen van de beroerte en nemen de klachten af.

De uiterlijke symptomen van een beroerte

Het is belangrijk snel te bepalen of er van een beroerte sprake is opdat met weinig tijdverlies onmiddellijk via 112 een ambulance kan komen. Voor het herkennen van een beroerte bestaat een eenvoudige checklist, welke bekend staat onder de naam FAST, een afkorting van: face, arm, speech en time. iedereen kan een dergelijke checklist afwerken.

• Face is van toepassing op de mond. Als de mond een abnormale vorm/houding laat zien, vraag je de persoon om te lachen en de tanden te ontbloten. Vaak zie je dan dat de mond scheef hangt en een mondhoek scheef naar beneden staat.
• Arm heeft te maken met een abnormale houding van de arm. Vraag de persoon de ogen te sluiten en beide armen recht vooruit te strekken, met de handpalmen naar boven. Dit 30 seconden volhouden. Is er een beroerte dan zal een van de armen naar beneden zakken of gaan rond zwalken.
• Speech heeft betrekking op het vermogen te spreken. Stel eenvoudige vragen zoals de dag van de week en let op verward en onduidelijk spreken.
• Time hoe lang geleden? Want het ziekenhuis zal willen weten op welk tijdstip de beroerte zich heeft voorgedaan.

De gevolgen van een beroerte

Ruim 10.000 personen overlijden jaarlijks in Nederland aan de gevolgen (direct, of indirect) van een beroerte. Helaas onderschat men, op het moment dat de herseninfarct zich voor doet, vaak de ernst van de situatie, omdat de klachten en symptomen onvoldoende worden herkend. Maar wachten totdat de klachten wellicht verminderen, of pas de volgende dag naar de huisarts gaan, is een verkeerde inschatting met ernstige gevolgen. Hoe sneller iemand in het ziekenhuis is, hoe sneller de behandeling kan starten, waardoor er een grotere kans is dat de schadelijke gevolgen beperkt blijven.

Spoedeisende hulp in ziekenhuis

Als eerste wil men in het ziekenhuis weten op welk tijdstip de symptomen zijn begonnen. Zijn de verschijnselen binnen 4,5 uur begonnen dan is er een voorsprong. Vervolgens wordt een scan gemaakt om te bepalen of er mogelijk sprake is van een hersenbloeding. Is het een herseninfarct die binnen 4,5 uur is opgetreden dan worden via een infuus bloedverdunners toegediend. Daardoor is de kans groter dat het bloedpropje gaat oplossen en de schade beperkt blijft. In geval van een hersenbloeding is het juist belangrijk dat er geen bloedverdunners worden gebruikt, opdat de bloeding zo snel mogelijk stopt.

Vanwege de grote kans op herhaling, direct na de eerste aanval, zal de patiënt enige tijd worden opgenomen op een speciale afdeling van neurologie, waar 24 uur per etmaal bewaking is.

TIA

Een TIA kan een voorbode zijn van een naderende beroerte. Bij een TIA (transient Ischaemic attack) is er een tijdelijke verstoring van de bloedtoevoer naar de hersenen, waardoor de hersenen eveneens minder zuurstof ontvangen. Meestal wordt een TIA veroorzaakt vanwege een stukje stolsel dat loslaat van de plaque aan een slagaderwand en ergens in de hersenen vastloopt in de kleine bloedvaten. Mogelijke symptomen zijn vaak verlamming, duizeligheid, wartaal. De duur is van een paar minuten tot enkele uren.