Navelbreuk: aangeboren en bij volwassenen

Een navelbreuk heet ook wel een hernia umbilcalis. Hernia betekent uitstulping, bij een navelbreuk is er een uitstulping van het buikvlies ter hoogte van de navel. Dit ontstaat wanneer de buikwand verzwakt. Oorzaken zijn vaak een zwangerschap, persen, zwaar tillen, krachtig hoesten of een onderliggende ziekte. Vaker is een navelbreuk aangeboren. Bij baby's herstelt een navelbreuk meestal vanzelf. Wanneer dit niet het geval is, kan de buikinhoud of een darmlis bekneld raken. Soms is dan een operatie nodig.

Hernia umbilcalis

Bij de benaming hernia denken we niet gelijk aan een navelbreuk. Hernia staat voor uitstulping. Met een hernia wordt dan ook vaak de uitstulping van de tussenwervelschijf bedoeld. Een hernia umbilicalis betekent navelbreuk (hernia= uitstulping, umbilicalis= tot de navel behorende). Er ontstaat een uitstulping van het buikvlies doordat er sprake is van een opening of een zwakke plek in de buikwand. Een navelbreuk is vaak aangeboren, maar kan ook op volwassen leeftijd ontstaan.

Aangeboren

In de meeste gevallen is een navelbreuk aangeboren. Vooral bij vroeggeboorten zien we veel navelbreuken. De uitstulping van het buikvlies wordt de breukzak genoemd. Het is mogelijk dat door druk op de buikwand zoals hoesten en niezen, er meer buikinhoud in de breukzak terecht komt. We zien dan een groei van de navelbreuk: de uitstulping wordt groter.

Een aangeboren navelbreuk geneest doorgaans binnen de eerste drie jaar na de geboorte. Wanneer de navelbreuk dan niet hersteld is, zal er soms een operatie plaatsvinden. De baby of het jonge kind wordt ook geopereerd wanneer de navelbreuk groter wordt of de inhoud van de breukzak bekneld raakt. Bij meisjes zal men eerder een navelbreuk behandelen, omdat dit op latere leeftijd klachten kan geven tijdens een eventuele zwangerschap. Wanneer er geen klachten zijn is een operatie niet altijd nodig. De arts zal dit bepalen.

Volwassen leeftijd

Een navelbreuk kan ook op latere leeftijd optreden. De buikwand kan verzakken, maar ook kan de druk op de buikwand verhoogd zijn. Een zwangerschap of bevalling bijvoorbeeld kan ervoor zorgen dat er een navelbreuk ontstaat. Zwaar tillen of krachtig hoesten kan ook de oorzaak zijn. Overgewicht zorgt voor een verzwakking van de buikwand. Levercirrose, waarbij levercellen worden omgezet naar littekenweefsel, zorgt mede voor een verhoging van de druk op de buikwand.

Darmlis

Meestal bestaat de inhoud van de breukzak uit vetweefsel. Wanneer de navelbreuk groot is, bestaat er een kans dat er een darmlis in de breukzak zit. Dit is een gedeelte van de darm. Een darmlis kan bekneld komen te zitten wanneer de breukpoort smal is. Vaak verdwijnt de beknelling wanneer er ontspannen gelegen wordt. Soms is massage nodig, waardoor de darmlis zich terugtrekt. Wanneer er pijn optreedt en de beknelling blijft, is het noodzakelijk om een arts te raadplegen. De darm zal namelijk blijven proberen om met kracht het voedsel langs de beknelling te persen. Er zal zich vocht ophopen ter hoogte van de darmafsluiting. Uiteindelijk zal er geen ontlasting meer geproduceerd worden. De darminhoud komt via de maag naar buiten. Een operatie is dan noodzakelijk.

Operatie

Een kleine navelbreuk kan in dagbehandeling geopereerd worden. De breukpoort wordt operatief gesloten. Dit gebeurt onder algehele narcose. De operatie neemt ongeveer 20 minuten in beslag. Bij een grote navelbreuk is het nodig om de darmwand te verstevigen met een plastic matje. De arts brengt dit tijdens de operatie aan. Het is nodig om enkele dagen in het ziekenhuis te verblijven.

Na de operatie is voldoende rust belangrijk. Er kan pijn optreden, die middels pijnstillers zoals paracetamol verlicht kan worden. Er mag zachte voeding zoals vla of pudding gegeten worden. Draag geen strakke kleding en laat de wond vrij. Douchen mag de eerste drie dagen niet. Daarna mag dit wel maar mag de douchestraal niet op de wond gericht worden. Omdat iedere operatie anders is, moeten de voorschriften van de arts worden opgevolgd. Wanneer de wond een beetje bloed, is dit geen probleem. Bij een grotere bloeding moet er contact worden opgenomen met de arts. Druk op de buikwand moet voorkomen worden. De wond kan openspringen en er kan een nieuwe navelbreuk ontstaan. Deze zal dan opnieuw behandeld moeten worden. Wees daarom voorzichtig met hoesten, niezen, bukken en tillen. De eerste week na de operatie is nodig om te herstellen. Over het algemeen herstellen kleine kinderen sneller dan volwassenen.