Roken veroorzaakt aandachtsproblemen

We lezen in kranten en bladen vaak over aandachtsproblemen, zoals die onder andere voorkomen bij de aandoening ADHD. Ook roken, en de negatieve gevolgen ervan, krijgt heel wat aandacht. Maar er is nog niet zo veel te lezen over de combinatie van roken en aandachtsproblemen. Uit onderzoek blijkt echter dat daar wel degelijk een relatie tussen bestaat. Wie aandachtsproblemen heeft, rookt meer. Maar andersom ligt er ook een verband: wie rookt tijdens de puberteit krijgt vaker te maken met aandachtsproblemen. Ook in het latere leven, helaas. Wat, hoe en wie? Onderzoekers van de VU lichten hun bevindingen toe. Over de gevolgen van roken wordt veel geschreven in de media. Zo ook over aandachtsproblemen, met name onder de noemer ADHD. Maar over de combinatie van die twee horen we tot nu toe niet veel. Daar komt verandering in dankzij onderzoek dat de Vrije Universiteit Amsterdam verrichtte onder 2.635 eeneiige tweelingen.

Roken draagt bij aan ADHD

De conclusie uit het onderzoek is, dat roken een negatief effect heeft op de hersenen tijdens de puberteit, en bijdraagt aan aandachtsproblemen zoals de aandoening ADHD. Eerder was al gebleken dat er een andere relatie bestaat tussen aandachtsproblemen en roken. Namelijk: wie aandachtsproblemen heeft, rookt meer. Maar nu is dus ook duidelijk geworden dat roken een toeleidende factor is bij het ontstaan van problemen met het richten en vasthouden van de aandacht.

Rokende en niet rokende tweelingen

De onderzoekers putten uit het zogenaamde Nationale Tweelingen Register. Zij zochten uit dit bestand eeneiige tweelingparen op met als criterium: één van hen rookte of had gerookt, en de ander had nooit gerookt. De rokende tweelingbroers of -zussen bleken minder hoog te scoren op een vragenlijst die aandachtsproblemen mat, maar ook hyperactiviteit en impulsiviteit. VU-woordvoerder Jorien Treur zegt hierover: “Eeneiige tweelingen zijn genetisch identiek, dus het feit dat de rokers in ons onderzoek meer aandachtsproblemen hebben is niet te verklaren doordat zij een hogere genetische gevoeligheid voor aandachtsproblemen hebben dan de niet-rokers." Ook eventuele verklaringen vanuit mogelijke verschillen in achtergrond en opvoeding zijn hiermee voor een groot deel ondervangen. Tweelingen zijn meestal immers in eenzelfde omgeving opgegroeid.

Score zeker gerelateerd aan het roken

Vaak hebben de tweelingen uit het onderzoek de vragenlijst zowel ingevuld tijdens hun puberteit als op volwassen leeftijd. Dankzij die verschillende invulmomenten, konden de onderzoekers aantonen dat de verschillen in aandachtsproblemen die zij hadden aangetroffen tussen rokers en niet-rokers er nog niet waren toen de tweelingen allebei nog nooit hadden gerookt. De onderzoekers concludeerden daaruit dat het verschil in problemen met het geven en vasthouden van aandacht pas aanwezig was toen één van beide tweelingen was gaan roken. De gevolgtrekking is dan ook, dat het inderdaad het rookgedrag is dat het verschil maakt. Roken wordt aangewezen als oorzaak voor het feit dat de rokers meer aandachtsproblemen hadden dan hun niet-rokende tweelingzuster of -broer.

Ook op volwassen leeftijd verschil in aandachtsproblemen

Een ander punt waarop het onderzoek conclusies kon trekken dankzij het invullen van de vragenlijst op zowel jonge als volwassen leeftijd, is de vraag of het verschil standhoudt in latere jaren. Helaas is dat het geval. In het onderzoek bleek dat het verschil in aandachtsproblemen ook bij volwassen tweelingen te zien was tussen de rokende en niet-rokende tweelingen. Dat is weer een reden bovenop de groeiende hoop redenen om vooral niet te roken tijdens de adolescentie of erna. Wie rookt tijdens de puberteit, heeft te maken met een blijvend negatief gevolg voor het kunnen geven en vasthouden van de aandacht.