Gebroken teen: symptomen en behandeling gebroken tenen

Gebroken teen: symptomen en behandeling gebroken tenen Een gebroken teen of teenfractuur komt relatief vaak voor. Een gebroken teen is vaak een gevolg van een verwonding of trauma. Een gebroken teen is een veelvoorkomend en pijnlijk letsel. Symptomen van een gebroken teen zijn pijn, zwelling of stijfheid, bloeduitstorting (in de loop van de eerste week een blauwe verkleuring), soms gevoelsstoornissen in de teen en moeilijk kunnen lopen als de grote teen is gebroken. Een gebroken kleine teen geeft vaak veel minder problemen. Een gebroken teen kan meestal worden gediagnosticeerd door het maken van een röntgenfoto. Als de pijn en verkleuring niet na een paar dagen wegtrekken, moet je zeker een arts raadplegen. Een gebroken teen of teenbreuk die niet goed kan genezen kan leiden tot artrose, een pijnlijke aandoening die chronische pijn veroorzaakt in één of meer gewrichten. Gebroken tenen worden in de meeste gevallen conservatief behandeld met een pleisterverband, maar soms is een operatie nodig als je je teen gebroken hebt.
Gebroken middelste teen / Bron: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Gebroken middelste teen / Bron: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Een gebroken teen

Teenfractuur

Een gebroken teen of teenfractuur is een breuk van een van de in de tenen gelegen botjes of teenkootjes, de phalanges genoemd. Elke teen heeft drie kootjes, uitgezonderd de grote teen die er twee heeft. De drie kootjes zijn:
  • phalanx proximali: het kootje dat contact maakt met het middenvoetsbeen of de metatarsalia;
  • phalanx media: het middelste kootje; en
  • phalanx distalis; het derde kootje.

Waar kan de breuk optreden?

Er kan een fractuur optreden in één of meerdere kootjes van één of meerdere tenen of in het gewrichtje. Soms wordt een afscheuring gezien van de pezen.

Oorzaken van gebroken tenen

Vaak ontstaat een fractuur na direct trauma op de teen (doordat er bijvoorbeeld een zwaar voorwerp op valt), door beknelling van de teen, bij hard stoten van de teen of door het schoppen tegen iets zwaars. Een gebroken teen wordt ook vrij vaak opgelopen tijdens fysiek contact sporten, zoals rugby en voetbal.

Symptomen gebroken teen

Verschijnselen

Symptomen van een gebroken teen zijn:
  • pijn (bij rust en beweging)
  • drukpijn
  • zwelling
  • stijfheid
  • bloeduitstorting
  • moeite met lopen
  • (soms) standsafwijking van de teen

Pijn, zwelling en stijfheid

Er kan sprake zijn van één gebroken teen, maar je kunt ook last hebben van meerdere gebroken tenen. Pijn, zwelling of stijfheid zullen optreden als je een gebroken teen hebt. Vaak is de hele teen gezwollen en is er een bloeduitstorting zichtbaar op de plaats waar het botje gebroken is. Het kan moeilijk zijn om te lopen als gevolg van de pijn, vooral met een gebroken grote teen. Dit komt doordat het gewricht tussen de grote teen en de voorvoet bij iedere stap vrijwel het volle lichaamsgewicht draagt. Een gebroken kleine teen kan pijnlijk zijn, maar beperkt je meestal niet in je mobiliteit. Andere symptomen zijn drukpijn op de fractuurplaats en pijn in de teen in rust en bij beweging, evenals pijn bij buigen of strekken van de teen. Soms kan er een standsafwijking van de teen optreden.

Gekneusd of gebroken?

Een gebroken teen moet worden onderscheiden van een verstuikte of gekneusde teen, waarbij ook pijn, zwelling en stijfheid kunnen optreden. Vaak kan je een verstuikte teen beter bewegen dan een gebroken en is de pijn niet zo ernstig als bij een gebroken teen. Ook treedt bij een gekneusde teen geen vervorming of scheefstaand op van de teen.

Wandelen met een gebroken teen

Dat een gebroken teen het lopen kan bemoeilijken, ondervond ook een deelneemster aan de Nijmeegse Vierdaags in 2014. De enthousiaste deelneemster had als doel gesteld om vier keer 40 km te wandelen. Geen sinecure, temeer omdat zij te kampen had met een gebroken teen, als gevolg waarvan ze de laatste maanden voorafgaande de vierdaagse amper had kunnen trainen. Toch reisde ze af naar Nijmegen om voor de derde keer mee te doen aan de Vierdaagse. Hoe lastig lopen met een gebroken teen is merkte deze gedecideerde wandelaarster onder meer tijdens haar deelname aan de 40 km tocht bij de wandelvierdaagse in Hardenberg, waarbij ze na ruim dertig kilometer moest afhaken omdat het niet meer ging. (Bron: www.hardenberg.nu, 15 juli 2014)

Gebroken tweede, lange teen / Bron: Gabriela Insuratelu/Shutterstock.comGebroken tweede, lange teen / Bron: Gabriela Insuratelu/Shutterstock.com

Complicaties teenbreuk

Complicaties die kunnen optreden bij een gebroken teen of teenbreuk, zijn:

Nagelbeschadiging

Een verzameling bloed kan zich ontwikkelen onder de teennagel. De medische benaming van een bloeduitstorting onder de nagel is subunguaal hematoom. Bij hevige pijn kan de arts een klein gaatje in de nagel maken, waardoor het bloed kan weglopen. Als het hematoom zeer groot of pijnlijk is, moet de gehele teennagel verwijderd worden.

Open botbreuk

Soms is er sprake van een open botbreuk. Bij een open breuk is haast geboden, aangezien er sprake kan zijn van veel bloedverlies. Ook bestaat het risico op ontstekingen of necrose (afsterven van weefsel door gebrek aan zuurstof).

Kraakbeen onder een microscoop gezien / Bron: Fanny CASTETS, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)Kraakbeen onder een microscoop gezien / Bron: Fanny CASTETS, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)

Latere complicaties

Nadat de botbreuk genezen is, kan de persoon last krijgen van pijn, stijfheid of zelfs een vervorming. Een gebroken teen die niet goed kan genezen kan leiden tot artrose, wat blijvende pijn tot gevolg heeft. (Bij artrose verandert het kraakbeen met klachten als stijfheid en gewrichtspijn.) Soms zal het gebroken bot helemaal niet genezen (een non-union genoemd), of het groeit verkeerd vast (een malunion genoemd). Soms is een operatie nodig om dit probleem op te lossen.

Gevolgen van het niet (goed) behandelen van een teenfractuur

Het is een veel voorkomende misvatting dat ene gebroken teen niet kan worden behandeld en vanzelf wel zal genezen. De waarheid is dat het niet behandelen van een gebroken teen kan leiden tot complicaties die niet alleen het genezingsproces langer laten duren, maar ook blijvende schade kunnen veroorzaken.

Wanneer een gebroken teen niet wordt gestabiliseerd, kan het bot niet goed genezen, wat kan leiden tot beperkte mobiliteit in die teen. Bovendien passen je schoenen mogelijk niet meer goed en dit kan van invloed zijn op de manier waarop je loopt. Dit kan leiden tot andere complicaties, zoals enkel-, knie- en rugklachten.

Ook kunnen de gebroken helften van het bot zo slecht genezen dat een operatie nodig kan zijn. Deze invasieve procedure kan worden vermeden als een gebroken teen tijdig en goed wordt behandeld.

Een open wond moet onmiddellijk worden behandeld om het risico op infectie te verminderen.

Wanneer medische hulp inschakelen?

Veel mensen denken dat als ze op een gewonde teen kunnen lopen, deze dan niet gebroken is. Dit is echter niet altijd het geval. Het komt heel vaak voor dat je een teen breekt en toch nog steeds in staat bent om erop te lopen.

Spoedeisende hulp

Ga direct naar een spoedeisende-eerstehulpafdeling van een ziekenhuis als zich één van de volgende symptomen voordoet:
  • Eventuele symptomen van een samengestelde of open breuk, waarbij het gebroken bot door de huid heen steekt, als gevolg waarvan bacteriën uit de omgeving kunnen binnendringen, wat de kans op infectie vergroot.
  • Koud, verdoofd, tintelend of ongebruikelijk gevoel in de tenen.
  • Blauwe of grijze huid in de buurt van het letsel.
  • Als de aangetaste teen is vervormd of in de verkeerde richting wijst.

Arts

Laat altijd een arts je teen beoordelen bij (vermoeden van) een gebroken teen. Raadpleeg na behandeling wederom een arts als één van de volgende symptomen optreedt:
  • Een plotselinge toename van pijn of zwelling.
  • Bij zweren, roodheid of open wondjes bij de aangedane teen.
  • Bij slechte genezing.
  • In geval van koorts of koude rillingen.

Eerste hulp en diagnose

Bij (vermoeden van) een gebroken teen is het verstandig de teen te koelen volgens gedurende 10 minuten onder de kraan. Doe dit koelen bij voorkeur niet met een coldpack of icepack vanwege risico op bevriezing. Geef de aangedane teen steun en rust (dat wil zeggen staken van inspanning) en houd het aangedane lichaamsdeel hoog (elevatie). Schakel vervolgens een (huis)arts in. De diagnose wordt gesteld op basis van lichamelijk onderzoek en soms ook röntgenopnames.

Gebroken teen tapen / Bron: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Gebroken teen tapen / Bron: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Behandeling gebroken teen

Wie een gebroken teen of vinger niet adequaat laat behandelen, kan daar later veel hinder van ondervinden.

Pleisterverband of gebroken teen tapen

Een gebroken teen (tweede tot en met kleine teen) wordt in de meeste gevallen conservatief behandeld met een pleisterverband, een zogenaamde 'pleisterspalk' waarbij de gebroken teen gefixeerd wordt door deze met een pleister aan een naastliggende teen te plakken of te tapen. Dit wordt buddytaping' genoemd. Je kunt daarmee doen wat mogelijk is, zonder dat je daarbij pijn krijgt. Een dergelijke spalk mag niet nat worden. Als je gaat douchen, kun je je voet in een plastic zak doen die je hebt dichtgebonden. Meestal is na één tot twee weken zo'n spalk niet meer nodig. Je kunt eventueel tussentijds zelf de spalk vernieuwen. De breuk is na grofweg drie weken vastgegroeid. Meestal duurt het zes tot acht weken voordat alle klachten zijn verdwenen.

Voor een goede genezing is rust belangrijk. Een stevige schoen met een stugge zool kan het lopen enigszins vergemakkelijken. De eerste dagen is de teen gezwollen en dit veroorzaakt pijn. Je voet omhoog leggen biedt verlichting van de klachten. Bij pijnklachten kun je paracetamol nemen.

Na 1-2 weken mag je de buddytape verwijderen zodra de pijn dit toelaat. Blijf wel een stevige schoen dragen. Na 3 weken kun je weer sporten en gymmen als de pijn dit toelaat.

Paracetamol bij pijn a.g.v. een gebroken teen / Bron: Martin SulmanParacetamol bij pijn a.g.v. een gebroken teen / Bron: Martin Sulman

Gips of gipsverband / drukverband en verbandschoen

Een fractuur van de grote teen kan zo nodig met een gipsverbandbehandeling worden behandeld. Of een drukverband en verbandschoen. Dit is vaak nodig omdat de grote teen flink wordt belast bij het afwikkelen tijdens het lopen.

Na een paar weken mag het gips er af en krijg je loopgips gedurende een aantal weken. Daarna kan het nog een tijd duren voordat je volledig hersteld bent.

Na 0-1 week mag je het drukverband en verbandschoen verwijderen als de pijn dit toelaat. Na 1-3 weken ma je de voet weer belasten met een stevige schoen. Na 3 weken mag je weer sporten en gymmen als de pijn dit toelaat.

Operatieve ingreep

Een open of gecompliceerde breuk aan een teen wordt vaak operatief behandeld.

Prognose en vooruitzicht

De sleutel voor een goed herstel van gebroken tenen ligt in het opvolgen van het advies van de arts. Leer hoe je eventueel een spalk kunt vernieuwen. Probeer voorzichtig elke dag iets meer druk uit te oefenen op je gebroken om te zien hoe het zich herstelt. Kleine verbeteringen in pijn en ongemak die je ervaart, kun je beschouwen als een teken dat het letsel aan het genezen is.

Preventie van een teenfractuur

In sommige gevallen is een gebroken teen niet te voorkomen, maar er zijn dingen die je kan doen om het risico om je teen te breken te verminderen. Enkele preventieve maatregelen die je kunt nemen zijn:
  • Draag schoenen die je tenen goed beschermen, vooral op je werk en tijdens het sporten.
  • Draag schoenen die goed passen.
  • Neem thuis maatregelen om te voorkomen dat je valt:
    • Werk losliggende snoeren weg langs de plinten.
    • Zorg voor goede verlichting.
    • Leg een antislipmat in bad of onder een los kleed.
    • Verstevig je trapleuning en laat niets op de trap liggen.
  • Als je een medische aandoening hebt, zoals osteoporose (botontkalking), volg dan het behandelingsplan op om letsel te vermijden.
  • Wees extra voorzichtig wanneer je deelneemt aan high-impact activiteiten of sporten waarbij intensief, fysiek contact plaatsvindt.
  • Verhoog je vitamine C- en zinkinname voor krachtige en gezonde botten.
  • Zoek medische hulp als je vermoedt dat er sprake is van een gebroken teen.

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hamertenen; van oorzaak tot behandelingHamertenen; van oorzaak tot behandelingHamertenen is een afwijking aan je tenen. Een hamerteen is een teen die afwijkend staat en verschillende oorzaken kan he…
De meest voorkomende teenafwijkingen op een rijtjeDe meest voorkomende teenafwijkingen op een rijtjeAfwijkingen aan de tenen komen veel voor. Meestal gaat om het kromme tenen, hamertenen, klauwtenen, vergroeide tenen of…
Wat zeggen je tenen?Wat zeggen je tenen?Ontdek wat jouw tenen jou te zeggen hebben. De stand en de vorm van de tenen onthullen namelijk iemands karakter, gedrag…
Gebroken teen of tenen: Behandeling van teenfractuurGebroken teen of tenen: Behandeling van teenfractuurElke teen bestaat uit twee of drie kleine botten. Deze botten zijn klein en broos. Wanneer mensen de teen stoten of wann…

Schistosomiasis, diagnostiek en behandelingSchistosomiasis, diagnostiek en behandelingSchistosomiasis werd vroeger ook wel bilharzia genoemd. Het is een infectie met zuigwormen die parasitair in de bloedvat…
Tekort aan vitamine D oorzaak van vele welvaartsaandoeningenOm je lichaam goed en gezond te laten functioneren zijn alle gezonde voedingsstoffen waaronder vitaminen en mineralen ev…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Paisley's Such A Nice Girl, Flickr (CC BY-2.0/bewerkt)
  • Alrijne Ziekenhuis. Gebroken grote teen. https://www.alrijne.nl/aandoeningen-behandelingen/behandelingen/gebroken-grote-teen (ingezien op 1-6-2022)
  • Alrijne Ziekenhuis. Gebroken teen (niet grote teen). https://www.alrijne.nl/aandoeningen-behandelingen/behandelingen/gebroken-teen-niet-grote-teen (ingezien op 1-6-2022)
  • FootVitals. Broken Toe — What To Do for Treatment? http://www.footvitals.com/toes/broken-toe.html (ingezien op 12-6-2017)
  • Healthline. Everything You Should Know About a Broken Toe. http://www.healthline.com/health/broken-toe#overview1 (ingezien op 30-5-2017)
  • MedicineNet.com. Broken Toe. https://www.medicinenet.com/broken_toe/article.htm (ingezien op 16-10-2017)
  • Triad Foot & Ankle Center. Why You Shouldn’t Let A Broken Toe Heal On Its Own. https://triadfoot.com/2018/01/03/shouldnt-let-broken-toe-heal/ (ingezien op 4-9-2022)
  • www.eerstehulpwiki.nl
  • www.learningsupport.nl
  • www.trauma.nl
  • WebMD. Foot care health centre. http://www.webmd.boots.com/foot-care/broken-toe-overview (ingezien op 12-6-2017)
  • Afbeelding bron 1: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Gabriela Insuratelu/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Fanny CASTETS, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)
  • Afbeelding bron 4: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 5: Martin Sulman
Reacties

Natascha, 18-08-2017
Ik heb gistermiddag een kruiwagen met zand op mijn grote teen gehad. Het is superblauw en kan hem niet bewegen. Ik heb ook diabetisch. Wat moet ik hier nou mee doen? Reactie infoteur, 18-08-2017
Direct naar de huisarts om uw teen te laten beoordelen.

Nathalie, 11-08-2017
2 maanden geleden heb ik zowel de kleine teen als die ernaast gebroken en die daarnaast zwaar gekneusd. Ik kon toen weinig informatie vinden over hoe het beste te tapen dus ik wil graag hier wat info kwijt. De tenen moeten afzonderlijk getaped worden en dan aan elkaar getaped worden. Zeker de eerste week laten zitten. Daarna nieuwe tape doen en weer 1 week laten zitten. Mijn fout is dat ik elke dag de tape erafhaalde, behalve dat het pijn doet heeft het de botgenezing vertraagd, en zijn de fracturen pas na 8 weken echt genezen. Reactie infoteur, 18-08-2017
Bedankt voor het delen van uw ervaring!

K., 04-07-2017
Zondag een week geleden mijn ring teen, zal ik maar zeggen, flink gestoten. Nu nog dik en pijnlijk! Wat ermee doen? Reactie infoteur, 04-07-2017
Even laten nakijken door de huisarts.

Lida, 11-06-2017
Iedereen heeft het over de kleine teen ik heb gisterenavond m'n kleine teen gestoten. De teen stond wat naar buiten, het teentje is nu dik en blauw en doet veel pijn. Kan ik de teen zelf intapen Reactie infoteur, 12-06-2017
Het lijkt mij verstandig om uw huisarts naar uw kleine teen te laten kijken. Hij of zij kan vervolgens beoordelen wat er aan de hand is en welke behandeling er nodig is.

M., 06-04-2017
Er is vandaag een paard van +/- 600kg op de top van mijn grote teen gaan staan. Ik kan mijn teen nog bewegen, het is echt de top.Teen is stijf, kan er nog op stappen maar is pijnlijk. Bloed onder de nagel en is rood gezwollen. Als ik niks doe doet het geen pijn maar krijg soms plots een pijnscheut, moet ik hiervoor naar de dokter gaan of wacht ik best nog even af? Reactie infoteur, 07-04-2017
U kunt dit het beste laten beoordelen door een (huis)arts,

Wessel, 09-12-2016
Dank voor deze informatie, ik heb blijkelijk mijn teen gebroken maar dankzij deze pagina word ik enigszins gerustgesteld. Morgen maar naar de dokter in Spanje!

Met vriendelijke groet,

Wessel Reactie infoteur, 02-01-2017
Beterschap!

Zoë, 22-04-2016
Ik heb m'n teen heel hard gestoten hij is erg opgezwollen en een iets andere kleur dan m'n andere tenen, ook staat hij redelijk krom en ik kan er niet op lopen. Zou ik naar de huisarts moeten gaan? Reactie infoteur, 30-04-2016
Het is verstandig naar de huisarts te gaan. Wie een gebroken teen of vinger niet adequaat laat behandelen, kan daar later veel hinder van ondervinden. Een scheefgegroeide of kromme teen kan bovendien een probleem worden bij het kopen van schoenen.

Egbertina, 11-04-2016
Dag,

Ik mis wat extra informatie bij 'behandeling gebroken teen'. Ik heb 1,5 week geleden mijn grote teen gebroken en heb toen gips gekregen (van tenen tot net onder de knie). Na +/- 10 dagen mocht het gips er weer af. Ik heb nu loopgips (van tenen tot begin kuit) en zo'n charmante schoen. Hiermee moet ik 2 weken 'lopen'. Autorijden kan niet, te lang (stil)staan is niet verstandig, maar lopen lukt aardig. Wat mij over 2 weken te wachten staat, weet ik nog niet precies… zeker is dat ik hier tot een jaar nog last van kan hebben.

Met vriendelijke groet,
Egbertina Reactie infoteur, 10-10-2016
Bedankt voor de aanvulling en een goed herstel gewenst!

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 18-12-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 16
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.