Hoe kan ik tandplak en tandsteen op mijn tanden voorkomen?

Iedereen heeft er wel last van. Alleen is het per persoon verschillend in welke mate: tandplak. De kleverige, transparante substantie vormt zich tussen je tanden, kiezen en onder het tandvlees. Wanneer je niet genoeg aan de verwijdering van je tandplak doet, kan dit leiden tot tandsteen of ergere gebitsproblemen. Door geregeld te poetsen is het mogelijk om de tandplak tegen te gaan, maar is het ook te voorkomen?

Wat is tandplak?

Tandplak is een kleverig, transparant laagje dat zich vormt op de tanden en tussen de groeven van de kiezen, zowel boven als onder het tandvlees. Tandplak moet regelmatig worden verwijderd, omdat het tandheelkundige problemen kan veroorzaken. Tandplak vormt zich in de gehele mond, maar vestigt zich met name in en rond diepe kloven in de kiezen. Tandplak is meestal kleurloos, maar kan wel een vreemd en ruw gevoel geven op je tanden. Het maakt de tanden ruw en slijmerig. Het voelt alsof je tanden 'truien' aan hebben.
Andere symptomen van tandplan zijn een slechte adem, rood, gezwollen tandvlees en verkleuringen op de tanden. De grootste risicogroepen zijn kinderen, oudere volwassenen en velen die financieel niet in staat om tandheelkundige zorg te zoeken.

De wetenschappelijke definitie

Tandplak is een bacteriële biofilm, een gemeenschap van micro-organismen die zich op je tandoppervlak bevindt. Biofilms zijn zeer diverse microbiële gemeenschappen. Het interactieve en coöperatieve karakter van deze microben zorgt ervoor dat tandplak bijzonder resistent is tegen anti-microbiële middelen (tandplak-bestrijders).

Hoe wordt tandplak op de tanden gevormd?

Tandplak wordt veroorzaakt doordat eten en drinken op de tanden blijft na het consumeren. Onvoldoende poetsen en flossen kan er ook toe leiden dat de plak op het oppervlak van de tanden blijven. Vooral het tandvlees is een goede plek om tandplak te ontwikkelen.
Om tandplak te ontwikkelen heb je bacteriën, koolhydraten, etensresten en speeksel nodig. Nadat je voedsel hebt gekeken met koolhydraten, zullen die koolhydraten zich combineren met de natuurlijke bacteriën in de mond om een zuur aan te maken. Dit zuur wordt vervolgens weer gecombineerd met oude etensresten en speeksel. Hier komt een chemische reactie door vrij die zorgt dat de microbiële stof kleverig en hard kan worden. Die kleverige substantie is tandplak.

Problemen en risico's

Zonder regelmatig poetsen zullen na verloop van tijd de zuren zich een weg beginnen te eten door het tandglazuur. Het tandglazuur wordt langzaam vernietigd en dit veroorzaakte tandbederf en gaatjes. Tandbederf kan leiden tot tand abcessen. Als de plak zich ontwikkelt op het tandwortels onder het tandvlees, kunnen de zuren het bot dat zorgt voor ondersteuning van de tand langzaam breken.

Tandsteen en tandvleesaandoening

Tandaanslag bij het tandvlees kan ook leiden tot gingivitis, een milde vorm van tandvleesaandoening, die uiteindelijk kan leiden tot meer ernstige parodontitis. In dat geval produceert de tandplak giftige stoffen die het tandvlees irriteren, waardoor ze gaan zwellen, bloeden en infecteren. Tandplak die op de tanden blijft gedurende enkele dagen zal verkalken en wordt een harde, dikkere stof genaamd tandsteen of tandsteen. Tandsteen is moeilijk te verwijderen en moet worden afgeschraapt door een tandarts of mondhygiënist

Het voorkomen van tandplak

Grondig poetsen gedurende twee minuten twee keer per dag en één keer per dag flossen zijn de beste manier om tandplak te verwijderen. Elektrische tandenborstels hebben bewezen het meest effectief te zijn in het verwijderen van tandplak. Poetsen na elke maaltijd of snack, evenals voor het slapengaan helpt ook de vorming van tandplak te voorkomen. Het eten van een gebalanceerd dieet met beperkte suiker en koolhydraten kan helpen bij het voorkomen van tandplak en tandsteen. Het beperken van een tussen-maaltijd kan ook helpen, omdat de zuurproductie escaleert iedere keer dat er voedsel wordt gegeten.
Je tanden hebben om de zes maanden een professionele gebitsreiniging nodig en één keer per jaar een tandheelkundig onderzoek. Tijdens het schoonmaken zal de tandarts of mondhygiënist alle sporen van tandplak en tandsteen uit de mond verwijderen.

Tot slot

Tandplak zal nooit helemaal verdwijnen, maar het kan worden onderhouden met een goede mondhygiëne en een bezoek aan de tandarts. Het is belangrijk om voordat het zuur tandbederf kan veroorzaken deze regelmatig te verwijderen. Deze gifstoffen kunnen dan geen tandvleesaandoeningen meer veroorzaken of veranderen in tandsteen.

Lees verder

• Gaatjes of tandbederf in tanden: symptomen en behandeling
• Tandvleesproblemen: Gingivitis
• Gevoelige tanden: Oorzaak, remedie en behandeling
• Voorkomen van gele tanden: Het bleken en laseren
• Ontstoken kies: Oorzaak, symptomen en behandeling