Angst om te plassen? Tips tegen plasangst of verlegen blaas

Hoe meer je ervoor vreest dat het niet zal lukken, hoe groter de kans dát het ook mislukt. Dat is een belangrijke vaststelling voor tal van fobieën, en dat geldt ook voor plasfobie. Plasangst of "verlegen blaas" is een onderschat en vaak miskend fenomeen dat vooral de mannelijke bevolking treft. Niet in het openbaar kunnen plassen heeft met schaamte en angst te maken en kan op lange termijn sociale problemen opleveren. Aan de basis van deze plasfobie liggen vaak faalangst en verlegenheid. Daarnaast kan een "verlegen blaas" bijkomende symptomen met zich meebrengen zoals overmatig zweten, zenuwachtigheid en hartkloppingen. Wat kan je doen om plasangst of plasfobie te overwinnen?

Angst om te plassen

Plassen of urineren is voor de meeste mensen een lichaamshandeling waar ze zich niet al te veel vragen bij stellen. Maar plassen is voor sommigen niet zo vanzelfsprekend, zeker niet in openbare toiletten, waar het fenomeen van de verlegen blaas kan opspelen. Wanneer je gedwongen bent om naar een openbaar toilet te gaan kan de omgeving voor problemen zorgen in je plasactiviteit. Je plasangst kan uiteindelijk sociale problemen opleveren. In dat geval groeit plasangst uit tot een sociale fobie.

Plasangst en privacy

Waar het in vroegere tijden gebruikelijk was om vrij publiekelijk naar het toilet te gaan (bv. boeren op het platteland), heeft de materiële welvaart daar verandering in gebracht. Naar het toilet gaan is vooral een individuele activiteit geworden waarbij je de nodige privacy wenst te genieten. Als er dan toch gelegenheden zijn waarbij je niet anders kan dan in groep te staan plassen, dan is dat een hele aanpassing. Als je niet gewoon bent om in het bijzijn van anderen te plassen is het even een knop omdraaien in je hoofd om je schaamte te overwinnen.

Symptomen "verlegen blaas"

Niet in het openbaar kunnen plassen kan bijkomende symptomen met zich meebrengen. Die kunnen optreden voor, tijdens en soms ook na het toiletbezoek. Zo kun je stress gaan ontwikkelen die je trillende handen bezorgt, je kan rood worden en blozen. Ook duizeligheid, hartkloppingen, overmatig zweten en zenuwachtigheid werden gemeld als symptomen bij deze plasklacht. Ook verlegenheid, onzekerheid en te weinig zelfvertrouwen kunnen samengaan met het fenomeen van plasangst.

Niet in het openbaar kunnen plassen

De angst om te plassen (medische term: paruresis) zit vaak in het hoofd. Er komt in een openbaar toilet iemand naast je staan die lekker vlot kan plassen zonder er ook maar de minste problemen mee te hebben dat er iemand naast hem staat. Jij denkt dat jij ook wel zo makkelijk zou willen kunnen urineren en je vindt het spijtig dat je dat niet kan. Deze negatieve gedachte gaat zich in je hoofd nestelen en zichzelf voeding geven. Hoezeer je ook probeert, het lukt je gewoon niet om je blaas te ledigen. Intussen zijn er al twee of drie anderen naast je komen plassen en hebben het toilet alweer verlaten. Om geen slecht figuur te slaan, stop je dan maar met proberen en verlaat je het toilet.

Plasangst erger

Negatieve spiraal

Als de voorgaande ervaring zich enkele keren herhaalt, dan kan er een self fulfilling prophecy ontstaan, een altijd uitkomende voorspelling. Je gaat de volgende keer opnieuw naar een openbaar toilet en je vreest dat het weer niet zal lukken. Die vrees gaat zodanig in je hoofd zitten dat je voorspelling inderdaad uitkomt. Op die manier ontstaat een negatieve spiraal die je plasangst erger maakt.

Gevolgen

Het gevolg van deze negatieve spiraal is onder meer dat je minder gaat drinken op feestjes om zo weinig mogelijk naar het toilet te hoeven gaan. Mogelijk durf je alleen nog te gaan plassen op een afgesloten toilet in plaats van een urinoir. Een andere mogelijkheid is dat je feestjes en openbare aangelegenheden zelfs gaat vermijden, wat het probleem alleen nog maar erger zal maken.

Plasangst overwinnen: tips

Lotgenoten

Er zijn verschillende remedies voorgesteld tegen plasangst, zoals onder meer concentratieoefeningen of het openzetten van een kraantje. Maar vaak brengt het focussen op het probleem geen oplossing, doordat je er alleen maar meer aan gaat denken. Een van de beste manieren om plasangst te overwinnen lijkt om met lotgenoten in contact te komen. Zij begrijpen je situatie en tonen begrip, want ook zij hebben last van hetzelfde probleem. Je zou ervan versteld kunnen staan hoeveel mannen hier last van hebben; ook op het eerste zicht extraverte en zelfzekere mannen hebben het vaak moeilijk om in het bijzijn van een ander te plassen.

Ontspannen

Eventueel kan het zinvol zijn om over je verlegen blaas te praten en op feestjes samen met een lotgenoot te gaan plassen. Beseffen dat er iemand in hetzelfde schuitje zit kan je wat meer geruststellen. Ook het ontwikkelen en verbeteren van je zelfvertrouwen zal je zekerder maken in sociale situaties waardoor je je plasangst kan verminderen. Met mensen communiceren en wat humor aan de dag leggen kunnen je helpen om meer ontspannen richting de toiletten te gaan, zodat het plassen vlot kan verlopen.

Lees verder

• Plasproblemen: is je plas ophouden ongezond voor de blaas?