Longontsteking behandeling: duur, genezen en thuisblijven

Longontsteking wordt in de overgrote meerderheid van de gevallen veroorzaakt door pneumokokken, een bacterie die bij veel mensen in de mond-keelholte commensaal voorkomt. Doch ook andere bacteriën of virussen kunnen longontsteking veroorzaken. Een longontsteking zorgt er voor dat je je flink ziek voelt, je hebt hoge koorts en moet vaak hoesten. Het ophoesten van slijm komt ook vaak voor en ademen kan pijnlijk zijn. Vaak treedt benauwdheid op. Behandeling van longontsteking is afhankelijk van de oorzaak en de ernst.

• Wat is een longontsteking?
• Wie lopen er meer risico om een longontsteking te krijgen?
• Wat zijn de symptomen van longontsteking?
• Longontsteking behandeling en genezen
• Behandeling thuis
• Behandeling in het ziekenhuis
• Longontsteking herstel en duur van het herstel
• Herstelduur
• Bevorderen van het herstel
• Voorkomen van longontsteking
• Zorg dat je ingeënt bent
• Was regelmatig je handen
• Niet roken
• Algemene gezondheid
• Andere tips en zelfzorgmaatregelen

Wat is een longontsteking?

Longontsteking, ook pneumonie genoemd, is een infectie van de longblaasjes of alveoli en het omringende weefsel. De infectie kan zich in een deel van de long voordoen (longkwab), in een gehele long en soms is er sprake van een dubbelzijdige longontsteking. Longontsteking is een veel voorkomende longinfectie die wordt veroorzaakt door bacteriën, virussen of schimmels. De symptomen van een longontsteking kunnen variëren van mild tot ernstig. De behandeling hangt af van de oorzaak van de longontsteking, de ernst van de klachten zijn, en je leeftijd en algehele gezondheid. Gezonde mensen herstellen meestal van een longontsteking in één tot drie weken, maar een longontsteking kan ook levensbedreigend zijn. Een longontsteking kan worden voorkomen, door de jaarlijkse griepprik (griep leidt vaak tot longontsteking) en door regelmatig je handen te wassen. Handen zijn namelijk de belangrijkste dragers van ziektekiemen. Bij sommige mensen verloopt een longontsteking zeer ernstig. Zij kunnen baat hebben bij een vaccinatie tegen pneumokokken, omdat deze bacterie bijna altijd de veroorzaker van een longontsteking.

Wie lopen er meer risico om een longontsteking te krijgen?

Iedereen kan longontsteking krijgen, maar sommige mensen hebben een hoger risico dan anderen. Risicofactoren zijn onder andere:

• roken;
• recente virale infectie van de luchtwegen, een verkoudheid, keelontsteking, griep, enz.
• moeite met slikken (gevolg van een beroerte, dementie, ziekte van Parkinson of andere neurologische aandoeningen);
• chronische longziekten zoals COPD, bronchiëctasie (een beschadiging en verwijding van de bronchiën van de longen), of cystische fibrose;
• hersenverlamming;
• andere ernstige ziekten, zoals hart- en vaatziekten, levercirrose, of diabetes;
• wonen in een verpleeghuis;
• verminderd bewustzijn (verlies van hersenfunctie door dementie, beroerte of andere neurologische aandoeningen);
• recente chirurgische ingreep of trauma;
• een verzwakt immuunsysteem als gevolg van ziekte, bepaalde medicijnen, en auto-immuunziekten.

Wat zijn de symptomen van longontsteking?

De meest voorkomende symptomen van longontsteking zijn:

• hoest (soms hoest je groen of geel slijm op of zelfs bloederige slijm);
• koorts, die mild of hoog kan zijn;
• rillingen;
• een snelle ademhaling;
• een snelle hartslag; en
• kortademigheid.

Bijkomende symptomen zijn onder meer:

• scherpe of stekende pijn op de borst die erger wordt als je diep hoest of ademhaalt;
• hoofdpijn;
• overmatig zweten en klamme huid;
• verlies van eetlust, weinig energie en vermoeidheid;
• verwardheid, vooral bij oudere mensen.

Symptomen kunnen ook variëren, afhankelijk van het feit of je een bacteriële of virale longontsteking hebt.

Longontsteking behandeling en genezen

De behandeling van longontsteking is afhankelijk van het type longontsteking die je hebt en de ernst ervan, evenals de aanwezigheid van andere (chronische) ziekten. Het doel van de behandeling is om de infectie te genezen en complicaties te voorkomen.

Behandeling thuis

De meeste mensen kunnen op de volgende manier thuis worden behandeld:

• veel drinken, wat ook helpt om het slijm los te krijgen;
• neem voldoende rust, blijf thuis van werk of school en laat iemand anders de huishoudelijke taken verrichten;
• rook niet en vraag mensen in je omgeving om niet te roken;
• slijm ophoestenn is vervelend maar wel goed, omdat op die manier de bacteriën of het virus uit je longen verdwijnen;
• van hoestmiddelen en slijmoplossende drankjes is de werking nooit aangetoond en ze helpen zeker niet om de longontsteking sneller te laten genezen;
• maak te allen tijde de antibioticakuur af;
• wanneer je last hebt van koorts en pijn, kun je gerust een pijnstiller nemen, zoals paracetamol.

Als een bacterie de boosdoener is, krijg je antibiotica. In geval van een schimmel krijg je ook medicijnen voorgeschreven. Antibiotica helpen niet tegen een virusinfectie. Desalniettemin zal de arts bij een longontsteking bijna altijd een kuur voorschrijven, omdat het namelijk erg moeilijk is om te achterhalen of een bacterie, een virus of juist een combinatie van deze twee boosdoeners de longontsteking veroorzaakt.

Behandeling in het ziekenhuis

Bij een longontsteking die ernstig verloopt en waarbij je erg ziek wordt, zul je in het ziekenhuis moeten worden opgenomen om te herstellen. In het ziekenhuis krijg je medicijnen en eventueel extra zuurstof of vocht via een infuus toegediend. Je hebt meer kans om in het ziekenhuis te worden opgenomen als je:

• gelijktijdig een ander ernstig medisch probleem hebt;
• ernstige symptomen hebt of als er complicaties optreden;
• als je niet in staat bent om te eten of te drinken;
• ouder bent dan 65 jaar of een jong kind.

Longontsteking herstel en duur van het herstel

Herstelduur

In de regel duurt herstel gemiddeld 2-4 weken. Herstel is ten eerste afhankelijk van de ziekteverwekker en is ten tweede afhankelijk van patiëntgebonden factoren. Een longontsteking kan ook een slepend karakter hebben. In veel gevallen geneest een longontsteking zonder verdere schade aan de longen. Je kunt na een longontsteking nog wel enkele weken hoesten en het kan zeker enkele weken tot zelfs maanden duren voordat je conditie weer op peil is en je weer helemaal de oude bent.

Bevorderen van het herstel

Het herstel van een longontsteking kan behoorlijk lang duren. Dat komt doordat een longontsteking een flinke aanslag op je gezondheid is. Het herstelt hangt mede af van je leeftijd en algehele conditie. Veel mensen voelen zich echter na vier weken nog steeds niet helemaal de oude. Het is belangrijk om niet bij de pakken neer te zitten. Pak langzaamaan de draad weer op en begin weer rustig met bewegen zodra de koorts is weggeëbd. Door te bewegen en actief te zijn vergroot je je longinhoud, Hierdoor verloopt het ademhalen ook gemakkelijker. Je zult nog snel vermoeid zijn, maar laat je daardoor niet ontmoedigen. Ga weer buiten wandelen of onderneem een andere activiteit die je leuk vindt. Het Longfonds zegt ergens: "Beter moe door inspanning dan door een gebrek aan conditie". En zo is het maar net.

Rust bevordert het herstel na het doormaken van een longontsteking. Het bestrijden van een ontsteking heeft het lichaam veel energie gekost. Je moet weer op krachten komen en daarom is het nemen van voldoende rust door veel te slapen en goede nachtrust, verstandig. Daarnaast kunnen ademhalingsoefeningen zinvol zijn. Dit om de longen te versterken en om de longinhoud te vergroten. Voorts is het drinken van veel water belangrijk. Door koorts verlies je veel vocht en dit moet aangevuld worden. Daarnaast is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten. Je verhoogt daarmee je weerstand en je voelt je energieker. En last but not least: niet roken.

Voorkomen van longontsteking

Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je (weer) getroffen worden door een longontsteking.

Zorg dat je ingeënt bent

Griep is een veel voorkomende oorzaak van longontsteking, dus het voorkomen van griep is een goede manier om longontsteking te voorkomen. Door de griepprik wordt de kans dat je griep krijgt kleiner.

Vaccinatie tegen pneumokokkenziekte wordt aanbevolen voor volwassenen ouder dan 60 jaar of met een verminderde afweer. Pneumokokkenpneumonie is een veel voorkomende vorm van bacteriële longontsteking.

Er zijn verschillende andere vaccins die infecties door bacteriën en virussen kunnen voorkomen die kunnen leiden tot longontsteking, waaronder kinkhoest, waterpokken en mazelen.

Was regelmatig je handen

Was regelmatig je handen, vooral na het snuiten van je neus, nadat je naar het toilet bent geweest, luiers hebt verschoond en voor het eten of bereiden van voedsel. Raak je gezicht zo min mogelijk aan, vooral je ogen, neus en mond.

Niet roken

Tabaksrook beschadigt het vermogen van je longen om infecties te bestrijden en rokers hebben een hoger risico op longontsteking. Rokers worden beschouwd als een van de risicogroepen die worden aangemoedigd om het pneumokokkenvaccin te krijgen.

Algemene gezondheid

Aangezien longontsteking vaak volgt op luchtweginfecties, moet je rekening houden met symptomen die langer dan een paar dagen duren of verergeren. Neem daarnaast goede gezondheidsgewoonten in acht, bestaan de uit:

• een gezond en gevarieerd dieet
• voldoende rust en slaap
• regelmatige lichaamsbeweging
• matig alcoholgebruik, bij voorkeur helemaal niets drinken
• niet roken

Een gezonde leefstijl helpt je lichaam te beschermen tegen virussen en luchtwegaandoeningen. Ze helpen ook om snel te herstellen als je verkouden of grieperig bent.

Andere tips en zelfzorgmaatregelen

Naast bovengenoemde maatregelen zijn er nog andere tips die kunnen bijdragen aan een gezond immuunsysteem en het voorkomen van luchtweginfecties:

• Voldoende hydratatie: Drink voldoende water om gehydrateerd te blijven. Een goede hydratatie helpt bij het handhaven van een gezonde slijmvliesbarrière in je luchtwegen, wat je kan beschermen tegen infecties.
• Stressmanagement: Chronische stress kan je immuunsysteem danig verzwakken. Probeer daarom stress te verminderen door middel van ontspanningstechnieken en ademhalingsoefeningen.
  Citrusvruchten zijn een goede bron van vitamine C / Bron: Istock.com/SVETLANA KOLPAKOVA
• Vitamines en mineralen: Zorg voor voldoende inname van vitaminen en mineralen, vooral Vitamine C, Vitamine D en Zink, die bekend staan om hun rol bij het ondersteunen van het immuunsysteem.
• Contact met zieke mensen: Vermijd nauw contact met mensen die ziek zijn, vooral als ze symptomen van luchtweginfecties vertonen.
• Ventilatie: Zorg voor goede ventilatie in je leef- en werkomgeving. Frisse lucht kan helpen om de verspreiding van ziektekiemen te verminderen.
• Goede slaaphygiëne: Naast voldoende slaap is het ook belangrijk om te zorgen voor een goede slaaphygiëne. Zorg voor een rustige en comfortabele slaapomgeving.
• Gezonde mondhygiëne: Een goede mondgezondheid kan helpen bij het voorkomen van luchtweginfecties. Poets regelmatig je tanden en tandvlees en gebruik indien nodig mondspoeling.

Lees verder

• Longontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Bloed ophoesten: oorzaken van het ophoesten van bloed
• Slijm ophoesten: wit, geel, grijs, rood sputum ophoesten
• Griep met hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest
• Kortademigheid: symptomen en oorzaken bij inspanning of rust