Wat is het verschil tussen een ontsteking en een infectie?

Twee van de meest gebruikte termen in de medische wereld die vaak ten onrechte door elkaar worden gebruikt zijn een ontsteking en een infectie. Ondanks dat met deze woorden een grote groep overeenkomende ziektes kunnen worden geduid zijn er wel degelijk inhoudelijk verschillen. Een ontsteking hoeft niet altijd door een infectie te ontstaan en een infectie hoeft niet altijd tot een ontsteking te leiden. In dit artikel worden de verschillen tussen beide termen uitgelegd en een aantal voorbeelden gegeven.

Wat is een ontsteking?

Een ontsteking is een reactie van het lichaam op beschadiging van het weefsel of op externe prikkels. Dit kan bijvoorbeeld een reactie zijn op het binnendringen van een micro-organisme (zoals bijvoorbeeld een blaasontsteking), maar ook bijvoorbeeld een ontsteking zonder micro-organisme (bijvoorbeeld een rode huid door verbranding van de zon).
Bekende termen voor het beschrijven van een ontstekingsreactie zijn de Latijnse woorden rubor (roodheid), dolor (pijn), calor (warmte), tumor (zwelling) en functio laesa (verminderde functie). Een ontsteking kan nuttig zijn doordat de schadelijke stoffen worden verwijderd en het kan het lichaam aanzetten tot herstel. Het kan echter ook tegen het lichaam werken, bijvoorbeeld bij een auto-immuunstoornis zoals reumatoïde artritis. Hierbij vormt het lichaam antistoffen tegen eigen weefsels, terwijl dit geen meerwaarde biedt.

Verschillende prikkels die kunnen leiden tot een ontstekingsreactie zijn:

• Fysische en chemische prikkels (schade ten gevolge van verbranding, een zure stof op de huid, straling, overbelasting)
• Auto-immuun reactie (Reumatoïde artritis, syndroom van Sjögren)
• Infectieuze prikkels (Longontsteking, schimmel infectie, ebola (virale infectie))

Wat is een infectie?

Een infectie is het binnendringen van het lichaam door een micro-organisme, virus of parasiet dat zich daar vermenigvuldigt. Bij het aanrichten van dusdanig veel schade dat het de normale functie beïnvloedt spreekt met van een infectie ziekte. De infectie verspreidt zich door het lichaam op een bepaalde manier binnen te dringen, bekende paden zijn de luchtwegen, geslachtsgemeenschap, een verwonding, de huid en de urinewegen. Een infectie veroorzaakt bijna altijd een ontstekingsproces (reactie van het lichaam). Echter zal bij een ernstig aangedane afweerreactie, bijvoorbeeld bij AIDS, er vrijwel geen reactie plaats vinden van het lichaam op het binnendringen van bijvoorbeeld de longen. In dat geval is er wel sprake van een infectie, maar geen ontsteking. Een infectie zonder ontstekingsreactie heeft een ernstige prognose.

Verschillen tussen ontsteking en infectie

Samenvattend is een ontsteking dus een lichaamsreactie op een prikkel (zoals bijvoorbeeld een infectie) en een infectie is het binnendringen van het lichaam door een micro-organisme, virus of parasiet. Het ene kan wel een gevolg zijn van het ander, zo zal een infectie van de voorhoofdsholte leiden tot een ontstekingsreactie (pijn, koorts). Een ontsteking kan het lichaam vatbaarder maken voor een infectie, bijvoorbeeld een huidinfectie met een bacterie na een beschadiging door verbranding. Beide kunnen echter ook volledig afzonderlijk van elkaar plaats vinden.

Gevolgen behandeling

Het heeft grote gevolgen voor de behandeling of er sprake is van een steriele (‘zonder infectieuze bron’) ontsteking of een ontsteking door een infectie. Bij een ontsteking door een infectie kan men medicijnen geven om de oorzaak aan te pakken, zoals antibiotica bij een bacteriële infectie. Bij een steriele ontstekingsreactie kan men de reactie van het lichaam onderdrukken. Medicijnen met een ontstekingsremmende werking zoals prednison kunnen de symptomen van bijvoorbeeld reumatoïde artritis verlichten.