Vervroegde puberteit, wat kan je verwachten?

Een vervroegde puberteit wordt ook wel pubertas praecox genoemd. Men spreekt hiervan wanneer meisjes voor hun achtste en jongens voor hun negende in de puberteit komen. Een vervroegde puberteit komt bij één a twee procent van de kinderen voor. Tegen welke problemen lopen kinderen aan die vervroegd in de puberteit komen en waarom is het altijd verstandig om een kind met een vervroegde puberteit te laten onderzoeken?

De eerste verschijnselen

Normaal begint de puberteit bij jongens tussen hun negende en veertiende en meisjes zijn iets eerder, tussen hun achtste en hun dertiende. Voor kinderen van Aziatische of Afrikaanse achtergrond kan de leeftijd iets anders liggen.
Lichamelijke kenmerken van puberteit:

• borstontwikkeling en beginnende menstruatie meisjes
• grotere testikels en penis voor jongens
• meer lichaamsbeharing, m.n. schaamhaar en okselhaar
• overslaande stem jongens.

Wanneer je meer wil weten over de ontwikkeling van kind naar volwassene en de daarbij behorende stadia, dan kan je zoeken naar de Tannerschaal van kinderarts James Mourilyan Tanner. Hierin worden de stappen van kind naar volwassene verdeeld in vijf schalen. Je kan dan zien in welk stadium je kind zich op dit moment bevindt.

Altijd naar de dokter

Meestal is eer geen aanwijsbare oorzaak voor het vroeg intreden van de puberteit, maar bij 40 tot 50% van de jongens en bij 5 tot 10% van de meisjes is er wel een lichamelijke oorzaak te vinden. In die gevallen kan er sprake zijn van een hormoonproducerende tumor. Het is dus verstandig om naar de dokter te gaan, zodat deze oorzaak kan worden uitgesloten. Deze zal bloedonderzoek doen naar verschillende hormonen en in sommige gevallen zal uitgebreider onderzoek nodig zijn, zoals een röntgenfoto (voor het bepalen van de botleeftijd) en MRI-onderzoek.

Nadelen van een vroege puberteit

Er kleven nogal wat nadelen aan een vroege puberteit en het grootste nadeel is wel dat je sneller bent uitgegroeid wanneer je vroeg in de puberteit komt. Voor meisjes geldt meestal dat ze nog slechts zes cm groeien na de eerste menstruatie en dan maakt het nogal een verschil wanneer je die eerste menstruatie op je zevende krijgt of wanneer dit op je veertiende het geval is. Het gevolg van een vroege puberteit is dus dat deze kinderen als volwassenen vaak tot de kleinere mensen behoren. Soms groeien meisjes meer dan zes centimeter na de menstruatie en dat is in dit geval alleen maar een mooie meevaller.

Kinderen die vroeg in de puberteit komen, maken ook vroeg allerlei hormonen aan. Dit zorgt ervoor dat ze al vroeg hun kinderlijke interesses verliezen. Ze willen kletsen en chillen terwijl leeftijdsgenootjes nog in bomen klimmen en met de barbies spelen. Dit zorgt voor weinig aansluiting met leeftijdsgenootjes, waarbij ze zich in deze emotioneel toch al moeilijke periode vrij eenzaam gaan voelen.

Behandeling vervroegde puberteit

Wanneer de vervroegde puberteit is ingetreden zonder een duidelijk aanwijsbare reden, kan er voor gekozen worden om de puberteit uit te stellen. Dit gebeurt met een maandelijkse injectie met hormonen. Deze behandeling duurt minimaal zes maanden tot een jaar en kan alleen wanneer de botleeftijd, die bij een vervroegde puberteit voorloopt op de kalenderleeftijd nog niet een bepaalde leeftijd heeft. Hoe dichter de botleeftijd bij 14 jaar ligt, hoe geringer de invloed zal zijn op de lengtegroei. De injectie kunnen wel bijwerkingen hebben, zoals gewichtstoename, hoofdpijn en stemmingswisselingen. De puberteit ontwikkeling stopt door de hormoonbehandeling en zal ongeveer een jaar na het stoppen van de behandeling weer verder gaan.

Voor de ouders en het kind is het dan afwegen wat het zwaarste telt, want de behandeling is ook belastend voor het kind. In de afweging wat het beste is spelen de leeftijd van het kind, de lengte en de botleeftijd een belangrijke rol.