Tien gezondheidseffecten van roken

Roken is de meest frequente vermijdbare doodsoorzaak op de wereld. Het leidt tot het ontstaan van een groot aantal aandoeningen van de longen, het hart en de lever. Ondermeer resulteert het in een sterk verhoogd risico op verschillende vormen van kanker, cardiovasculaire aandoeningen (zoals bijvoorbeeld een hartinfarct), longemfyseem en verhoogde bloeddruk. Het effect is afhankelijk van het aantal pakjes per dag, de duur van het roken en de soort sigaretten. Het meeroken heeft eveneens effect op de gezondheid van mensen op alle leeftijden. De belangrijkste rol spelen een groot aantal verschillende carcinogenen (kankerverwekkende stoffen) die tijdens het roken geïnhaleerd worden.

Inhoudsopgave

• Epidemiologie
• Kanker
• Pulmonaal
• Cardiovasculaire aandoeningen
• Nierfunctie
• Oraal
• Infectie
• Impotentie
• Vrouwelijke onvruchtbaarheid
• Cognitief functioneren
• Zwangerschap
• Stoppen met roken

Epidemiologie

De gemiddelde levensverwachting op de lange termijn is ten opzichte van niet-rokers verminderd met 10 tot 17,9 jaar (gemiddeld 13 jaar korter voor mannen en 15 jaar voor vrouwen). Elke sigaret verkort de levensduur met ongeveer 11 minuten. Ongeveer de helft van mensen die roken overlijden aan een aandoening waarbij het roken een belangrijke rol speelt. De relatie met het ontstaan van longkanker is het grootst.

Kanker

Roken geeft niet alleen een verhoogde kans op het ontstaan van kanker van de longen, het speelt ook een belangrijke rol bij het ontstaan van een niertumor, tumoren van het hoofd/hals gebied, darmkanker en tumoren van de galblaas.

Pulmonaal

De langdurige blootstelling van de toxische stoffen waaronder carbon monoxide (CO) en cyanide resulteren in een verminderde elasticiteit van de eenheden van de longen, genaamd de alveoli. Aandoeningen zoals longemfyseem (COPD)/ chronische bronchitis ontstaan op deze wijze. Zij kenmerken zich door benauwdheid, chronisch hoesten, een verminderde inspanningstolerantie en een piepende ademhaling.

Cardiovasculaire aandoeningen

Cardiovasculaire aandoeningen betreffen stoornissen op het gebied van het hart en de bloedsomloop (inclusief kransslagaders). De tijdens het roken vrijgekomen carbon monoxide geeft een langdurig vermindert zuurstofgehalte. Tevens verhoogt roken het cholesterolniveau in het bloed, waardoor er een verhoogde kans op atherosclerose (aderverkalking) ontstaat. Ten gevolge van deze atherosclerose kan zich trombose vormen (een bloedstolsel), wat los kan raken en kan resulteren in een embolie. Deze zogenaamde trombo-embolie kan de oorzaak zijn van een infarct, zoals een hersen- of een hartinfarct.

Nierfunctie

Roken speelt, ongeacht het ontstaan van een niertumor, een belangrijke rol bij het ontstaan van chronische nieraandoeningen. Tevens is het een risicofactor op het ontstaan van diabetische nefropathie bij mensen met suikerziekte.

Oraal

Behoudens het ontstaan van diverse soorten tumoren van de mond en het keelgebied worden ongeveer 50% van de gevallen van peridontiden (tandvleesontstekingen) mede veroorzaakt door roken. Het risico op het losraken van een tand door een aandoening is twee tot driemaal hoger vergeleken met niet-rokers en een slechte adem is veel frequenter. Gebitselementen kunnen verkleuren door blootsteling aan rook.

Infectie

Roken is een geïsoleerde risicofactor op het ontstaan van een divers aan infectieziekten, met name op het gebied van de onderste en bovenste luchtwegen, zoals bijvoorbeeld een longontsteking en een verkoudheid. Het roken van meer dan 20 sigaretten per dag geeft een tot 4 maal verhoogde kans op het ontstaan van een infectie met pneumococcen.

Impotentie

Een effect van het atherosclerotisch proces is een verminderde bloeddoorstroming van de genitaliën bij mannen gedurende de geslachtsgemeenschap, met als gevolg een tot 85% hogere kans op het ontstaan van impotentie bij mannen die roken.

Vrouwelijke onvruchtbaarheid

Het gebruik van tabak schaadt de eierstokken en beïnvloedt de hormoonhuishouding van vrouwen op een negatieve wijze. Daarnaast heeft het effect op het ontstaan van de eicel, het transport van het embryo, de ontvangst door de baarmoeder en de te vormen vaatvoorziening voor de ongeboren baby. Rokende vrouwen hebben een 60% hogere kans op onvruchtbaarheid ten opzichte van vrouwen die niet roken. Het verhoogt het mislukken van een IVF (in vitro fertilisatie) behandeling met 34% en verhoogd de kans op een miskraam tijdens IVF behandeling met ongeveer 30%.

Cognitief functioneren

Een aantal verschillende aandoeningen waarbij roken een rol lijkt te spelen zijn ondermeer het syndroom van Parkinson en Alzheimer. Er zijn verschillende studies waarin het risico op het ontstaan van deze aandoeningen ongeveer twee maal lager is bij mensen die roken. Echter is het onduidelijk of dit daadwerkelijk een goede bijdrage is van het tabakgebruik is. Een andere verklaring zou de jongere leeftijd waarop mensen die roken sterven kunnen zijn, het zijn immers aandoeningen die zeer weinig voor het 75e levensjaar gediagnosticeerd worden. Daarbij raken mensen die roken verslaafd aan de nicotineblootstelling, met als gevolg een divers aantal symptomen gedurende een eventuele ontwenning.

Zwangerschap

Een aantal verschillende studies hebben een overtuigende relatie aangetoond tussen de kans op een miskraam en het roken bij de moeder. Rokende moeders hebben een kind met een relatief lager geboorte gewicht.

Stoppen met roken

Ondanks dat niet alle effecten teniet gedaan zullen worden door volledig te stoppen of te minderen met het roken, zal dit toch een zeer gunstig effect hebben op de gezondheid. Na ongeveer 8 uur is vrijwel alle koolstof monoxide uit het bloed verdwenen. Op het termijn van jaren is er een duidelijke afname van de kans op hart- of vaatziekten en het ontstaan van kanker.