Mondbranden, een branderige tong: oorzaken en behandeling

Een branderig gevoel in de mondholte is zeer vervelend. Komt het omdat je iets heets hebt gegeten of gedronken dan weet je dat het nare gevoel meestal weer snel verdwijnt. Maar wat als je deze klachten voor lange tijd hebt? Mondbranden kan een symptoom zijn dat op zichzelf staat, maar er kan ook een andere aandoening aan ten grondslag liggen. Wat zijn mogelijke oorzaken van mondbranden en welke mogelijkheden zijn er om mondbranden te behandelen?

Inhoud artikel

• Mondbranden
• Verschillende benamingen voor mondbranden
• Syndroom van mondbranden
• Branderige tong
• Oorzaken mondbranden
• Symptomen mondbranden
• Diagnose mondbranden
• Behandeling mondbranden
• Wat als er geen oorzaak valt aan te wijzen?
• Wat kun je zelf doen als je last hebt van mondbranden?
• Prognose mondbranden

Mondbranden

Het woord zegt het al: 'brand' in de mondholte, een pijnlijk en branderig gevoel. Het kan een symptoom op zich zijn, maar het kan ook een klacht zijn bij een ziekte of aandoening. Personen tussen de veertig en de zeventig jaar hebben vaker te maken met mondbranden, vrouwen vaker dan mannen. Het kan gaan om een pijnlijke tong, gehemelte, binnenkant lippen of de keel.

Verschillende benamingen voor mondbranden

• Syndroom van mondbranden
• Burning mouth syndrome (BMS)
• Tongbranden
• Glossodynie

Syndroom van mondbranden

Eigenlijk mag deze naam alleen worden gebruikt als het gaat om mondbranden waarbij geen sprake is van (zichtbare) afwijkingen. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen, met name vrouwen die de leeftijd van veertig jaar zijn gepasseerd.

Branderige tong

Soms heeft iemand alleen last van klachten (pijn, branderig gevoel) bij de tong: tongbranden. Indien er geen oorzaak valt aan te wijzen voor dit vervelende gevoel aan de tong dan wordt ook wel gesproken van glossodynie.

Oorzaken mondbranden

Bij veel mensen die last hebben van een branderige en pijnlijke mondholte is geen oorzaak aan te wijzen helaas. Is er wel een oorzaak aan te wijzen dan kan het gaan om:

• Kunstgebit of gebitsprothese past niet goed.
• Iemand kan allergisch zijn voor materiaal waarvan de prothese is gemaakt of voor een vulling (dit komt echter maar heel weinig voor).
• Te weinig aanmaak van speeksel kan invloed hebben, dit kan komen door bijvoorbeeld ouderdom of het syndroom van Sjögren.
• Het slijmvlies van de mond kan aangedaan zijn, ontstoken. Een virus kan de boosdoener zijn, een bacterie of een schimmel.
• Hormonen zouden een rol kunnen spelen (maar zeker is het nog niet), vrouwen in de overgang hebben vaker last van mondbranden.
• Mondbranden kan optreden als bijwerking van chemotherapie.
• Een tekort aan bepaalde stoffen zou invloed kunnen hebben: vitamine B12, vitamine C, vitamine B6, ijzer, zink, foliumzuur. Dit kan samengaan met een tong die glad aanvoelt.
• Andere mogelijke oorzaken: diabetes en schildklieraandoeningen.

Symptomen mondbranden

Bij mondbranden kunnen de onderstaande verschijnselen optreden, mensen die last hebben van mondbranden melden dat de symptomen verergeren in de loop van de dag. De klachten komen bijna altijd dubbelzijdig voor.

• Een naar gevoel in mond of op de tong dat beschreven wordt als branderig en pijnlijk.
• Het kan ook gaan steken of een jeukend gevoel.
• De persoon kan een droge mond ervaren.
• Problemen met de smaak kunnen optreden (bijvoorbeeld last hebben van een metaalsmaak). De smaak kan ook bijna verdwenen zijn.

Diagnose mondbranden

Je gaat naar de huisarts met een of meer van bovenstaande klachten, maar hoe weet een arts of het om mondbranden gaat. En of het om iets gaat wat op zichzelf staat of worden de klachten veroorzaakt door een bepaalde aandoening. Voor inspectie van de mondholte kun je terecht bij de tandarts of bij de huisarts. Bloedonderzoek kan worden gedaan via de huisarts. Is er verder onderzoek nodig dan kun je doorverwezen worden naar een KNO-arts (keel, neus, oren) of naar een internist.

Behandeling mondbranden

Als bekend is waar de mondbranden door veroorzaakt worden dan zal getracht worden om de oorzaak aan te pakken.

• De tandarts kan raad geven als de klachten komen door een kunstgebit of gebitsprothese. Of als een vulling de boosdoener is.
• Het slijmvlies van de mond behandelen indien er sprake is van een ontsteking, infectie.
• Bloedonderzoek om te kijken of er sprake is van tekorten van bepaalde stoffen.
• Ligt er een zieke of aandoening ten grondslag aan de mondbranden dan kan deze aangepakt worden.

Wat als er geen oorzaak valt aan te wijzen?

Als er geen duidelijke oorzaak is, dan is behandelen erg moeilijk. Als je last hebt van mond- of tongbranden dan kan dat tot onrust leiden. Het is belangrijk om te benadrukken dat mondbranden en tongbranden in principe onschuldige klachten zijn (wijst niet op kanker). De klachten zijn echter wel pijnlijk en vervelend. Je kunt met je arts overleggen of een spierverslapper zou kunnen helpen of iets wat je minder somber maakt. Het kan zijn dat je heel lang last hebt van mondbranden en het nare gevoel plotseling verdwenen is.

Wat kun je zelf doen als je last hebt van mondbranden?

Misschien gemakkelijker gezegd dan gedaan als je last hebt van mondbranden, maar probeer je niet te druk te maken. Spanning zou een negatieve invloed hebben. Zoek afleiding, beweeg voldoende en zorg voor voldoende slaap tijdens de nachtelijke uren. Roken en het nuttigen van alcohol zullen de klachten in de mond niet positief beïnvloeden, stop met roken en alcohol. Verder is het voor te stellen dat bepaalde producten liever niet gebruikt worden zoals citrusvruchten, kruiden die scherp zijn. Je kunt zelf kijken of dit ervoor zorgt dat de mondbranden minder worden. Verder belangrijk: de mond goed schoon houden (controle door mondhygiëniste, tandarts) en gezonde voeding. Zuigen op een ijsklontje kan de klachten verlichten, kauwen op suikervrije kauwgom (aanmaak speeksel bevorderen), kamillethee, een mondspoeling gebruiken en voldoende water drinken.

Prognose mondbranden

Het beloop is moeilijk te voorspellen. Sommige mensen raken hun klachten weer net zo snel kwijt als dat ze ze gekregen hadden, maar het kan ook zijn dat iemand de klachten heel lang houdt en heel soms houdt iemand er blijvend last van.

Lees verder

• Syndroom van Sjögren: droge ogen en een droge mond