Waarom heb je dorst?

Dorst is de neiging om te drinken. Veel mensen kunnen hier niet aan ontkomen. Normaal verliezen we gemiddeld 1.5 tot 2.5 liter vocht per dag. Dit moet dagelijks aangevuld worden door het drinken van water of andere sappen. Wanneer dit niet tijdig gebeurt ontstaat er een dorstgevoel. Dit ontstaat doordat de bloeddruk daalt. Bij veel vochtverlies ontstaan er klachten als hoofdpijn, sufheid, hartkloppingen, bewusteloosheid en in ernstige gevallen de dood. Mensen die weinig drinken hebben sneller last van nierstenen. Soms ontstaat er meer dorst dan normaal, bijvoorbeeld als gevolg van diabetes, overactieve schildklier of lichamelijke inspanning.

Wat is dorst?

Wie dorst heeft spreekt ook wel van een dorstgevoel. Er is een sterke behoefte om water te drinken, of iedere andere vloeistof. Water lest vaak het snelst de dorst. Zoete dranken zorgen er vaak voor dat er nog meer dorst ontstaat. Mensen kunnen een dorstgevoel niet lang negeren. De mond en keel voelt droog aan en later kan er hoofdpijn ontstaan. lange tijd dorst hebben zorgt ervoor dat we niet meer geconcentreerd kunnen werken.

Soms meer dorst dan anders

Soms ontstaat er een grotere behoefte aan vocht dan normaal. Dit is het geval bij een lichamelijke inspanning. Door transpireren (zweten) gaat er vocht verloren: dit moet aangevuld worden. Ook koorts of een verkoudheid veroorzaakt een dorstgevoel. Sommige voedingsmiddelen zorgen ook voor meer dorst. Zo is dit het geval met zoute en zoete voedingsmiddelen. Bepaalde medicijnen zijn soms ook de oorzaak. Hierdoor ontstaat er vooral een droge mond.

Mensen die plots meer dorst hebben dan normaal en daarnaast vaak moeten plassen, kunnen last hebben van suikerziekte (diabetes). Dit ontstaat ook bij een overactieve schildklier. Ook tijdens de zwangerschap ontstaat er meer dorst dan normaal.

Hoeveel vocht verlies je dagelijks?

Een dorstgevoel is een manier van het lichaam om aan te geven dat er vocht aangevuld moet worden. Dit is ook niet vreemd, want dagelijks verliest het lichaam vocht in de vorm van urine, ontlasting, zweten, tranen, speeksel etc. Dagelijks gaat er via de urine 900 ml aan vocht weg. De ontlasting is goed voor 100 ml. Samen zijn toiletbezoekjes dus goed voor een verlies van 1 liter vocht per dag. Daarnaast verdwijnt er ruime en halve liter vocht via de huid. Dit in de vorm van zweten. Ook via de longen verliezen we ruim een halve liter vocht. Tijdens de uitademing verlaten kleine vochtdruppeltjes de mond of neus.

Hoe lang zonder vocht?

Zonder voedsel kunnen we ruim 40 dagen overleven. Het lichaam heeft voldoende vetreserves opgebouwd om het enige tijd zonder voedsel te stellen. Zelfs wanneer de vetvoorraad op is, vindt het lichaam nog wel een mogelijkheid om alles draaiende te houden. Dit gaat wel ten koste van de spiermassa, die als eerste wordt afgebroken. Dit maakt ook niks uit, want zonder voldoende energie kunnen we deze spieren toch niet gebruiken. Daarna gaat het lichaam over tot het verbranden van organen. De minst belangrijkste als eerste. Na 40 dagen houdt het dan echt op: er valt niks meer te verbranden en het hart stopt ermee.

Het is best een lange tijd, 40 dagen zonder voedsel kunnen leven. Helaas geldt dit niet voor vocht. Zonder vocht sterft het lichaam al na 3 dagen. Het lichaam kan immers geen vocht aan organen onttrekken. Dit zou ook niet voldoende zijn. Dit geeft maar weer eens aan hoe belangrijk vocht voor het lichaam is. Overigens zullen mensen met diarree, koorts en braken sneller aan een vochttekort bezwijken. Deze groep mensen verliest veel meer vocht dan gebruikelijk. Ook ouderen verliezen meer vocht dan jongeren.

Hoe werkt het dorstgevoel?

Bij uitdroging (vochttekort) zal vocht vanuit de cellen de bloedbaan instromen. Hierdoor wordt de bloeddruk op peil gehouden. De huid zal als gevolg hiervan zijn elasticiteit verliezen. Bij uitdroging zal het bloed een signaal aan de hersenen doorgeven. Dit gebeurt doordat de concentratie van bepaalde stoffen in het bloed bij vochttekort worden verhoogd. De hersenen reageren hierop door een prikkelgevoel vanuit de hypothalamus te sturen. Hierdoor ontstaat er het dorstgevoel. We krijgen dan de neiging om te gaan drinken.

De hersenen kunnen slecht tegen uitdroging. Ze zullen dan ook als eerste hoofdpijn afgeven. Dit ontstaat al bij een vochtverlies van 1 tot 2 procent van het lichaamsgewicht. Iemand van 80 kilo zal dus bij een vochtverlies van 0.8 liter al hoofdpijn krijgen. Dit is een zeurende drukkende hoofdpijn. Drinken verhelpt het probleem vaak binnen enkele uren. Bij meer dan 2 procent vochtverlies worden de hersenen op een laag pitje gezet en ontstaat er sufheid en verwardheid. De urine zal donkerder kleuren doordat de nieren niet meer zoveel vocht gaan afgeven. Ook de transpiratie stopt, waardoor de lichaamstemperatuur kan oplopen.

Mensen die 3 tot 4 procent van hun lichaamsgewicht aan vocht verliezen krijgen sneller last van nierstenen. Dit is ook de reden waarom nierstenen vooral bij ouderen ontstaan: deze groep mensen drinkt over het algemeen te weinig vocht. Bovendien verliezen ouderen ook meer vocht, vaak als gevolg van een dunnere huid.

Bij meer dan 5 procent vochtverlies zal het hartritme verstoord raken. Het hart kan sneller gaan kloppen of er ontstaan hartkloppingen (een onregelmatige hartslag). In dit stadium moet het vochttekort snel aangevuld worden. Bewusteloosheid treedt op bij een verlies van 5 tot 10 procent. Voor iemand van 80 kilo geldt dan een vochtverlies van 4 tot 8 liter vocht. Bij een verlies van 10 tot 20 procent treedt de dood in. Het bloed kan als gevolg van teveel vochtverlies niet meer stromen en zal steeds dikker worden. De bloedcirculatie kan hierdoor niet meer blijven bestaan. Vaak treedt dit op na 3 dagen geen vocht meer gehad te hebben, ook niet via voeding.

Versterven en dorstgevoel

Mensen die in het laatste stadium van hun leven zijn, zullen steeds minder vaak zin hebben in eten. Uiteindelijk verdwijnt ook het dorstgevoel. Door het niet meer drinken treedt er versterving op: de lichaamsfuncties worden langzaam allemaal uitgeschakeld. Voor omstanders lijkt dit wreed om aan te zien, maar de patiënt zelf wil vaak niks meer drinken. De hersenen geven geen dorstgevoel meer af. Wel kan het prettig zijn de lippen vochtig te houden, zodat deze niet uitdrogen en pijnlijk worden .