Verminderde cognitiviteit na TIA: syndroom van Gerstmann

Als de hersenen door Alzheimer, alcoholmisbruik, beroerte of TIA zijn beschadigd, dan kan het syndroom van Gerstmann optreden. Het linker deel van de hersenen is dermate aangetast dat de cognitiviteit verandert, waardoor diegene geestelijk minder kan. Verwardheid, complexe handelingen niet meer kunnen uitvoeren en slecht uit de woorden komen zijn enkele voorbeelden. Wat houdt het syndroom van Gerstmann in en wat kan eraan worden gedaan?

Syndroom van Gerstmann

• Aangetaste hersenen
• Beroerte of dementie als oorzaak
• Functie linker hersenhelft
• Symptomen
• Jeugdvariant
• Behandeling syndroom van Gerstmann

Aangetaste hersenen

Door beschadiging of aantasting van het linker hersendeel worden geestelijke eigenschappen dermate aantast, waardoor cognitieve problemen ontstaan. Het gaat daarbij om niet uit de woorden kunnen komen, minder goed kunnen nadenken, geen structuur meer in het leven hebben en een verstoorde links-rechtscoördinatie. Hoe wordt het syndroom van Gerstmann veroorzaakt en tot welke cognitieve problemen kan het leiden?

Beroerte of dementie als oorzaak

Schade aan de hersenen wordt vaak door onvoldoende bloedtoevoer danwel aantasting van hersencellen veroorzaakt. Denk aan dementie door afvalstof-accumulatie of door toedoen van een beroerte. Er ontstaat dermate veel schade aan de linker hersenhelft, waardoor gegevens niet meer volledig of onvoldoende worden verwerkt. Het leidt tot minder goede herkenning en verminderde capaciteit om zekere handelingen of gedachten uit te voeren. Het kan ook worden veroorzaakt door toedoen van Alzheimer, schade aan de hersenen door bijvoorbeeld een ongeval of ernstig alcoholmisbruik.

Functie linker hersenhelft

Praktisch alle mensen zijn met de linker hersenhelft meer actief dan het rechterdeel. Zeker cognitieve eigenschappen worden in dit deel ondersteund. Het gaat hierbij om logica, denkvermogen, redenatie om problemen op te kunnen lossen of taalkennis. Het rechter deel daarentegen vormt opgeslagen kennis en ervaringen, waar het linker deel informatie en beelden uit kan halen. Daarnaast geldt dat het linkerdeel de rechter kant van het lichaam aanstuurt. Oftewel de linker hersenhelft geeft aan wanneer een rechterarm of been moet worden bewogen.

Symptomen

Door toedoen van hersenschade kunnen uiteenlopende problemen in verschillende combinaties en gradaties ontstaan. Het gaat daarbij om de volgende typerende symptomen. Woorden worden in verminderde mate herkend, waardoor het lezen (dyslexie) en schrijven moeilijk gaat. Gedachten kunnen niet meer in woorden worden omgezet. De persoon zal minder goed uit de woorden kunnen komen, waardoor men sneller brabbelt of onverstaanbaar is. Ook rekensommen worden minder goed gedaan, danwel men komt er niet meer uit. De relatie tussen een getal en hoeveel geld men werkelijk moet geven, kan niet meer worden bepaald. Aanvullend wordt redenatie aangetast, waardoor problemen niet goed meer worden opgelost. Complexe handelingen kan men niet meer uitvoeren! Verder kan men gedesoriënteerd of verward overkomen. Het herkennen van de eigen vingers gaat lastig en gaat het onderscheiden van links met rechts moeilijk.

Jeugdvariant

Ondanks dat het meestal bij ouderen voorkomt, komt het af en toe ook bij jongeren voor. Het geeft tijdens de schooltijd veel problemen, waarbij kennis slecht wordt opgenomen, of kan men niet leren. Het wordt veroorzaakt door lokale hersenbeschadiging en er wordt verondersteld dat het niet door genetische afwijkingen komt. De jeugdvariant komt zeer zelden voor.

Behandeling syndroom van Gerstmann

Meestal is dergelijke hersenschade onbehandelbaar, omdat de schade onomkeerbaar is. Door een TIA of beroerte kan een deel van de hersenen al zijn afgestorven, waardoor het syndroom optreedt. Het blijkt echter wel dat in meerdere gevallen de omstandigheid na verloop van tijd enigszins verbetert. De nog resterende hersencapaciteit past zich aan de nieuwe omstandigheid aan, waardoor de symptomen iets afzwakken. Aanvullend is spraaktherapie en hersengymnastiek van belang.

Lees verder

• Godotsyndroom: dementie, continu angst, obsessie en psychose