Grauwe (grijze) staar, oorzaak en operatie

Het oog bestaat uit verschillende onderdelen. De ooglens is hier een belangrijk onderdeel van en zorgt voor accommodatie. Dit houdt in dat de lens voor scherpstelling zorgt: veraf en dichtbij zien, waarbij het beeld scherp wordt gesteld. Het licht dat het oog binnen komt valt door de ooglens op het netvlies. Bij grauwe of grijze staar wordt de ooglens troebel. Dit heeft als gevolg dat er geen licht meer op het netvlies valt. Bij volledige staar is de pupil wit en treedt er blindheid op. Dit zien we veel bij oudere katten en honden, maar ook bij oudere mensen. Gelukkig is een staaroperatie mogelijk.

De ooglens

Het oog bestaat uit verschillende onderdelen. Direct op het oog vinden het het hoornvlies. Dit noemen we ook wel de oogbalhuid. Hierdoor valt het licht naar binnen. Achter het hoornvlies vinden we de iris. Deze bepaalt hoeveel licht er doorgelaten wordt. Achter de iris bevindt zich de ooglens. De lens kan holler en boller worden en bepaald daarmee de scherpstelling. Achter de lens bevindt zich het glasachtig lichaam, gevuld met vocht. En hierachter vinden we het netvlies. Hier vinden we de kegeltjes en de staafjes. Het netvlies is het scherm waarop de beelden geprojecteerd worden.

De ooglens bevindt zich dus ongeveer in het midden van de gehele oogbol en bepaalt hoe scherp de beelden binnenkomen. De lens is in staat om beelden van veraf en dichtbij scherp te kunnen zien. Dit wordt gedaan door de lens platter te trekken of boller te maken. Een platte ooglens stelt beelden scherp van veraf, een bolle ooglens doet dit voor beelden dichtbij.

Wat is grauw staar?

Cataract, zo wordt grauwe staar ook wel genoemd. Grauwe staar noemen we ook wel grijze staar. Groene staar is een andere aandoening en heet ook wel glaucoom. De ooglens bestaat niet uit één laag maar uit meerdere heldere laagjes. Deze l;aagjes gaan bij het ouder worden wat verschuiven ten opzichte van elkaar of met elkaar verkleven. De ooglens is dan niet langer meer doorzichtig en helder maar wordt grijs. De lens wordt dus troebel. Vaak is grauwe of grijze staar een gevolg van ouderdom. Andere oorzaken zijn diabetes (suikerziekte), een oogverwonding of gebruik van bepaalde medicijnen. Heel zelden is grauwe staar a,l bij de geboorte aanwezig.

Wat doet dit met het licht?

Het licht dat het oog binnenkomt gaat door de ooglens naar het netvlies. Wanneer de ooglens troebel is, zal niet al het licht meer op het netvlies vallen. Beter gezegd: de lichtstralen worden vervormd door de troebel lens en komen niet meer recht op het netvlies terecht. Dit heeft gevolgen voor het gezichtsvermogen (het zien).

Symptomen

Grauwe staar ontwikkelt zich langzaam. Het geeft geen klachten van pijn. In de meeste gevallen is de staar op beiden ogen aanwezig en duurt het enkele jaren voordat het helemaal ontwikkelt is. Het beeld dat gezien wordt is vaak mistig of dubbel. Soms wordt er eerste en vlekje gezien die met de jaren steeds groter wordt. Grauwe staar kan tot volledige blindheid leiden.

Behandeling

Wanneer het gezichtsverlies beperkt is, zal er vaak geen behandeling nodig zijn. Bij een witte pupil is de grauwe staar in het eindstadium. In dit geval treedt er blindheid op. Grauwe staar is prima te behandelen middels een operatie. Ruim 90 procent van de patiënten zal daarna weer (goed) kunnen zien. Een staaroperatie is de meest voorkomende operatie aan de ogen. De oogarts kan vaak goed beoordelen of een operatie zinvol is. Soms wordt een slechter zicht niet door een troebele ooglens veroorzaakt, maar door het netvlies. In dit geval is een andere behandeling noodzakelijk.

Staaroperatie

Een staaroperatie is pijnloos. Het open houden van de ogen tijdens een staaroperatie lijkt eng, maar valt in de praktijk wel mee. De troebel geworden lens wordt uit het oog genomen. De arts zal een kunstlens plaatsen. Het nadeel van deze kunstlens is dat het oog niet meer aan accommodatie kan doen. De lens kan dus niet meer scherp gesteld worden. Daarom zal een bril of contactlenzen nodig zijn om het zicht te verbeteren. In ieder geval kan er met een kunstlens wel weer licht op het netvlies vallen. Overigens hebben de meeste kunstlenzen een sterkte die veraf zien mogelijk maakt, maar dichtbij zien niet. In een aantal gevallen wordt gebruik gemaakt van een accommoderende (scherpstellende) kunstlens.

De operatie kan vaak in dagbehandeling plaatsvinden. Zelden wordt deze operatie onder volledige narcose gedaan, tenzij er een noodzaak of reden voor is. Plaatselijke verdoving is vaak voldoende. Soms treedt er na een staaroperatie na-staar op. Dit wordt veroorzaakt doordat het lenskapsel troebel kan worden. Hierdoor wordt het zich weer minder. Behandeling met laser is vaak een goede oplossing. Bij ongeveer 2 procent van de patiënten kan het lenszakje tijdens de operatie scheuren. Hierdoor is er na de operatie een grotere kans op een netvliesloslating. Soms vallen er stukjes verwijderde lens naar achteren en komen in de glasvochtruimte terecht. Dit moet later verwijderd worden.