Korstje op oor of bultje op oorschelp: oorzaak & behandeling

Last van een pijnlijk knobbeltje, wondje of korstje op de buitenste of de binnenste rand van de oorschelp? Dat kan behoorlijk vervelend en storend zijn, vooral tijdens het slapen als je er op gaat liggen. Er zijn meerdere mogelijke huidaandoeningen die zich uiten als een pijnlijk knobbeltje of korstje op het oor. De belangrijkste oorzaken laten we hieronder de revue passeren.

• Korstje op oor of bultje op oorschelp
• Chondrodermatitis nodularis helices
• Actinische keratose
• Cornu cutaneum
• Plaveiselcelcarcinoom
• Basaalcelcarcinoom

Korstje op oor of bultje op oorschelp

Een pijnlijk knobbeltje, wondje of korstje op de buitenste of de binnenste rand van de oorschelp, is een vervelende klacht. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken.

Chondrodermatitis nodularis helices

Komt vooral voor bij mannen boven de 40 jaar.

Chondrodermatitis nodularis helices (zie foto), ook wel aangeduid met de onheilspellende naam 'kussenduivel', duidt op een ontsteking in het kraakbeen aan de buitenste en soms aan de binnenste rand van de oorschelp, aan één oor. Aan de voorzijde van de oorrand is duidelijk een glad bultje ter grootte van 2-5 mm zichtbaar, die drukpijnlijk is. Vaak is dat het oor waarop je het meest slaapt, vandaar de benaming 'kussenduivel'; want met zo'n bultje op je oor is slapen aan die zijde van het lichaam een terging. Vaak ontstaat er in een later stadium een klein wondje in het midden op het bultje, waar dan weer een korstje op kan komen. Deze aandoening komt vooral voor bij mannen na het 40e levensjaar, maar vrouwen en mensen die jonger zijn kunnen het ook krijgen.

Actinische keratose

Komt vaker voor bij mensen boven de vijftig jaar met zonbeschadigde huiddelen.

Actinische keratose, ook wel 'zonneschade' van de huid genoemd, wordt beschouwd als het voorstadium van huidkanker. De incidentie van actinische keratosen in Nederland wordt geschat op circa 112.500 patiënten per jaar (peiljaar: 2005). Men verwacht een jaarlijkse stijging van 5,2% in de incidentie van actinische keratose. Actinische keratose is een huidafwijking die het gevolg is van teveel UV-(ultraviolette) straling op de huid en het kan heel verschillende vormen aannemen. De aandoening kan lokaal optreden, maar ook over een groter huidoppervlak voorkomen. Het gaat meestal om oppervlakkige ruwe plekjes van ongeveer 5- 10 mm, met hoornachtige schilfering en een rode, lichtbruine of huidkleurige kleur. Ze komen gewoonlijk voor op gebieden die veel aan de zon staan blootgesteld, zoals op het (kale) hoofd, nek of handen.

Cornu cutaneum

Wordt vooral gezien bij oudere mensen met een sterk door de zon beschadigde huid.

Een cornu cutaneum (letterlijk: huidhoorn) is een hoornachtig gezwelletje van enkele millimeters tot enkele centimeters. Het wordt vooral gezien op chronisch aan zonlicht blootgestelde huid. De hoorn bestaat uit compacte massa's dode huidcellen, waarbij vaak een hoornpilaar ontstaat. Aangezien verschillende (soms kwaadaardige) huidafwijkingen de vorm krijgen van een cornu cutaneum, zoals een gewone wrat, actinische keratose (zie boven) of plaveiselcelcarcinoom (zie onder), is het verstandig een biopt te nemen van de basis van de afwijking. Behandeling van deze huidafwijking bestaat uit chirurgische verwijdering.

Plaveiselcelcarcinoom

Komt vooral voor bij mensen met een licht huidtype en komt twee keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De incidentie neemt toe met de leeftijd.

Het plaveiselcelcarcinoom is de op één na meest voorkomende vorm van huidkanker. Een belangrijke risicofactor is veelvuldige blootstelling aan zonlicht gedurende een lange periode. Voorkeurslocaties zijn het gezicht, oren, nek, handen of armen. Het carcinoom kan ook op een oor voorkomen. Vaak gaat het om slechts één bolvormige huidkleurige of lichtrode tumor. In het midden is een ophoping van hoornmateriaal zichtbaar. Dit wordt een 'hoornprop' genoemd. De tumor wordt allengs groter en kan uitgroeien tot een grote tumor. Wanneer de tumor groot wordt en niet tijdig wordt behandeld, kan het uitzaaien naar andere delen van het lichaam.

Basaalcelcarcinoom

Komt vooral voor bij mensen van 45 jaar en ouder. De incidentie neemt toe met de leeftijd. Mensen met een licht huidtype (huidtype 1 of 2) lopen het grootste risico om een basaalcelcarcinoom te ontwikkelen.

Het basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker en het ontstaat meestal op delen van de huid die veelvuldig aan de zon zijn blootgesteld: het gezicht en op het (kale) hoofd. Het kan zich ook manifesteren op het oor. Het begint meestal met een wat glazig grillig knobbeltje met wat roodheid of een parelmoerachtige glans, dat heel langzaam groeit. Vaak treedt er geen schilfering op. Een wat langer bestaande basaalcelcarcinoom kan spontaan een wondje krijgen in het midden van de tumor. Hierop kan een korstje komen.

Lees verder

• Ontsteking oorschelp: Chondrodermatitis Nodularis Helicis
• Jeukende oren (met afscheiding): symptomen en oorzaken
• Bult achter oor, in hals of knobbeltje in nek, lies of oksel
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidkanker: symptomen, herkennen, oorzaak en behandeling