Synovitis, ontsteking van het gewricht

Het gewricht zorgt voor beweging: het verbindt twee botten met elkaar zodat we deze ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Ziekte aan het gewricht is vaak problematisch: er ontstaat pijn of stijfheid. Reuma is een verzamelnaam van ziekten waarbij schade aan het gewricht wordt toegebracht. Synovitis behoort tot de reumatische aandoeningen. Het gaat hier om een ontsteking van de binnenbekleding van het gewrichtskapsel of van de peesschede. Zo begint een peesschede-ontsteking of een gewrichtsontsteking. Symptomen zijn pijn en stijfheid van het gewricht. Het komt het vaakst voor aan de heup of knie, maar kan ook elders ontstaan.

Synovitis, gewrichtsontsteking

Het gewricht verbindt twee botten met elkaar en maakt het mogelijk deze twee botten ten opzichte van elkaar te bewegen. We kennen verschillende gewrichten zoals het kniegewricht, schoudergewricht, ellebooggewricht, polsgewricht etc. Gewrichten zijn dus belangrijke onderdelen van ons skeletstelsel. Net als ieder ander onderdeel kan ook een gewricht te maken krijgen met beschadiging of ziekte. Een daarvan is synovitis, dat we ook wel eens gewrichtsontsteking noemen. Er zijn meerdere soorten ontstekingen te onderscheiden.

Wat is synovitis dan precies?

Bij synovitis gaat het om een ontsteking van de binnenbekleding van het gewrichtskapsel of de peesschede. Het gewrichtskapsel zit om het gewricht heen. De binnenbekleding bestaat uit een slijmvlieslaag: de synoviale laag. Dit noemen we ook wel het synoviale membraan. Deze slijmvlieslaag zorgt ervoor dat het kraakbeen in het gewricht gesmeerd wordt. Dit is nodig voor een soepele beweging. De gewrichtsvlakken blijven op deze manier ook van elkaar gescheiden waardoor deze minder snel af zullen slijten. Het heeft dus zowel een smerende als een beschermende functie. De slijmvlieslaag wordt gevoed middels bloedvaten die via het gewrichtskapsel in verbinding staat met de slijmvlieslaag.

De peesschede zit om een pees heen en is met vloeistof gevuld. De binnenwand van de peesschede bevat ook een slijmvlieslaag. Hierdoor kan de pees goed door de peesschede heen glijden. Pezen verbinden de spieren met de botten en geven signalen door.

Oorzaak

Een ontsteking ontstaat niet zomaar, hier is altijd een oorzaak voor. Het probleem is dat, ondanks dat er een duidelijke oorzaak voor aanwezig moet zijn, deze niet altijd aan te tonen is. Dit is ook het geval bij synovitis: de oorzaak is wel aanwezig maar onbekend. Het is wel duidelijk dat het hier niet ome en erfelijke aandoening gaat. Ook breidt de aandoening zich niet uit: het blijft vaak beperkt tot één gewricht. Dit kan aan de knie, de pols, de schouder of aan een ander gewricht zijn. Het komt het vaakst voor aan de heup of de knie.

Reumatische aandoening

Synovitis wordt ingedeeld in de reumatische aandoeningen. Reuma is niet één ziekte maar een verzamelnaam voor meer dan 100 verschillende ziekten. Ruim 1 op de 10 mensen krijgt vroeg of laat te maken met reuma. Synovitis is een zeldzame vorm van reuma.

Symptomen

Bij iedere ziekte of aandoeningen horen symptomen: dit zijn verschijnselen die kenmerkend zijn voor de ziekte. Bi synovitis zijn dit stijfheid en pijn in het gewricht. Dit hoort ook typisch bij een reumatische aandoening. Ook zwelling van het gewricht wordt veel gezien. Daarnaast kan er etter gevormd worden, dit zien we bij synovitis suppurativa acuta.

Kraakbeenhaardjes of woekeringen

Er zijn twee vormen van synovitis. De eerste vorm maakt kraakbeenhaardjes aan. Dit wordt ook wel chondromatosis genoemd. Deze vorm staat ook wel bekend als Synoviale chondromatosis of het syndroom van Reichel. Het synoviale membraan vormt blaren die groter worden en verkalken. De verkalkte stukken breken uiteindelijk af en blijven rond het gewricht aanwezig. Dit veroorzaakt pijn en stijfheid aan het gewricht.

De andere vorm is die waarbij woekeringen ontstaan. Dit staat ook bekend onder de naam Synovitis villonodularis pigmentosa. Er worden pigment korrels gevormd die gaan woekeren. Deze woekeringen zorgen ervoor dat het bot wordt aangetast. De woekeringen oftewel tumoren vreten als het ware bot weg. Ook dit geeft klachten als pijn en stijfheid aan het gewricht.

Behandeling en herstel

Om synovitis aan te kunnen tonen moet er een MRI scan gemaakt worden. Vaak zal dit in de beginperiode nog moeilijk zijn omdat de symptomen weinig aanwezig zijn en omdat er vaak aan een andere reumatische aandoening gedacht wordt, zoals artritis. Na diagnose kan er een gerichte behandeling gestart worden. Vaak wordt operatief het synoviale membraan of in ieder geval het aangetaste gedeelte verwijderd. Hierdoor wordt het proces geremd. Ook ontstoken bot kan verwijderd worden.

Net als bij iedere andere reumatische aandoening is behandeling vaak moeilijk. Reuma is een ziekte die moeilijk te stoppen is. Soms wordt het aangetaste gewricht geheel weggenomen en vervangen door een kunstgewricht. In dit geval kan bewegen weer mogelijk zijn. Uiteraard wordt hier alleen voor gekozen wanneer andere behandeling niet meer mogelijk is en het gewricht te ver aangetast is om nog normaal te kunnen gebruiken. In een aantal gevallen wordt gekozen voor bestraling. De voor-en nadelen van bestraling moeten altijd tegen elkaar afgewogen worden. De arts zal dit met de patiënt bespreken.