Endometritis, ontsteking van het baarmoederslijmvlies

De binnenkant van de baarmoeder is bekleed met plaveiselcelepitheel. Het gaat hier om een slijmvlies dat uit twee lagen bestaat. De buitenste laag, de basale laag, is altijd aanwezig. De binnenste laag wordt iedere maand vernieuwd. Soms raakt het slijmvlies in de baarmoeder ontstoken. Dit noemen we endometritis of een baarmoederslijmvliesontsteking. Symptomen zijn pijn aan de baarmoeder, vooral wanneer er op gedrukt wordt, een stinkende afscheiding en koorts. Wanneer dit in de kraamperiode ontstaat noemen we het kraamvrouwenkoorts of endometritis puerperalis. Het is belangrijk om dit te behandelen. Vroeger liep kraamvrouwenkoorts nogal eens dodelijk af.

Endometritis, wat is dat?

De benaming endometritis moet niet verward worden met endometriose. De meeste vrouwen hebben namelijk ooit wel eens van endometriose gehoord: baarmoederslijmvlies dat zich ook op andere plaatsen dan alleen de baarmoeder bevindt. Maar endometritis is iets heel anders. Het betreft wel de baarmoeder en het slijmvlies daar: een ontsteking van het baarmoederslijmvlies.

Soms wordt met metritis ook endometritis bedoeld. Eigenlijk is metritis een ontsteking van de spierlagen. Toch wordt in de volksmond soms metritis gebruikt voor endometritis. Dit kan wel eens voor verwarring zorgen.

De baarmoeder

Vrouwen hebben een baarmoeder. Dit is een hol orgaan waarin het mogelijk is om een bevruchte eicel te nestelen en groot te brengen. De baarmoeder is aan de binnenkant bekleed met plavieselepitheel. Dit zijn cellen die plat op elkaar liggen en niet verhoornd (verhard) zijn. Klieren houden dit epitheel vochtig. We noemen dit ook wel het baarmoederslijmvlies. Het baarmoederslijmvlies bestaat uit twee lagen. De buitenste laag is de basale laag en is altijd aanwezig. De binnenste laag is de functionele laag en wordt dikker rond de ovulatie en wordt afgestoten tijdens de menstruatie. Een bevruchte eicel nestelt zich in de baarmoederslijmvlies. Het baarmoederslijmvlies kan ontstoken raken, endometritis dus.

Oorzaken

Endometritis, waardoor wordt dit veroorzaakt? De meest voorkomende oorzaak is een infectie met een bacterie. Zelden komt deze bacterie zomaar de baarmoeder in. Immers, door de maandelijkse menstruatie wordt de baarmoeder gereinigd. Dit zorgt ervoor dat er zelden bacteriën van buitenaf spontaan in de baarmoeder terecht kunnen komen. Vaak is een operatie of ingreep zoals curettage of een keizersnede hier de oorzaak van. Via deze ingrepen kunnen bacteriën in de baarmoeder terechtkomen. Soms ontstaat het na het inbrengen van een spiraaltje. Ook tijdens een bevalling kunnen bacteriën in de baarmoeder terechtkomen.

Endometritis puerperalis

Bij endometritis puerperalis gaat het om dezelfde ontsteking van het baarmoederslijmvlies, maar dan veroorzaakt door de bevalling. In principe zijn de symptomen en is de behandeling hetzelfde, maar wordt met deze benaming aangeduid dat het specifiek om een ontsteking gaat die is ontstaan door een bevalling middels bijvoorbeeld een keizersnede of een ander hulpmiddel. Vroeger kwam dit vaak voor en werd het kraamvrouwenkoorts genoemd. De hygiëne tijdens de bevalling liet toen aardig te wensen over. Kraamvrouwenkoorts kon dodelijk zijn. Gelukkig is dit tegenwoordig nog maar weinig het geval. Bij 1 op 50 bevallingen komt endometritis puerperalis nog wel voor, maar is dit goed te behandelen. De verloskundige of kraamhulp zal gedurende de eerste week na de bevalling de kersverse moeder goed controleren op de aanwezigheid van endometritis.

Symptomen

Hoe herken je endometritis? Er ontstaat koorts. Wanneer dit na de bevalling gebeurt dan ontstaat er koorts in het kraambed, rond de derde tot vierde dag na de bevalling. Direct na de bevalling is er soms al sprake van verhoging: de lichaamstemperatuur ligt dan rond de 38 graden in plaats van 37. Er ontstaat pijn in de baarmoeder dit vooral pijnlijk is wanneer erop gedrukt wordt. Ook pijn in de onderbuik komt voor. Daarnaast kan de afscheiding vies gaan ruiken. Ook hoofdpijn komt wel eens voor.

Soms worden de symptomen niet direct herkent. Buikpijn of baarmoederpijn kan namelijk ook ontstaan door een andere oorzaak. In de kraamperiode komen naweeën ook vaak voor. Dit kan hevige klachten van buikpijn geven. Bij naweeën horen echter geen stinkende afscheiding en koorts. Wanneer er koorts optreedt is dit altijd een teken dat er sprake is van een infectie/ontsteking. Neem deze klachten serieus!

Behandeling

Wist je dat endometritis dodelijk kan zijn? Vroeger stierven vrouwen wel eens in het kraambed aan de kraamvrouwenkoorts oftewel endometritis. Ze hadden een ontsteking opgelopen die zich zonder behandeling steeds verder uitbreidde. Daarom is het belangrijk om endometritis te behandelen. Na de bevalling zal de verloskundige of kraamhulp altijd de temperatuur van de kraamvrouw (de pas bevallen vrouw) opnemen. Dit zal gedurende de kraamperiode elke dag gebeuren. Wanneer de lichaamstemperatuur verhoogd is zal soms getracht worden deze te verlagen middels paracetamol. Wanneer de temperatuur hoog blijft of zelfs nog meer stijgt dan is het nodig om met antibiotica te starten. Deze doden de bacteriën. Een antibioticakuur moet altijd helemaal afgemaakt worden zodat alle bacteriën gedood worden. Wanneer een kuur halverwege gestaakt wordt kunnen de sterkste bacteriën overleven en zich voort blijven planten. Bovendien ontstaat er zo ook resistentie (ongevoeligheid voor antibiotica) bij de nieuwe generatie bacteriën. Antibiotica wordt daardoor steeds minder effectief.