Hemianopsie: Ogen - Uitval van gedeelte van gezichtsveld

Bij hemianopsie, ook gekend als "hemianopie"; treedt een uitval van een gedeelte van het gezichtsveld op. De oorzaak van hemianopsie is hersenschade aan de delen die betrokken zijn bij de verwerking van visuele informatie. Bijgevolg treedt hemianopsie op na een beroerte of trauma, of bij een hersentumor. Hemianopsie is met andere woorden geen oogaandoening maar komt voort uit niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Met enkele specifieke trainingen behelpt de patiënt zich in de maatschappij.

• Vormen bij patiënten
• Oorzaak: Beroerte (CVI)
• Symptomen bij een patiënt: Ogen - Uitval van een gedeelte van het gezichtsveld
• Onderzoek hemianopsie
• Behandeling van de oogaandoening

Vormen bij patiënten

Bij heteronieme hemianopsie vallen verschillende delen van het gezichtsveld in beide ogen weg. Sommige patiënten lijden aan homonieme hemianopsie; dan presenteert het gezichtsveldverlies zich aan dezelfde kant in beide ogen. Dit is kenmerkend voor een beroerte. Wanneer er schade is aan de rechterkant van de hersenen, dan treedt er gezichtsvelduitval op aan het linker gezichtsveld in beide ogen. Omgekeerd treedt er gezichtsvelduitval op aan het rechter gezichtsveld wanneer er schade is aan de linkerkant van de hersenen. Voorts is er ook nog sprake van kwadrantanopsie waarbij een kwart van het gezichtsveld is uitgevallen. Er zijn echter veel tussenvormen en variaties mogelijk, afhankelijk van de locatie en grootte van het hersenletsel. Sommige patiënten zien bijvoorbeeld (veel) minder met één gezichtshelft (relatieve hemianopsie), terwijl bij anderen de gezichtshelft volledig ontbreekt (medische term: absolute hemianopsie).

Oorzaak: Beroerte (CVI)

De arts onderzoekt en behandelt zo zorgvuldig mogelijk de oorzaak van hemianopsie zoals een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen), hersentumor of oogtrauma. De oorzaak ligt nooit aan de ogen zelf, maar is het gevolg van een niet-aangeboren hersenletsel.

Symptomen bij een patiënt: Ogen - Uitval van een gedeelte van het gezichtsveld

De patiënt heeft een slecht overzicht van zijn omgeving. Dit resulteert in een groot mobiliteits- en oriëntatieprobleem waarbij hij wel eens tegen patiënten of auto’s aanbotst omdat hij die niet ziet aankomen. Ook schrikt hij mogelijk wanneer hij plots voorwerpen of patiënten uit het niets ziet opduiken. De patiënt struikelt en valt makkelijk, stoot wel eens drankjes om, en soms is hij zelfs dermate angstig dat paniekaanvallen optreden, bijvoorbeeld in een drukke supermarkt. Hij voelt zich namelijk snel gedesoriënteerd en is niet in staat om veilig tussen de menigte te navigeren. Bovendien heeft de patiënt vaak ook lichthinder en leesproblemen. Hij vindt het daarnaast lastig om televisie te volgen en het werken met de computer is eveneens vermoeiend. Hierdoor dreigt voor sommigen een sociaal isolement. Sommige patiënten beweren dat ze slechts in één oog een gezichtsuitval hebben, terwijl dat toch in beide ogen het geval is. Anderen ontkennen dat ze een probleem hebben, terwijl ze toch overal tegenaan lopen. Het is voor hen bijgevolg niet altijd eenvoudig om toe te geven dat ze een probleem hebben.

Onderzoek hemianopsie

Via een gezichtsveldonderzoek onderzoekt de oogarts de gezichtsvelddefecten.

Behandeling van de oogaandoening

In de eerste paar maanden na een beroerte of trauma is het mogelijk dat het gezichtsveld bij de patiënt verbetert, maar het herstel is afhankelijk van de omvang van de schade. Indien geen verbetering optreedt na enkele maanden, is de schade wellicht permanent. Er zijn geen specifieke behandelingen om het verlies van het gezichtsveld te genezen. Kijkstrategietraining en speciale computertraining zijn mogelijk een grote hulp. Hij krijgt hiermee dan een snel en goed overzicht van de omgeving zodat hij zich vrijer voelt in zijn mobiliteit. Daarnaast zijn er diverse trainingsmogelijkheden en leeshulpmiddelen. Een beroerte geeft meestal weinig veranderingen in de gezichtsscherpte, maar een trauma of oogtumor zoals retinoblastoom zorgt veelal een ernstig verlies van de gezichtsscherpte. Hiervoor bestaan low vision-hulpmiddelen zoals beeldschermloepen, hand-, klap- of leesloepen, telescoopbrillen enzovoort. Koninklijke Visio, een groot blindennazorgwerk in Nederland, adviseert patiënten over hulpmiddelen, zorgt voor begeleiding, organiseert trainingen en tot slot doet deze organisatie ook onderzoek naar hemianopsie.

De HemianopsieStichting in Nederland wil hemianopsiepatiënten eveneens helpen. De stichting doet dat door middel van een op maat gemaakte wetenschappelijk onderbouwde visuele computertraining van minstens zes maanden. Aan de basis van de stichting staan wetenschappelijke onderzoekers van het Radboud UMC te Nijmegen. De patiënt krijgt dankzij deze hulpverlening een betere perceptie van de wereld om zich heen. Uiteraard vereisen eventuele andere problemen gepaard met het hersenletsel, ook een behandeling.

Ook Bartiméus heeft expertise in huis op het gebied van Cerebral Visual Impairment (CVI) en bijgevolg ook hemianopsie. Meer hierover kom je te weten via onderstaande links:

• Wat is CVI?: http://www.bartimeus.nl/expertise/expertisegebieden/cvi/wat-cvi
• Symptomen van CVI?: http://www.bartimeus.nl/expertise/expertisegebieden/cvi/symptomen-van-cvi