Drusen van de oogzenuw: Gezichtsvelduitval in de ogen

Drusen van de oogzenuw is een erfelijke oogaandoening waarbij abnormale, bolvormige eiwitten en calciumzouten zich ophopen in de oogzenuw en daar progressief verkalken. Deze ophopingen zijn zichtbaar door de oogarts maar geven vaak geen of weinig symptomen, al is het toch mogelijk dat het gezichtsvermogen van de patiënt na verloop van tijd (plots) achteruit gaat. Een gezichtsvelduitval is dan een mogelijk symptoom. Een behandeling is niet voorhanden al biedt een laserbehandeling bij sommige patiënten wel soelaas.

• Oorzaken en erfelijkheid oogafwijking
• Epidemiologie van de oogziekte
• Symptomen: Mogelijk aantasting gezichtsvermogen met gezichtsvelduitval
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van drusen van de oogzenuw
• Prognose oogaandoening

Oorzaken en erfelijkheid oogafwijking

Het is onbekend hoe drusen ontstaat. De term drusen is afkomstig uit het Duits. Dit betekent letterlijk “kristallen in steen”. De oogzenuwaandoening is erfelijk, al is er nog geen informatie bekend over het overervingspatroon. Wellicht is de aandoening autosomaal dominant, maar hiernaar dient nog verder wetenschappelijk onderzoek te gebeuren. De aandoening gaat mogelijk gepaard met andere oogaandoeningen waaronder onder andere retinitis pigmentosa en maculadegeneratie.

Epidemiologie van de oogziekte

Zichtbare drusen treden op bij ongeveer drie op de duizend patiënten. Deze zijn aangeboren en meestal door de oogarts op te sporen na de leeftijd van tien jaar. Zij komen vaker voor in beide ogen dan in één oog. Drusen heeft een voorliefde voor vrouwen. Een patiënt waarbij een familielid drusen heeft, heeft een tien keer hoger risico om eveneens drusen te krijgen. De oogaandoening presenteert zich vaker bij mensen die roken of een verhoogd cholesterolgehalte hebben. Tot slot ontwikkelt de blanke bevolking vaker drusen.

Symptomen: Mogelijk aantasting gezichtsvermogen met gezichtsvelduitval

Geen symptomen

Drusen van de oogzenuw heeft meestal geen invloed op het gezichtsvermogen waardoor de patiënt er weinig of geen last van heeft. Het perifere gezichtsvermogen gaat echter langzaam achteruit. Dit gebeurt pijnloos alsook zo minimaal dat de patiënt de oogafwijking niet eens opmerkt.

Gezichtsvelduitval

Als de functie van de zenuwvezels van de oogzenuw verslechtert door de opeenhoping van de drusen, treedt een gezichtsvelduitval op. Een zeldzame complicatie van de drusen is de groei van een abnormaal bloedvat onder het netvlies vlakbij de oogzenuw. Dit is een choroïdaal neovasculair membraan. Hierdoor verliest een patiënt plots zijn centraal zicht (gezichtsvelduitval).

Diagnose en onderzoeken

De oogarts verwijdt de pupillen met verwijdende oogdruppels (mydriatica). Zo is hij in staat om de oogzenuw via fundoscopie (medische term voor "oogspiegelonderzoek") te beoordelen. Bij de drusen heeft deze oogzenuw een apart uiterlijk. Hij ziet namelijk geelachtige afzettingen onder het netvlies, op en rond de oogzenuw. Soms zijn daarbij de oogzenuwranden vervormd. Bij voornamelijk kinderen zijn de drusen verborgen en bijgevolg niet zichtbaar. Deze liggen dan dieper in het zenuwweefsel. De oogzenuw is gezwollen, zelfs al zijn de drusen niet zichtbaar. Bij een oudere patiënt zijn de drusen steeds duidelijker zichtbaar. De drusen vergroten namelijk en bovendien verdunt het bovenliggende weefsel (zenuwvezellaag). Daarnaast schrijft een oogarts een oogechografie, CT-scan van de oogkas en ogen, fluorescentieangiografie, gezichtsveldonderzoek en/of een OCT-scan voor om de diagnose met zekerheid te stellen. Drusen is erfelijk en daarom is het goed om andere familieleden te laten onderzoeken.

Behandeling van drusen van de oogzenuw

Er is geen effectief bewezen behandeling voor drusen voorhanden. In zeldzame gevallen (bij choroïdale neovascularisatie) is een laserbehandeling mogelijk. De patiënt dient op regelmatige basis naar de oogarts terug te keren voor een uitgebreid oogonderzoek om de aandoening op te volgen en eventueel te behandelen.

Prognose oogaandoening

De schade aan de oogzenuw is progressief en onomkeerbaar. Gezichtsvelduitval gebeurt bij 70% van de patiënten met zichtbare drusen. Dit bedraagt slechts 20 tot 30% bij patiënten met verborgen drusen.

Lees verder

• Laat regelmatig een oogonderzoek doen door de oogarts
• Gezichtsveldonderzoek: Onderzoek uitval gezichtsveld
• Fluorescentieangiografie (onderzoek bloedvaten netvlies)
• OCT-onderzoek: Oogonderzoek - Netvliesscan
• Plots blind of slechtziend. En wat nu?