Floppy eyelid syndroom: Oogirritatie door slaapapneu
In 1981 beschreven Culbertson en Ostler het Floppy Eyelid Syndroom (FES). Het syndroom treedt voornamelijk op bij mannen met overgewicht. Zij vertonen slappe, rubberachtige, en gemakkelijk om te klappen bovenste oogleden in combinatie met oogirritatie (chronische conjunctivitis) van de bovenste oogleden. Het syndroom hangt samen met slaapapneu bij de patiënt. Een arts ziet de diagnose van FES vaak over het hoofd. Veelal verlicht een operatie de symptomen bij de patiënt.
Epidemiologie Floppy Eyelid Syndroom
Het syndroom komt het meest voor bij patiënten van middelbare leeftijd (40-50 jaar), maar het is eveneens gerapporteerd bij patiënten tussen 25-80 jaar. De incidentie van FES bij mannen ligt iets hoger dan bij vrouwen. Hoewel de meeste patiënten blank zijn, is er waarschijnlijk geen raciale voorliefde.
Oorzaken: Oogirritatie door slaapapneu
FES komt het vaakst voor bij patiënten met ernstig
overgewicht, maar is eveneens gemeld bij niet-obese patiënten. De exacte oorzaak is niet bekend, maar mogelijk hangt dit samen met het
obstructief slaapapneusyndroom (slaapstoornis met tijdelijk gestopte ademhaling). Een patiënt met OSA heeft episodische apneu en
hypopneu (langzame ademhaling) door intermitterende obstructie (
medische term voor "verstopping") van de bovenste luchtwegen. Bij veel FES-patiënten is er een voorgeschiedenis van luid
snurken of de diagnose van OSA, waarbij de patiënt op één zijde slaapt of in een liggende positie slaapt met zijn
gezicht in het kussen. Mogelijk is een mechanische wrijving of verwonding dan de primaire oorzaak van de papillaire conjunctivitis.
Symptomen en prognose
Een patiënt met FES vertoont meestal een lange geschiedenis van unilaterale of bilaterale oogirritatie met ofwel een reeds bestaande diagnose van OSA of een geschiedenis van snurken. Het bovenooglid is veelal slap, rubberachtig, en gemakkelijk om te klappen. Tijdens de slaap is er zo weinig spanning dat de oogleden makkelijk open wrijven. De patiënt krijgt dan traanklachten, heeft het gevoel dat er in één of beide ogen zand zit, heeft last van slijmen, een drukkend gevoel en oogirritatie treedt op. Indien de patiënt geen behandeling krijgt, leidt dit tot chronische
ectropion, waarbij schade aan het hoornvlies optreedt.
Patiënten met OSA hebben 's morgens
hoofdpijn en zijn overdag slaperig (
slaapzucht). Dit leidt tot slechte prestaties op het werk en zorgt voor een verhoogd risico op een ongeval. OSA kenmerkt zich door episodes van apneu en hypopneu, wat resulteert in systemische en
pulmonale hypertensie met uiteindelijk congestieve
cardiomyopathie (hartspieraandoening) en hartritmestoornissen. OSA is mogelijk fataal.
Corneaerosies als gevolg van nachtelijke ooglidwrijving resulteren in
hoornvlieszweren en littekens. De patiënt krijgt hierdoor een verminderd gezichtsvermogen. Chronische
conjunctivitis, keratopathia punctata en hoornvliesneovascularisatie leiden tot
contactlensintolerantie en andere symptomen van oogallergie.
Diagnose oogaandoening
Omdat de symptomen van FES ook toe te schrijven zijn andere ziekten, is het moeilijk om de aandoening in het eerste stadium van de symptomen te diagnosticeren. Soms heeft een patiënt al diverse behandelingen geprobeerd zoals
antibiotica, anti-inflammatoire druppels,
kunsttranen, niet-steroïde druppels (
NSAID's),
topische steroïden en/of vaatvernauwende middelen. De arts stelt de diagnose van OSA via een slaaponderzoek (
polysomnografie). De oogarts beoordeelt verder het oog met de bijhorende symptomen van FES. Deze gezamenlijke onderzoeksresultaten leiden tot de diagnose van het Floppy Eyelid Syndroom.
Behandeling
Een stevig ooglapje beschermt de oogleden tijdens de slaap, maar is niet altijd afdoende. Kunsttranen,
oogdruppels (
toegediend via correcte oogdruppelrichtlijnen) of
oogzalf helpen soms bij de oogirritatie, maar een operatie van
ectropion is eveneens een optie. Hierbij zet de chirurg de oogleden strakker. Een dergelijke operatie gebeurt veelal onder
plaatselijke verdoving in een poliklinische setting.
Lees verder