Cryotherapie van het oog bij netvliesaandoeningen

Een patiënt met een netvliesaandoening krijgt soms cryotherapie, ook wel gekend als retinale cryopexie. Bij cryotherapie plaatst de arts een zeer koude metalen sonde (cryoprobe) tegen de wand van het oog zodat alle lagen van het oog bevriezen, ook de retina in de binnenkant van het oog. Dit houdt de retina vervolgens vast in het oog. Cryotherapie creëert namelijk een adhesief litteken dat de retina tegen de wand van het oog afdicht. Het effect van cryotherapie (het adhesief litteken) lijkt op laserbehandeling, maar de behandeling gebeurt met koude in plaats van warmte. Sinds midden 1960 gebruiken oogartsen deze therapievorm.

• Indicatie: Bij netvliesaandoeningen
• Voor de behandeling
• Tijdens de cryotherapie
• Na de behandeling
• Voordeel cryotherapie ten opzichte van laserbehandeling

Indicatie: Bij netvliesaandoeningen

De arts gebruikt cryotherapie voor behandeling van netvliesloslating, een netvliesaandoening. Hij bevriest de retina rond de loslating, waardoor een adhesief litteken rond de loslating ontstaat dat lijkt op het litteken van een laserbehandeling. Er zijn echter nog vele andere mogelijkheden waarbij de arts cryotherapie inzet: geavanceerde glaucoom, neovasculair glaucoom, premature retinopathie, perifere uveïtis, netvliestoxoplasmose, ziekte van Coats, diabetische retinopathie, retinale vasculitis, larve migrans (worm) in het oog, kwaadaardige perifere melanomen van het vaatvlies of straallichaam, retinoblastoom, verspreide letsels aan het vaatvlies, conjunctivale neoplasieën van het epitheel, basaalcelcarcinoom aan de oogleden en terugkerende trichiasis.

Voor de behandeling

De behandeling kent een tijdsduur van ongeveer vijftien minuten. Voorts mag de patiënt na de behandeling naar huis daar de behandeling poliklinisch gebeurt. Voor de behandeling krijgt de patiënt eerst nog een oogheelkundig onderzoek ter controle. De patiënt krijgt daarna pupil verwijdende oogdruppels toegediend.

Tijdens de cryotherapie

De arts gebruikt eerst verdovende oogdruppels die hij net onder de huidachtige bedekking van het oog (medische term voor "oogbindvlies") inspuit. De patiënt voelt meestal niets tijdens deze injectie. Soms injecteert de arts een verdovend medicijn onder het oog door de huid van het onderste ooglid om het gehele oog te verdoven. Dit is in principe pijnloos, maar de patiënt voelt vaak wel wat druk. Na de verdoving gebruikt de arts een koplamp en een lens om te kijken op welke plaats in de ogen net naast de netvliesloslating hij de cryoprobe moet plaatsen. Daarna bevriest hij de retina rond de loslating. Hierbij zijn meestal tussen de drie tot twaalf afzonderlijke bevriezingsgebieden nodig. Wanneer de arts de probe op het oog plaatst, vormen waterkristallen zich, gevolgd door het snel ontdooien wat leidt tot weefselvernietiging. Tot slot volgt het helen en de littekenvorming.

Na de behandeling

De oogarts plaatst meteen na de behandeling antibiotische zalf in het oog waardoor de patiënt wazig ziet (wazig gezichtsvermogen). Soms houdt dit wazig zicht nog enkele dagen aan. Na de behandeling draagt de patiënt echter een pleister over de ogen die hij gedurende diverse uren na de ingreep moet aanhouden indien het gehele oog verdoofd is. De knipperreflex werkt namelijk tijdelijk niet meer en een geopend en onbedekt oog resulteert in een zeer droog oogoppervlak. Soms heeft een patiënt tijdens of na de behandeling nog een koud gevoel of koudehoofdpijn. De patiënt moet thuis geen zalf smeren of oogdruppels nemen via correcte oogdruppelrichtlijnen. Het oog heeft wel tot tien dagen tijd nodig vooraleer het helemaal genezen is, en het ziet er wellicht ook nog enkele weken rood uit.

Voordeel cryotherapie ten opzichte van laserbehandeling

Aangezien beide methoden hetzelfde behandelingseffect hebben, is dit grotendeels een kwestie van persoonlijke voorkeur van de arts en de patiënt. Beide methoden duren ongeveer even lang (ongeveer vijftien minuten, afhankelijk van het aantal en de grootte van de loslating) en zijn eveneens comfortabel. Een netvliesloslating veroorzaakt soms bloedingen in het oog waarbij de laserstraal blokkeert als deze het netvlies bereikt. In een dergelijk geval is cryotherapie de voorkeurbehandeling, aangezien de bevriezing gebeurt "van buiten naar binnen" en hierbij geen belemmering is van bloed in het oog. Cryotherapie gebeurt tot slot op de voorste helft van het oog waarbij een laser niet in te zetten valt.

Lees verder

• Gezichtsvelduitval en gezichtsvelddefect: Soorten onderzoek
• Vitrectomie: Glasvochtoperatie in het oog
• Pneumatische retinopexie: Operatie bij netvliesloslating
• Netvliesloslating: Loslaten van netvlies (retina) van oog
• Sclerale knik: Operatie bij netvliesloslating in het oog