Iritis: Ontsteking iris in oog met pijn en fotofobie
De iris is een cirkelvormig en gekleurd deel aan de voorzijde van het oog met in het midden de donkere pupil. De iris zorgt voor het licht dat de pupil binnengaat voor het verkrijgen van een duidelijk zicht. De iris verkleint daarom de pupil bij fel licht en vergroot deze bij weinig licht. Sommige personen hebben iritis, is een soort van uveïtis (uveïtis anterior), waarbij de iris ontstoken is. De patiënt moet deze ontsteking zo snel mogelijk laten behandelen voor het voorkomen van complicaties.
Epidemiologie iritis
De prevalentie van iritis bedraagt ongeveer 8-15 op 100.000. Verder zijn er geen significante raciale of verschillen. Voorts hebben evenveel mannen als vrouwen iritis. Iritis treedt op alle leeftijden op maar vooral bij patiënten tussen de 40 en 60 jaar.
Oorzaken ontsteking van de iris
Onbekend
In een groot aantal gevallen treedt iritis, een vorm van
uveïtis, spontaan op en is de oorzaak onbekend.
Trauma
Een
oogtrauma (traumatische iritis) zoals een stomp voorwerp in het oog, brandwonden enz. veroorzaakt soms acute iritis.
Auto-immuunaandoening
Sommige patiënten met een
auto-immuunaandoening ontwikkelen daarnaast vaak acute iritis. Voorbeelden hiervan zijn patiënten met:
Infectie
Infectieuze oorzaken die leiden tot acute of chronische iritis zijn onder meer:
Medicatie
Bepaalde
medicijnen veroorzaken tot slot soms iritis.
Symptomen: Gevoelig aan licht (fotobie), pijn, kleine pupil aan één oog
Iritis ontwikkelt zich meestal snel (acute iritis) en in het algemeen is slechts één oog getroffen, maar bilateraal komt dit ook voor. De patiënt heeft één of meer van volgende symptomen: drijvende vlekjes of vlekken in het gezichtsveld, gevoeligheid voor licht (
fotofobie),
hoofdpijn, kleine gevormde pupil,
pijn in het oog (
oogpijn) of aan het voorhoofd,
oogpijn bij het knipperen van de ogen,
een rood oog (vooral nabij de iris) en een
wazig gezichtsvermogen. Bij chronische iritis blijven de symptomen meer dan zes weken aanwezig.
Frontale hoofdpijn (pijn aan het voorhoofdsgebied) presenteert zich af en toe bij patiënten met iritis.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van iritis gebeurt bij een
oftalmoscopie aan de hand van een spleetlamp (een speciale microscoop). De oogarts ziet cellen (witte bloedcellen) en een gloed (eiwitdeeltjes) in de vloeistof die het oog produceert. Daarnaast verlichten
topische anesthetica de pijn gepaard met iritis niet. Bovendien heeft de patiënt veel pijn in het aangetaste oog wanneer de oogarts licht schijnt in het normale, niet aangetaste oog. De pupillen vernauwen wanneer licht in de ogen schijnt. Het bewegen van de getroffen iris veroorzaakt pijn. Tot slot doet de oogarts soms enkele onderzoeken om
glaucoom te detecteren zoals een
tonometrie (
medische term voor een "oogdrukmeting") en/of
gonioscopie tijdens een
uitgebreid oogonderzoek.
Behandeling iritis
Een behandeling gebeurt zo snel mogelijk om ernstige complicaties te voorkomen. De patiënt neemt medicatie of gaat geregeld op controle bij de oogarts. Verder draagt hij een donkere bril als de pijn verergert bij licht aan de ogen.
Medicatie
Milde
pijnstillers zoals
paracetamol of
ibuprofen zijn toegelaten. Iritis vereist verder medicatie die de patiënt precies moet gebruiken zoals voorgeschreven. De oogarts schrijft mogelijk pijnstillende tabletten of
oogdruppels voor die hij gebruikt via
correcte oogdruppelrichtlijnen. Met
pupil verwijdende oogdruppels voorkomt de patiënt
spasmen van de irisspieren. Hierdoor rust de ontstoken iris waardoor het oog geneest en de pijn vermindert. De oogarts schrijft
steroïde oogdruppels voor, tenzij een virus of bacterie de iritis veroorzaakt. Door steroïde oogdruppels neemt de ontsteking van de iris af. Als het oog binnen een week niet geneest, schrijft de oogarts mogelijk steroïde pillen of een steroïde injectie rond de ogen voor. De duur van de behandeling is afhankelijk van de ernst van de ziekte en hoe goed het oog verbetert met de behandeling.
Controlebezoek
De patiënt moet geregeld op controlebezoek bij de oogarts. In geval van traumatische iritis beoordeelt de oogarts de aanwezigheid van mogelijk geassocieerde ziekten.
Prognose oogontsteking
Onbehandelde iritis leidt mogelijk tot glaucoom, cataract (staar), een onregelmatige pupil, kalkafzettingen op het hoornvlies en
maculaoedeem waardoor de patiënt het gezichtsvermogen gedeeltelijk of geheel verliest. Traumatische iritis verdwijnt meestal binnen één tot twee weken. Niet-traumatische iritis duurt soms weken en zelfs maanden. Infectieuze iritis verdwijnt na het opstarten van de behandeling. Bij sommige patiënten met een systemische ziekte zoals sarcoïdose en spondylitis ankylopoetica (
ziekte van Bechterew: blijvende gewrichtsontsteking met symptomen aan de huid en ogen), is de
oogontsteking chronisch of terugkerend.
Lees verder