Miller Fisher-syndroom: Neurologische aandoening

Het Miller Fisher-syndroom is een variant van het Guillain-Barré-syndroom. Het is een zeldzame, verworven neurologische aandoening die zich kenmerkt door een abnormale coördinatie (ataxie), verlamming van de oogspieren (oftalmoplegie) en afwezigheid van de peesreflexen (areflexie). Net zoals bij het Guillain-Barré-syndroom, gaat een infectieziekte vooraf aan de symptomen. Bijkomende symptomen zijn algemene spierzwakte en ademhalingsproblemen. De meerderheid van de patiënten met het Miller Fisher-syndroom hebben een uniek antilichaam dat de stoornis kenmerkt.

• Epidemiologie Miller Fisher-syndroom
• Oorzaken neurologische aandoening
• Symptomen: Oogspierverlamming, evenwichtsproblemen, areflexie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling aandoening
• Prognose

Epidemiologie Miller Fisher-syndroom

In Nederland presenteren zich jaarlijks twintig nieuwe patiënten met het Miller Fisher-syndroom. Het syndroom komt tot uiting bij 1% tot 5% van alle gevallen van het Guillain-Barré syndroom in westerse landen. Het Miller Fisher-syndroom komt dubbel zo vaak bij mannen dan bij vrouwen voor. De gemiddelde leeftijd bij het begin van het Miller Fisher-syndroom is 43 jaar hoewel de ziekte mogelijk optreedt bij jongeren en ouderen.

Oorzaken neurologische aandoening

Wellicht is een infectieziekte de oorzaak van het Miller Fisher-syndroom. Hiernaar dient nog verder onderzoek te gebeuren.

Symptomen: Oogspierverlamming, evenwichtsproblemen, areflexie

De patiënt maakt meestal één tot vier weken voor de symptomen van het Miller Fisher-syndroom, een infectieziekte door in de darmen of luchtwegen. Het afweersysteem gaat hierbij dan per toeval het eigen lichaam aanvallen, waardoor de symptomen van het Miller Fisher-syndroom optreden. De symptomen ontwikkelen zich meestal binnen enkele dagen. De primaire symptomen van het Miller Fisher-syndroom zijn areflexie, oftalmoplegie (oogspierverlamming) en ataxie. In het hoofd van een patiënt met het Miller Fisher-syndroom zijn de eerste zenuwgroepen aangetast. Dit betekent dat een patiënt verlamde oogspieren heeft waardoor de patiënt dubbel ziet. Hij heeft eveneens evenwichtsproblemen. Een patiënt loopt met een soort dronkemansgang (medische term is "ataxie"). Verder reageren zijn reflexen helemaal niet of vertraagd (areflexie). Bij sommige patiënten ontstaan slik-, spraak- en blaasproblemen, spierzwakte over het gehele lichaam en tintelingen in armen en benen. De spieren zijn verzwakt omdat het isolerende laagje (myeline) rond de zenuwen is aangetast.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De klinische diagnose gebeurt aan de hand van de karakteristieke aandoeningen met name areflexie, ataxie, en oftalmoplegie. Een neuroloog stelt met een onderzoek vast dat de knie- en enkelpeesreflex niet of verminderd aanwezig zijn.

Diagnostisch onderzoek

Eventueel voert een arts een bloed- en hersenvochtonderzoek uit en kijkt hij naar de aanwezigheid van bepaalde eiwitten die wijzen naar het Miller Fisher-syndroom. Een elektromyografisch onderzoek (EMG) is verder aanbevolen. Dit diagnostisch onderzoek kijkt hoe snel de zenuwen elektrische prikkels doorgeven, want bij het syndroom is de geleidingssnelheid langzamer dan normaal. Een arts moet bewust zijn van deze symptomen en dit niet meteen koppelen aan een ischemische beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) en TIA (transient ischemic attack: tijdelijke functie-uitval met neurologische problemen), vooral bij patiënten ouder dan veertig jaar.

Behandeling aandoening

Normaalgezien herstelt de patiënt snel en veelal treedt het herstel spontaan op. Voor een patiënt met het Miller Fisher-syndroom is eventueel wel een behandeling voorhanden, met name dezelfde behandeling als een patiënt met Guillain-Barré: intraveneus immunoglobuline (IVIg) of plasmaferese (een behandelingsmethode waarbij de arts antilichamen uit het bloed verwijdert). Heel soms valt de aandoening niet te genezen na de behandeling en heeft de patiënt blijvende zenuwschade.

Prognose

De prognose voor de meeste patiënten het met Miller Fisher-syndroom is goed. Meestal start het herstel spontaan binnen twee weken tot twee maanden met een gemiddeld herstel van tien weken na het begin van de symptomen. De patiënt is haast volledig hersteld binnen zes maanden. In minder dan drie procent van de gevallen treedt een recidief op.