Ik heb een opgezette, gezwollen, dikke tong

Een goede gezondheid kan men merken aan de tong. Wordt men wakker met een ongewoon dikke tong, dan kan er mogelijk meer aan de hand zijn! Er kan sprake zijn van een allergische reactie, overgevoeligheid of juist dat de tanden het tongweefsel ongunstig beroeren of aantasten. Wat zijn zoal de veroorzakers van de opgezette of gezwollen tong en waarom is soms een medische controle bij niet herstellende tong-wondjes van belang?

Dikke tong

• Mijn tong voelt anders aan!
• Invloed van voedselinname
• Vlekjes op de tong
• Aften en bijten
• Dikke tong door blaren
• Zuurstofgebrek
• Niet herstellende wondjes en tongkanker

Mijn tong voelt anders aan!

Door stoffen, droogte, zuurstoftekort, ontstekingen, slechte hygiëne of kanker kan het voorkomen dat de tong ongewoon dik aanvoelt of dat men wakker wordt met een opgezette tong. Het kan zijn dat de tong werkelijk opzet en gezwollen is, of dat het door omstandigheden zo voelt. Wat kunnen zoal de oorzaken zijn van een opgezette dikke tong?

Invloed van voedselinname

Zodra voedsel wordt ingenomen, begint men te kauwen en worden de speekselklieren geactiveerd. Het speeksel zorgt ervoor dat het een relatief dun mengsel wordt en gemakkelijk kan worden doorgeslikt. Een deel van de voedingsstoffen worden door poriën op en onder de tong direct opgenomen. Indien het echter stoffen zijn waar men allergisch voor is dan kan het een heftige reactie geven. Enerzijds kan de tong opzetten en anderzijds kunnen slijmvliezen samentrekken. De combinatie kan tot een verstopte keel leiden, waardoor potentieel ook de ademhaling moeilijk verloopt. Sommige mensen kunnen met de tijd allergisch voor zekere stoffen worden, oftewel men ontwikkelt een allergie. Men kon bijvoorbeeld eerst wel een appel eten, echter nu niet meer.

Vlekjes op de tong

In de mond heerst een zekere zuurtegraad door toedoen van speeksel. Het zorgt ervoor dat bacteriën of schimmels geen overlast veroorzaken. Indien de pH-waarde ontregeld is – bijvoorbeeld door toedoen van onvoldoende speeksel – kunnen ongewenstheden snel vermeerderen. Het geeft witte, gele, bruine en soms een zwarte vlek op de tong. Het kan voorkomen als een landkaartvlek of als een vanuit de keel naar voren groeiende plek (haartong). Omdat er sprake is van monddroogte kan de tong eveneens inscheuren en ontstoken raken, waardoor het opzet. Let wel men kan ook kleine zwarte stipjes op de tong krijgen door toedoen van een zink- of magnesiumtekort.

Aften en bijten

Heeft men slechte hygiëne in de mond, veel tandsteen of een slecht passend gebit, dan kan het omringende weefsel geïrriteerd raken. Daarnaast kan het ook zijn dat men tijdens de slaap enigszins op de tong bijt en tongweefsel beschadigt. Het leidt geregeld tot aften, welke als pijnlijke plekjes in het gehemelte en op de tong kunnen voordoen. Heeft men er veel van op de tong, dan kan één en ander ook opzetten. Het gaat meestal vanzelf over, echter kan bij veel overlast met orale pasta bevattende “triamcinolone acetonide” worden behandeld.

Dikke tong door blaren

Ook in de mond kunnen blaren voordoen. Het kan komen door het type eten, waardoor de huid van de tong heftig reageert. Denk aan te zout eten, waardoor spontaan een bloedblaar als verdikking onder de tong ontstaat. Het kan ook komen door toedoen van tandsteen, of ongewone kauwbewegingen. Meestal zal een dergelijke bloedblaar direct of binnen enkele uren kapot gaan, waarna nog tijdelijk een pijnlijke plek overblijft.

Zuurstofgebrek

Indien de longen zijn aangetast kan het voorkomen dat de tong onvoldoende zuurstofrijk bloed krijgt. Het leidt tot tintelingen en een meer naar paars kleurende tong. Omdat weefsel eveneens geïrriteerd raken, kan de tong daarbij opzetten. Het is een indicatie dat er iets ernstigs met de longen aan de hand is. Denk aan longfibrose of –kanker. In deze omstandigheid zal meestal reeds bekend zijn dat de longen zijn aangetast en is de dikke tong een optredende complicatie.

Niet herstellende wondjes en tongkanker

In sommige gevallen wordt een opgezette dikke tong veroorzaakt door tongkanker. Naast dat de tong gezwollen is, is er sprake van wondjes welke slecht tot niet herstellen. Het doet pijn waarbij etter en bloed er constant uit lijkt te komen. Indien deze omstandigheid langer dan enkele weken aanhoudt en niet lijkt over te gaan dan is een medische check van groot belang. Tongkanker kan uitzaaien en een groter deel van het lichaam aantasten, waardoor het levensbedreigend is.

Van voorgaande veroorzakers zijn enkele ernstige aandoeningen. Een dikke tong zal normaal na enkele dagen of na een week vanzelf zijn hersteld. Mocht het echter langdurig aanhouden, dan is het verstandig om minimaal naar de huisarts te gaan.

Lees verder

• Ik heb zwarte vlekken, stippen op de tong. Wat kan ik doen?
• Leukoplakie: witte aanslag, tintelend gehemelte, tong, keel