Toxocariase: Infectie met symptomen aan ogen of organen

Toxocariase (toxocariasis) is een zeldzame infectie veroorzaakt door rondwormparasieten, beter gekend als kattenspoelwormen. De verspreiding gebeurt door contact met besmette ontlasting van dieren. Rondwormparasieten bevinden zich meestal bij katten, honden en vossen. Zowel de organen als ogen zijn mogelijk aangetast. Een andere benaming voor toxocariasis die betrekking heeft op de ogen is “oculaire larve migrans (OLM)”. Veelal is de parasiet goed te behandelen.

• Epidemiologie toxocariase
• Oorzaken parasitaire infectie
• Symptomen aan ogen en organen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via medicatie
• Prognose van infectieziekte
• Preventie

Epidemiologie toxocariase

De parasiet treft meestal jonge kinderen. Bij het spelen komen kinderen vaker in contact met verontreinigde grond en brengen ze sneller hun handen in hun mond. Patiënten van alle leeftijden zijn echter gerapporteerd. Toxocariase is zeldzaam; exacte cijfers van het aantal gevallen zijn niet bekend, hoewel de ziekte wereldwijd voorkomt. Het ontbreken van cijfers komt mede door het relatief grote aantal misdiagnoses alsook het feit dat veel patiënten onwetend zijn over de blootstelling aan de parasiet.

Oorzaken parasitaire infectie

De rondwormparasieten die verantwoordelijk zijn voor toxocariase (de zogenaamde Toxocara) leven in het spijsverteringsstelsel van honden, katten en vossen. De wormen produceren eieren in de uitwerpselen van besmette dieren en op een besmetten bodem. De eieren zijn enkel besmettelijk na 10-21 dagen, dus er is geen onmiddellijk gevaar van verse dierlijke feces. Zodra echter de eieren zich op zand of grond bevinden, zijn ze in staat vele maanden te overleven. Een patiënt die in contact komt met verontreinigde grond in zijn of haar mond, geraakt mogelijk besmet (besmette rauwe groenten en vlees). Nadat de eieren zich in het menselijk lichaam nestelen, bewegen ze in de darm alvorens de larven vrijkomen (vroeg ontwikkelingsstadium). Deze larven zijn in staat om zich te verspreiden naar lichaamsdelen. Aangezien mensen normaliter niet de normale gastheer zijn voor deze larven, is eiproductie na dit stadium niet mogelijk. Dit betekent dat de infectie zich niet verspreidt tussen patiënten.

Symptomen aan ogen en organen

Algemene symptomen

Bij de meeste patiënten veroorzaakt deze infectie met rondwormlarven geen symptomen. De parasieten sterven bijgevolg binnen enkele maanden. Echter, sommige patiënten ervaren milde symptomen, zoals buikpijn, hoesten, hoofdpijn en koorts van 38C° of hoger.

Ogen

De parasiet is bovendien in staat het oog aan te tasten (oogworm). In 90% van de gevallen is slechts één oog betrokken bij de parasitaire ooginfectie. De patiënt heeft daarnaast een (wazig gezichtsvermogen) of troebel gezichtsvermogen, hij lijdt aan een ooginfectie waardoor zijn ogen zeer rood, pijnlijk en ontstoken zijn en hij heeft tot slot een hogere kans op een netvliesloslating. Hoewel de parasiet zich relatief zeldzaam presenteert bij mensen, is deze aandoening een belangrijke oorzaak van uveïtis, vooral bij kinderen en jongvolwassenen. Deze laatste stelling werd beschreven in het tijdschrift “Review of Ophthalmology” naar aanleiding van een Amerikaanse studie in 2007.

Organen

In zeldzame gevallen infecteren de rondwormlarven organen zoals de lever, longen en de hersenen. De patiënt heeft dan ernstige symptomen zoals een piepende ademhaling (medische term: stridor) of ademhalingsproblemen, huiduitslag, koorts, stuipen (oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), verlies van eetlust en gewichtsverlies en vermoeidheid.

Diagnose en onderzoeken

Wanneer de parasiet de ogen aantast, is er kans op een permanent verlies van het gezichtsvermogen. Een snelle diagnose en behandeling zijn daarom noodzakelijk bij toxocariase. Toxocariase valt te diagnosticeren via een bloedonderzoek. Een oogarts detecteert op zijn beurt de parasiet via een uitgebreid oogonderzoek.

Behandeling via medicatie

Wanneer de patiënt geen of milde symptomen vertoont, is een behandeling meestal onnodig. Parasiet dodende medicatie (anthelminthicum) is echter vereist bij een ernstige infectie die de organen aantast. Deze medicatie is echter niet gebruikelijk bij ooggerelateerde problemen; hiervoor zet de oogarts namelijk corticosteroïden in om de ontsteking te onderdrukken. Soms is chirurgie vereist wanneer een netvliesloslating dreigt (vitrectomie of laserfotocoagulatie).

Prognose van infectieziekte

De meeste patiënten herstellen volledig en ervaren geen complicaties op lange termijn. Wel is er steeds een risico op permanent gezichtsverlies als één van de ogen is aangetast door de parasiet.

Preventie

Een goede hygiëne verkleint het risico op het krijgen van toxocariase. De patiënt wast daarom best de handen met warm water en zeep nadat hij in contact is geweest met huisdieren of in contact komt met zand of aarde. Verder ontwormt de patiënt best zijn of haar kat(ten) en/of hond(en) regelmatig en verwijdert hij tevens de uitwerpselen van het dier onmiddellijk.

Lees verder

• Oogwormen: Soorten en symptomen van worminfectie aan ogen