Bloedarmoede of anemie: oorzaken, symptomen en behandeling

Bloedarmoede, of ook wel in medische termen anemie genoemd, kenmerkt zich door een te laag gehalte aan rode bloedcellen in het bloed. Bij een ijzertekort kan je lichaam geen hemoglobine aanmaken, waardoor bloedarmoede kan ontstaan. Afhankelijk voor de oorzaak van bloedarmoede, kan er een verschillende behandeling zijn. De aandoening kan worden voorkomen door voldoende ijzerproducten op te nemen zoals peulvruchten, noten en broccoli. Bloedarmoede wordt ten onrechte aanzien als de aandoening van “te weinig” bloed. Ernstige bloedarmoede kan worden verholpen met een bloedtransfusie via een donor.

Wat is bloedarmoede?

Bloedarmoede is een aandoening waarbij er een te laag aantal rode bloedcellen aanwezig zijn in het bloed. De wetenschappelijke naam voor rode bloedcellen zijn erytrocyten. Een tekort aan rode bloedcellen kan het gevolg zijn van een stoornis in de aanmaak (zowel een verhoogde afbraak of een verlies aan rode bloedcellen). Het belangrijkste bestanddeel van rode bloedcellen is hemoglobine. Het is een eiwit in het bloed dat zorgt voor het transport van zuurstof en koolstof.
Een ijzertekort kan een mogelijk gevolg zijn van te weinig ijzer in de voeding. Het lichaam kan ook niet meer in staat zijn om ijzer op te nemen. IJzertekort is niet de enige oorzaak van een bloedarmoede. Toch wordt het beschouwd als de hoofdoorzaak. Daarnaast zijn er een hele reeks andere mogelijkheden die bloedarmoede kunnen veroorzaken. Er zijn regels vastgelegd vanaf wanneer men van anemie kan spreken. In Nederland heeft een persoon bloedarmoede wanneer de molaire concentratie Hb lager is dan 8,5 mmol/l bij mannen, 7,5 mmol/l bij vrouwen en 6,8 mmol/l bij zwangere vrouwen.

Oorzaken

De hoofdoorzaak van bloedarmoede is in 90% van de gevallen een ijzertekort. Dit tekort kan plotseling plaatsvinden, zonder dat er een echte ziekte wordt vastgesteld. Een tijdelijk tekort is er vaak bij langdurige menstruaties, bij snel groeiende kinderen en zwangere vrouwen. In deze gevallen hoeven patiënten zich niet ongerust te maken. Bloedarmoede bij mannen en bij niet-menstruerende vrouwen is vaak te wijten aan een onderliggende ziekte. Voorbeelden hiervan zijn een inwendige darmbloeding of maagbloeding. Andere oorzaken van anemie zijn een verminderde opname van ijzer door het lichaam, omdat er een maag- of darmziekte is. Ook kan bloedarmoede erfelijk bepaald zijn door ziektes die de kwaliteit van de hemoglobine aantasten. Voorbeelden hiervan zijn thalassemie en sikkelcelanemie.

Symptomen van bloedarmoede

Bleek zien is een symptoom van bloedarmoede. Toch zal men pas echt bleek beginnen te kleuren wanneer het hemoglobinegehalte is gedaald onder de 60% van de normale hoeveelheid. In de praktijk zullen er eerst andere symptomen optreden. Heel gekende symptomen zijn vermoeidheid, hartkloppingen, duizeligheid, hoofdpijn, oorsuizen en algemene zwakte. Bij uitzonderlijk veel bloedverlies (auto-ongeluk of een grote maagbloeding), zal men uiteraard wel bleek gaan kleuren door het ontstane bloedverlies met bijgaande bloedarmoede. Geelzucht kan ook het gevolg zijn van bloedarmoede.

Kan men bloedarmoede voorkomen?

Personen die evenwichtig en gezond eten, krijgen normaal voldoende ijzer binnen via de voeding. Extra voedingssupplementen zijn dan ook helemaal niet nodig. IJzer bevindt zich hoofdzakelijk in vlees, vis en gevogelte. Veganisten en vegetariërs moeten waakzaam zijn dat ze genoeg ijzerrijke voeding binnenkrijgen via andere voedingsproducten. IJzer treft men vooral aan in noten, broccoli, bloemkool, tomaten, courgette en in vis, vlees of gevogelte. In spinazie is er ook heel wat ijzer aanwezig, maar deze vorm van ijzer wordt minder goed opgenomen door het menselijk lichaam.

Behandeling

Bloedarmoede kan op verschillende manieren behandeld worden, afhankelijk van de oorzaak.

• IJzertekort: indien je toch voldoende ijzerrijk eet, maar toch een ijzertekort opbouwt, dan schrijft een dokter je ijzer voor in de vorm van tabletten of een drankje. Deze ijzersupplementen kunnen bijwerkingen opleveren zoals maagklachten of verstopping van de darmen.
• Indien je hevig bloedt bij menstruaties, dan kan het verstandig zijn om de anticonceptiepil te gaan gebruiken om het bloedverlies te verminderen. Minder bloedverlies betekent een kleiner risico tot bloedarmoede.
• Bloedarmoede, veroorzaakt door een vitamine B12-tekort, kan opgelost worden door het injecteren van deze vitamine.
• Indien er ernstige bloedarmoede wordt vastgesteld, dan kan er besloten worden om een bloedtransfusie uit te voeren. Je zal dan via een donor extra rode bloedcellen toegediend krijgen.