Ziekte van Hallopeau: symptomen, oorzaak en behandeling

De ziekte van Hallopeau, ook wel acrodermatitis continua van Hallopeau of acrodermatitis continua suppurativa genoemd, is een zeldzame pustuleuze variant van psoriasis die de nagels en het distale kootje van de vingers aantast. Op den duur kan ook de nagel worden aangetast en zelfs verloren gaan. Dit geldt ook voor het laatste vingerkootje. Het is een veelal invaliderende aandoening met vaak grote psychologische, sociale en maatschappelijke gevolgen. In de literatuur worden diverse behandelingen beschreven, maar vanwege beperkte ervaring met dit ziektebeeld zijn behandelrichtlijnen tot op heden (2022) onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd. De behandeling is vergelijkbaar met die voor psoriasis pustulosa, een ernstige, zeldzame pustuleuze variant van psoriasis.

• Wat is de ziekte van Hallopeau?
• Synoniemen
• Wie lopen meer risico op de ziekte van Hallopeau?
• Symptomen van de ziekte van Hallopeau
• Kleine, steriele puistjes op vingers of tenen
• Nagels
• Beloop
• Oorzaak van acrodermatitis continua van Hallopeau
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek en huidbiopsie
• Differentiële diagnose
• Behandeling van de ziekte van Hallopeau
• Prognose en vooruitzichten

Wat is de ziekte van Hallopeau?

De ziekte van Hallopeau is een zeldzame ontstekingsziekte welke wordt gekenmerkt door pustuleuze huidafwijkingen van de vingers of tenen. De puisten kunnen variëren in omvang en zijn chronisch of terugkerend.

Naar wie is het genoemd?
De ziekte is vernoemd naar de Franse dermatoloog François Henri Hallopeau, die het syndroom in 1880 voor het eerst heeft beschreven. Het staat ook wel bekend als acrodermatitis continua van Hallopeau of acrodermatitis continua suppurativa.

Synoniemen

De ziekte van Hallopeau staat ook bekend als acrodermatitis continua suppurativa (afgekort ACS), of acrodermatitis (continua) van Hallopeau.

Wie lopen meer risico op de ziekte van Hallopeau?

De ziekte van Hallopeau komt het meest bij volwassen vrouwen voor. Mannen, kinderen en ouderen kunnen echter ook getroffen worden door deze aandoening.

Symptomen van de ziekte van Hallopeau

Kleine, steriele puistjes op vingers of tenen

De ziekte van Hallopeau wordt vaak veroorzaakt door een plaatselijk trauma of infectie op een uiteinde van een vinger, meestal de duim. Het kan zich op een teen manifesteren. De huid wordt rood en schilferig en er komen eerst kleine, steriele puistjes aan de top van één of enkele vingers of tenen. Steriel betekent vrij van levende micro-organismen. Er zijn dus geen bacteriën of andere micro-organismen bij betrokken. De pusteltjes hebben de neiging om te conflueren, dat wil zeggen samen te smelten tot één grote pus-bevattende blaar. Deze blaar gaat na verloop van tijd kapot, waaronder 'rauwe’, atrofische huid tevoorschijn komt. In deze kwetsbare, aangedane huid kunnen vervolgens weer nieuwe puistjes ontstaan. Soms ontstaat er een klovende eeltlaag.

Nagels

Op den duur kan ook de nagel worden aangetast, wat kan resulteren in onychodystrofie (misvorming, abnormaal uitgroeiende nagels) en anonychia (verlies van de nagel). Dit geldt ook voor het laatste vingerkootje. Deze kan worden aangetast en geleidelijk kan de vinger of teen dunner en kleiner worden.

Beloop

Zelden verspreidt de aandoening zich langzaamaan verder richting de hand, onderarm en/of de voet. Er kan osteolyse (botafbraak) optreden, wat resulteert in een dunner wordende en taps toelopende vinger of teen.

Oorzaak van acrodermatitis continua van Hallopeau

De oorzaak van de ziekte van Hallopeau is anno 2024 nog niet opgehelderd. Het wordt door sommige deskundigen beschouwd als een variant van palmoplantaire pustulose en gerelateerd aan psoriasis. Het wordt geclassificeerd als een auto-immuunziekte die plaatselijk het immuunsysteem ontregelt in de huid.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek en huidbiopsie

De ziekte van Hallopeau wordt gediagnosticeerd op basis van de klachten en verschijnselen van de patiënt. Ook zal er een huidbiopsie worden genomen en onder de microscoop worden onderzocht. In een vroeg stadium kan deze huidaandoening veel gelijkenis vertonen met psoriasis pustulosa palmoplantaris van Andrews en Barber, acrovesiculeus of dyshidrotisch eczeem (ook wel blaasjeseczeem of pompholyx), herpes simplex of contacteczeem. In een iets verder gevorderd stadium zal de aandoening gemakkelijk te herkennen zijn voor een dermatoloog.

Differentiële diagnose

De aandoening vertoont qua klinisch beeld sterke gelijkenis met:

• acrodermatitis enteropathica
  Dermatoloog / Bron: Michaeljung/Shutterstock.com
• candidiasis (schimmelinfectie door de gist Candida)
• contacteczeem met een secundaire infectie
• dyshidrotisch eczeem, ook wel acrovesiculeus eczeem genoemd
• een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker)
• hand- voet- en mondziekte (komt vooral voor bij kinderen)
• herpes
• psoriasis pustulosa palmoplantaris
• schimmelnagel

Behandeling van de ziekte van Hallopeau

Aangezien deze huidaandoening zo zeldzaam is, is er anno 2024 nog weinig wetenschappelijk bewijs over wat de meest effectieve behandeling is. De behandeling is vergelijkbaar met die voor psoriasis pustulosa. Vaak zal eerst met een corticosteroïdzalf (hormoonzalf), eventueel gecombineerd met calcipotriol, geprobeerd worden de verschijnselen de kop in te drukken. Er is een combinatiezalf beschikbaar van calcipotriol en een corticosteroïd. Soms wordt gekozen voor een teerzalf om de klachten te onderdrukken. Wanneer smeersels onvoldoende effect sorteren, kan lichttherapie (PUVA-belichting) uitkomst bieden. Bij hevige gevallen kan systemische therapie worden overwogen, een orale therapie met Neotigason (acitretine), of methotrexaat, ciclosporine en biologics zoals adalimumab, etanercept, infliximab of ustekinumab.

Prognose en vooruitzichten

De ziekte van Hallopeau is een chronische en progressieve dermatose, die uiteindelijk de nagel en het onderliggende bot kan vernietigen zoals hierboven is beschreven. Deze aandoening is vaak niet zo gevoelig of zelfs ongevoelig voor behandeling.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Psoriasis pustulosa: symptomen, oorzaken en behandeling
• Blaasjes op voet (en hand): oorzaken voet- & handblaasjes
• Pompholyx (blaasjeseczeem): blaasjes & blaren handen-voeten
• Eczema herpeticum: symptomen, oorzaken en behandeling