Atypische pneumonie (longontsteking): Oorzaken en symptomen

Bij een atypische pneumonie is de bacteriële oorzaak van de longontsteking anders dan de gebruikelijke streptokokkenbacteriën die een gewone longontsteking veroorzaken. De atypische vorm heeft veelal mildere symptomen dan een gewone longontsteking. Ook zijn kinderen en jongvolwassenen meer getroffen dan bij een gewone longontsteking. Typisch aan een atypische longontsteking is dat de symptomen progressief zijn en de patiënt geen onderliggende aandoening heeft. De prognose is afhankelijk van het type longontsteking.

• Synoniemen ongewone longontsteking
• Oorzaken atypische pneumonie
• Symptomen ongewone ontsteking van de longen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingen
• Prognose aandoening
• Complicaties

Synoniemen ongewone longontsteking

Atypische longontsteking is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• verworven longontsteking - atypisch
• wandelende longontsteking

Oorzaken atypische pneumonie

Chlamydophila pneumoniae, Legionella pneumophila en Mycoplasma-pneumonie veroorzaken mogelijk een atypische longontsteking.

Chlamydophila pneumoniae
De longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen) als gevolg van chlamydiabacteriën gebeurt het hele jaar door en is meestal mild. Deze aandoening komt vooral voor bij schoolgaande kinderen. Ongeveer 50 % van de volwassenen heeft deze longaandoening reeds voor de leeftijd van twintig jaar gehad.

Legionella pneumophila
Pneumonie veroorzaakt door Legionella komt vaker voor bij patiënten van middelbare leeftijd en oudere volwassenen, rokers en patiënten met een chronische ziekte of een zwak immuunsysteem. Dit type longontsteking, dat gekend is de veteranenziekte (ernstige longaandoening door bacteriën in water), is mogelijk ernstiger. Deze bacterie is meestal te vinden in de watertoevoer van een gebouw of koeltorens.

Mycoplasma pneumoniae
De oorzaak van de atypische longontsteking “Mycoplasma pneumoniae” is de bacterie M. pneumoniae. De bacterie treft vaak patiënten jonger dan veertig jaar. Meestal zijn de symptomen van dit type longontsteking vrij mild. Deze aandoening komt het meest voor bij mensen die werken of wonen in dichtbevolkte gebieden zoals scholen, gevangenissen, daklozenopvang, en groepswoningen. Niettemin zijn veel patiënten hiermee gediagnosticeerd zonder enige specifieke risicofactoren.

Symptomen ongewone ontsteking van de longen

Een longontsteking als gevolg van Mycoplasma en Chlamydophila bacterie is meestal mild.

Pneumonie veroorzaakt door Legionella pneumophila verergert tijdens de eerste vier tot zes dagen, en verbetert daarna in vier tot vijf dagen. Hoewel de symptomen verbeteren, duurt het mogelijk een tijdje voordat alle symptomen verdwenen zijn. De meest voorkomende symptomen van longontsteking zijn een droge hoest (bij Legionella pneumonie hoest de patiënt mogelijk bloederig slijm op), milde tot hoge koorts, kortademigheid, rillingen, pijn op de borst die verergert als de patiënt diep ademhaalt of hoest, verwardheid (vooral bij oudere patiënten of bij patiënten met Legionella pneumonie), hoofdpijn, verlies van eetlust, weinig energie, vermoeidheid, spierpijn en stijfheid in de gewrichten, zweten en een klamme huid. Sommige patiënten presenteren zich met diarree (vooral bij Legionella pneumonie).

Bij Mycoplasma pneumoniae zijn ook nog andere symptomen mogelijk zoals een huiduitslag, keelpijn, een bult in de nek, oorpijn en een pijnlijk oog (oogpijn).

Diagnose en onderzoeken

Patiënten met een vermoedelijke longontsteking krijgen bij de arts een volledig lichamelijk onderzoek. Soms is het moeilijk om een atypische longontsteking te onderscheiden van bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen), dus soms is een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) van de borstkas (thoraxfoto) nodig. Afhankelijk van hoe ernstig de ziekte is, zijn andere diagnostische onderzoeken vereist zoals een volledig bloedonderzoek (bevestiging van het lage aantal witte bloedcellen), een bronchoscopie (zelden nodig), een CT-scan van de borstkas, een longbiopsie, een sputumkweek, een urineonderzoek en/of een keeluitstrijkje.

Behandelingen

De patiënt mag koorts behandelen met aspirine, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) of paracetamol. Kinderen nemen best geen aspirine in. Hoestmedicijnen en andere geneesmiddelen neemt de patiënt best niet zonder overleg met de arts. Meestal krijgt de patiënt orale antibiotica als behandeling voor een atypische longontsteking. Om de juiste antibiotica te krijgen, is het wel belangrijk dat de arts weet welke vorm van atypische pneumonie de patiënt vertoont. Verder drinkt de patiënt veel vocht zodat het slijm loskomt. Ook voldoende rusten is belangrijk. Bij een ernstige longontsteking is een ziekenhuisverblijf nodig waarbij een arts of verpleegkundige hem intraveneus de antibiotica evenals zuurstof toedient. Ademhalingstherapie, aerosol en kunstmatige ventilatie zijn andere behandelingsmethoden.

Prognose aandoening

De meeste patiënten met een longontsteking als gevolg van Mycoplasma of Chlamydophila genezen dankzij de juiste antibiotica. Legionella pneumonie is mogelijk ernstig. Dit leidt mogelijk tot levensbedreigende problemen, vooral bij patiënten met nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie), diabetes mellitus, COPD (medische term voor "chronisch obstructief longlijden"), of een zwak immuunsysteem.

Complicaties

Mogelijke complicaties van atypische pneumonie omvatten hemolytische anemie (een aandoening waarbij zich onvoldoende rode bloedcellen in het bloed bevinden doordat het lichaam deze vernietigt), ernstige longschade en infecties aan de hersenen en het zenuwstelsel zoals meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek), myelitis (ontsteking van ruggenmerg of beenmerg), en encefalitis (hersenontsteking).

Lees verder

• Longontsteking (pneumonie): Ontsteking onderste luchtwegen
• Mycoplasma-pneumonie: Atypische longontsteking