Cryotherapie: Behandeling met bevriezing bij prostaatkanker
Cryotherapie maakt gebruik van zeer koude temperaturen om prostaatkankercellen in een vroeg stadium te bevriezen en te doden. Het doel van cryochirurgie is om de gehele prostaatklier en eventueel omringend weefsel te vernietigen. Cryochirurgie is meestal niet de eerste behandeling voor prostaatkanker. De behandeling is veilig maar verdere studies op lange termijn zijn vereist om te weten of de therapievorm even effectief is als radiotherapie of een chirurgische verwijdering van de prostaat (prostatectomie). De behandelingsmethode biedt echter wel andere voordelen voor de patiënt.
Synoniemen cryotherapie
Cryotherapie bij prostaatkanker is eveneens gekend onder deze synoniemen
- cryochirurgie-prostaatkanker
- cryoablatie-prostaatkanker
Indicatie behandeling met bevriezing bij prostaatkanker bij de patiënt
Deze therapie is niet zo gebruikelijk als andere behandelingsmethoden voor
prostaatkanker. Verder wetenschappelijk onderzoek is nog vereist naar het effect van deze behandelingsmethode.
Deze behandeling van prostaatkanker is enkel mogelijk indien de
kanker zich niet heeft verspreid buiten de prostaat. Mannen waarbij geen operatie mogelijk is omwille van de leeftijd of andere gezondheidsproblemen, komen in aanmerking voor cryochirurgie. Cryotherapie is eveneens mogelijk als de kanker terugkomt na andere behandelingen.
Tegenindicatie behandeling met bevriezing bij prostaatkanker bij de patiënt
Cryotherapie is over het algemeen niet nuttig voor mannen met een zeer grote prostaat (
prostaatvergroting).
Voordelen
Cryotherapie is een minder invasieve behandeling dan een chirurgische verwijdering van de prostaat. Tevens zijn diverse verdovingstechnieken beschikbaar.
Bloedtransfusies zijn evenmin nodig. Bijkomend is deze behandelingsmethode geschikt voor oudere mannen en mannen met andere aandoeningen zoals
diabetes mellitus of een hart- of
longaandoening. De patiënt verliest daarnaast minder bloed en hij heeft een veel kleinere zwelling en minder
pijn dan met een standaard operatie voor prostaatkanker. Tevens is de ziekenhuisopname en de herstelperiode korter. Als de kanker terugkomt, is cryotherapie opnieuw mogelijk. Tot slot zijn de kosten lager dan een traditionele behandeling.
Nadelen
Een mogelijk nadeel van cryotherapie als behandeling bij prostaatkanker is dat er anno oktober 2020 nog geen langetermijnstudies gedaan zijn rond deze behandelingsvorm. Bijgevolg zijn de resultaten over effectiviteit niet gekend. De risico’s en bijwerkingen zijn dezelfde als van andere behandelingsvormen namelijk een herhaling op prostaatkanker, incontinentie en impotentie.
Voor het onderzoek
Poliklinisch
Cryochirurgie is een poliklinische behandeling die ongeveer twee uur tijd in beslag neemt. De patiënt mag met andere woorden na de behandeling naar huis, al is het mogelijk dat sommige mensen één à twee nachten moeten overnachten in het ziekenhuis.
Voorbereidingen
Voor de behandeling krijgt de patiënt een klysma. De patiënt krijgt daarna een
pijnstiller toegediend. Bij deze behandeling is verder zowel een epidurale als spinale anesthesie mogelijk. Bij een epidurale anesthesie krijgt de patiënt een kalmerend en verdovend middel tussen de anus en het scrotum (perineum). Bij een spinale anesthesie blijft de patiënt wakker maar is hij meer slaperig. Hij is daarenboven gevoelloos onder de taille waardoor hij geen pijn heeft.
Tijdens het onderzoek: katheter, naalden plaatsen
De patiënt krijgt eerst een
katheter die tot drie weken na de behandeling blijft zitten. Vervolgens maakt de arts kleine sneetjes om een aantal ultradunne holle naalden in het perineum te plaatsen. Hiervoor gebruikt de arts ultrageluid (
echografie) of radiografie (
radiografisch onderzoek) om de naalden op de juiste plaats in de prostaat te plaatsen. Vervolgens spuit de arts zeer koud argongas door de naalden. De intense koude bevriest de prostaat en vernietigt kankerweefsel. Om de urethra (
medische term voor "urinebuis") te beveiligen tegen bevriezing, stroomt warm zout water door de katheter.
Na het onderzoek
Wanneer de verdoving is uitgewerkt - dit is meestal na één tot twee uur na de behandeling - mag de patiënt dezelfde dag nog naar huis. Het komt evenwel ook voor dat een patiënt één tot twee nachten moet blijven overnachten in het ziekenhuis. De patiënt mag voorts geen zware activiteiten uitvoeren als de katheter nog in het lichaam is aangebracht (tot twee à drie weken na de cryotherapie). De arts verwijdert de katheter na ongeveer drie weken; de prostaat is dan niet meer gezwollen. Wel laat de arts de katheter nog zitten indien de zwelling nog aanwezig is of als de patiënt nog in staat is om zelf te plassen. Soms zijn
antibiotica of andere geneesmiddelen vereist zodat de patiënt de irritatie vermindert, de zwelling verdwijnt en de patiënt weer opnieuw kan plassen.
Risico’s en bijwerkingen
Het te behandelen gebied is mogelijk pijnlijk nadat de
plaatselijke verdoving is uitgewerkt.
Blauwe plekken komen vaak voor en hiervoor mag de patiënt enkele dagen pijnstilling nemen na de behandeling. Andere mogelijke bijwerkingen op korte termijn zijn onder andere
bloed in de urine,
constipatie (hiervoor krijgt de patiënt
laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie) en moet hij voldoende vocht innemen), incontinentie en andere
plasproblemen, en zwelling van de penis of het scrotum. Op lange termijn heeft de patiënt mogelijk
erectiestoornissen (impotentie komt bij bijna alle patiënten voor), schade aan het rectum en problemen met de urinecontrole. Zeer zelden ontstaat een fistel. Dit is een kanaal tussen de urinebuis en de endeldarm dat leidt tot
diarree doordat urine in de endeldarm terechtkomt.
Lees verder