Pulmonale actinomycose: Bacteriële infectie aan de longen

Pulmonale actinomycose is een zeldzame, chronische en langzaam progressieve bacteriële infectie aan de longen, veroorzaakt door onder andere een slechte mondhygiëne. De bacteriën die zich normaal gezien in de mond en het maag-darmkanaal bevinden en daar ongevaarlijk zijn, verspreiden zich bij de ziekte naar de longen. De symptomen die de patiënt vertoont bij deze bacteriële infectie zijn vrij algemeen zoals onder andere koorts, vermoeidheid en pijn op de borst. Ook bij radiologisch onderzoek zijn de resultaten niet-specifiek. De diagnose is daarom uiterst lastig te stellen waardoor de patiënt soms eerst onnodige behandelingen krijgt. Deze infectie valt wel goed te genezen al is een lange behandelingsduur vereist. De eerste gepubliceerde klinische beschrijving van de menselijke vorm van de longziekte verscheen in 1857.

• Synoniemen pulmonale actinomycose
• Epidemiologie bacteriële longinfectie
• Oorzaken: Bacteriële infectie aan de longen
• Symptomen: Longen zijn aangetast door bacteriën
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met antibiotica of chirurgie
• Prognose longinfectie
• Complicaties aandoening

Synoniemen pulmonale actinomycose

Pulmonale actinomycose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Actinomycose – pulmonaal
• Pulmonale actinomycosis

Epidemiologie bacteriële longinfectie

De infectie komt wereldwijd voor. Mogelijk is de incidentie van de bacteriële infectie hoger in ontwikkelingslanden daar de mondhygiëne daar vaak minder goed is, maar exacte informatie hierover is niet beschreven in de literatuur. De ziekte is zeldzaam, maar exacte cijfers zijn niet gevonden in de geraadpleegde bronnen. De infectie presenteert zich voorts mogelijk op alle leeftijden, maar de meeste patiënten zijn tussen de dertig en zestig jaar oud. De infectie is zeer ongebruikelijk bij kinderen. Tot slot zijn mannen vaker dan vrouwen getroffen door de infectie.

Oorzaken: Bacteriële infectie aan de longen

Bepaalde bacteriën die zich normaal in de mond, het maag-darmkanaal (spijsverteringsstelsel) en vrouwelijke genitaliën bevinden, veroorzaken pulmonale actinomycose, een vorm van actinomycose. Actinomyces spp zijn commensalen die normaal gezien geen schade veroorzaken. Echter, door een slechte mondhygiëne, een tandtrauma en een tandabces verhoogt het risico op bacteriële infecties aan het gezicht, de kaak en de longen. Alcoholmisbruik, met littekens op de longen (bronchiëctasieën) en emfyseem zijn tevens geassocieerd met longinfecties veroorzaakt door actinomycose. Een hiatus hernia (maagbreuk: deel van de maag glijdt door opening in het middenrif naar de holte van de borstkas waardoor zure maaginhoud naar de slokdarm terugvloeit) is mogelijk ook een risicofactor voor pulmonale actinomycose.

Symptomen: Longen zijn aangetast door bacteriën

Bij een patiënt die deze infectie oploopt, komen de symptomen langzaam tot stand. Daarom duurt het ook lang vooraleer een arts de diagnose in staat is de diagnose te stellen. Symptomen omvatten verlies van eetlust, gewichtsverlies, een droge hoest (al dan niet met bloed), hoesten met sputum (slijm), koorts, kortademigheid, nachtelijk zweten, pijn op de borst bij het diep inademen en vermoeidheid.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De patiënt krijgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek bij de arts. Diagnostische onderzoeken omvatten een bronchoscopie met biopsie, een CT-scan van de borstkas, een longbiopsie, een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto), een sputumkweek; een thoracentese met biopsie, een uitstrijkje van het sputum, een volledig bloedonderzoek; een weefsel en sputum gramkleuring en een weefsel- en vochtanalyse van de longen.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnoses omvatten tuberculose, een longabces of longkanker.

Behandeling met antibiotica of chirurgie

De patiënt krijgt het antibioticum penicilline voorgeschreven. Dit krijgt hij gedurende vier tot zes weken intraveneus toegediend. Daarna volgt een orale inname van de penicilline. De behandeltijd van sommige patiënten loopt op tot achttien maanden. Soms is chirurgie vereist om vocht uit de longen af te voeren en de infectie te behandelen. Chirurgie valt veelal te voorkomen door een snelle diagnose en behandeling die de arts hierna inzet.

Prognose longinfectie

De prognose van patiënten die deze bacteriële infectie oplopen is zeer goed tot uitstekend. De ziekte kent een zeer lage mortaliteit. Wel ondergaat de patiënt soms onnodige operaties of onderzoeken voor een in wezen goedaardige en te genezen aandoening. Zo zijn een thoracotomie (chirurgische insnijding van de borstkas) en longresectie reeds gerapporteerd.

Complicaties aandoening

Mogelijke complicaties van pulmonale actinomycose omvatten onder andere een abces in de hersenen, een hersenvliesontsteking, een vernietiging van delen van de longen, emfyseem en osteomyelitis (een botinfectie). Deze komen voornamelijk voor wanneer de arts de diagnose niet tijdig stelt.