Korte darmsyndroom: Slecht voedingsstoffen opnemen

Het korte darmsyndroom (kortedarmsyndroom) is een aandoening die optreedt wanneer een deel van de dunne darm door een aandoening of operatie ontbreekt of wanneer de beweeglijkheid van de darmen niet goed is. Het lichaam is hierdoor niet in staat om voldoende voedingsstoffen op te nemen, wat in medische termen gekend is als “malabsorptie”. Diarree, uitdroging en ondervoeding komen vaak voor en zijn mogelijk ernstig indien onbehandeld. Een snelle diagnose en een levenslange behandeling zijn dan ook vereist voor een goede prognose van het syndroom. Patiënten met deze aandoening zijn welkom bij de Nederlandse contactgroep voor meer informatie en lotgenotencontact.

• Synoniemen korte darmsyndroom
• Epidemiologie aandoening
• Oorzaken: Slecht voedingsstoffen opnemen
• Symptomen: Afhankelijk van werking dunne darm
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Dieet, parenterale voeding, transplantatie
• Prognose van de ziekte
• Complicaties
• Contactgroep

Synoniemen korte darmsyndroom

Het korte darmsyndroom (dunne darm insufficiëntie is eveneens gekend onder de afkortingen 'KDS' en 'SBS'.

Epidemiologie aandoening

Het korte darmsyndroom is een zeldzame aandoening die jaarlijks wereldwijd ongeveer drie miljoen mensen treft. De incidentie wereldwijd bedraagt 2,5 per miljoen, wat blijkt uit een Nederlands onderzoek wat verscheen op de website “Clinical Gastroenterology” in december 2003. Mannen en vrouwen zijn in gelijke aantallen getroffen. Meestal verwerft de patiënt de aandoening, al hebben sommige patiënten deze darmaandoening bij de geboorte door een aangeboren genetische afwijking.

Oorzaken: Slecht voedingsstoffen opnemen

Patiënten met het korte darm syndroom zijn niet in staat om voldoende water, vitaminen, mineralen, eiwitten, vetten, calorieën en andere voedingsstoffen uit de voeding te absorberen (opnemen). Het korte darmsyndroom gebeurt wanneer (meer dan) de helft van de darm tijdens een operatie verwijderd is of wanneer een patiënt een gedeelte van de darm mist vanwege een aangeboren afwijking. Ook wanneer de darmen van de patiënt een slechte beweeglijkheid vertonen, leidt dit mogelijk tot het korte darmsyndroom. Risicofactoren omvatten aandoeningen van de dunne darm die een operatie vereisen, zoals de ziekte van Crohn (aandoening met buikpijn, diarree en gewichtsverlies). Bij zuigelingen is necrotiserende enterocolitis (afsterven van weefsels in de darm) een veel voorkomende oorzaak. Het is per patiënt afhankelijk welke voedingsstoffen de dunne darm moeilijk kan absorberen. Dit is vooral afhankelijk van welk deel van de dunne darm is beschadigd.

Symptomen: Afhankelijk van werking dunne darm

Het kortedarmsyndroom is mild, matig of ernstig, afhankelijk van hoe goed de dunne darm werkt. De patiënt heeft bleke, vetdiarree (steatorree) die erg hard stinkt (stinkende ontlasting). Ook diarree is een mogelijke vorm van ontlasting. De patiënt verliest hierdoor veel gewicht, en geraakt uitgedroogd (dehydratie). Hij is vermoeid en verzwakt, heeft een opgeblazen gevoel en heeft een zwelling (oedeem) die vooral te merken is aan de benen. Bovendien treden krampen, flatulentie (winderigheid), braken en brandend maagzuur mogelijk op bij de patiënt. Door het tekort aan vitaminen en voedingsstoffen, heeft de patiënt tevens anemie, (te weinig rode bloedcellen), gemakkelijk blauwe plekken, botpijn en osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken) en moeite met het eten van bepaalde voedingsmiddelen.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostische onderzoeken

De arts voert een volledig bloedonderzoek uit. Ook neemt hij een staaltje van de ontlasting van de patiënt wat hij onderzoekt.
Radiografisch onderzoek (röntgenfoto) en beeldvormend onderzoek (CT-scan) van de dunne darm zijn tot slot nodig voor het stellen van de diagnose.

Differentiële diagnose

De arts verwart korte darmsyndroom vaak met volgende aandoeningen of syndromen: coeliakie, de ziekte van Crohn, bacteriële overgroei in de dunne darm en anorexia nervosa (eetstoornis met obsessief bezig zijn met voeding en gewicht, een vervormd lichaamsbeeld en fysieke en psychische symptomen).

Behandeling: Dieet, parenterale voeding, transplantatie

Het syndroom zelf valt niet te genezen, maar een ondersteunende en symptomatische behandeling is wel voorhanden. De arts tracht namelijk om de symptomen te verlichten bij de patiënt. De patiënt volgt best een calorierijk dieet met essentiële vitaminen, mineralen, koolhydraten, eiwitten en vetten. Ook heeft de patiënt regelmatig injecties nodig van sommige vitaminen en mineralen. De patiënt neemt tevens voldoende vitamine B12, foliumzuur en ijzer op in de voeding voor de behandeling van anemie. De arts schrijft mogelijk medicatie voor waardoor de normale beweging van de darm vertraagt, zodat het voedsel langer in de darm blijft. Ook biedt de arts injecties van speciale groeifactoren aan. Indien de patiënt niet via de gewone manier voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt, krijgt hij sondevoeding via een ader (parenterale voeding). Parenterale voeding is beter gekend als TPV (totaal parenterale voeding) of de Engelse term TPN (total parental nutrition). Af en toe is een dunne darmtransplantatie vereist.

Prognose van de ziekte

De prognose varieert tussen de patiënten en is vooral afhankelijk van de oorzaak, de ernst en uitgebreidheid en de doeltreffendheid van de behandeling van het korte darmsyndroom. De aandoening verbetert na verloop van tijd indien deze het gevolg is van een operatie. De opname van voedingsstoffen verbetert dan langzaamaan. Patiënten met het korte darmsyndroom hebben wel meer kans op voedselallergieën, zoals lactose-intolerantie (symptomen bij het consumeren van melk en zuivelproducten). De darmaandoening heeft veelal een negatieve invloed op de kwaliteit van leven van een patiënt, omdat het de huidige levensstijl beperkt of wijzigt. Echter, met de juiste behandeling zijn de symptomen wel vrij goed onder controle te krijgen. Het is wel belangrijk dat de patiënt de behandeling opvolgt; zo niet is de aandoening levensbedreigend. De meest voorkomende doodsoorzaak van de patiënten met TPN is leverfalen door chronische parenchymale beschadiging.

Complicaties

Het korte darmsyndroom resulteert mogelijk in volgende gezondheidsproblemen: een bacteriële overgroei in de dunne darm, galstenen (harde afzettingen in de galblaas met typische buikpijn (galkoliek) als symptoom), gewichtsverlies, maagzweren, nierstenen, ondervoeding, te veel zuur in het bloed (metabole acidose als gevolg van diarree), osteomalacie (medische term voor verzwakte botten) en een zenuwstelselaandoening (veroorzaakt door een vitamine B12-tekort).

Contactgroep

CCUVN short bowel uit Woerden zet zich in om informatie aan te bieden en lotgenotencontact te voorzien voor patiënten met het korte darmsyndroom. Via de website valt allerlei nieuws te lezen rond de darmaandoening en is een forum beschikbaar voor patiënten, familie en andere (professionele) zorgverleners.