Tanden: Afwijkende kleuren (tandkleur) en vormen (tandvorm)

Zowel de kleur als de vorm van de tanden zijn mogelijk afwijkend bij een patiënt. Normaal gezien zijn de tanden wit of geelachtig-wit, en een abnormale kleur behelst elke andere kleur dan wit of geelachtig wit. Bij een abnormaal gevormde tand heeft elke tand een onregelmatige vorm. Het uiterlijk van normale tanden varieert, vooral bij de kiezen. Diverse oorzaken leiden mogelijk tot abnormaal gekleurde gevormde tanden. Specifieke aandoeningen maar ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen en enkele leefregels veroorzaken soms afwijkingen aan de tandkleur of tandvorm. Ook het ontbreken van tanden of de tijd van de verschijning van tanden is mogelijk een symptoom van een onderliggende ziekte.

• Synoniemen en typen van afwijkende kleuren en vormen van tanden
• Synoniemen tandkleuren
• Typen tandvormen
• Oorzaken afwijkingen aan tandkleur en tandvorm
• Tandkleur
• Tandvorm
• Diagnose en onderzoeken van abnormale tanden door de tandarts
• Behandeling van patiënten met een afwijkende tandkleur of tandvorm
• Tandkleur
• Tandvorm

Synoniemen en typen van afwijkende kleuren en vormen van tanden

Synoniemen tandkleuren

Tandkleurafwijkingen zijn gekend onder deze synoniemen

• Tandpigmentatie
• Verkleurde tanden
• Verkleuring van de tanden

Typen tandvormen

Tandvormafwijkingen of een abnormale tandvorm zijn mogelijk gekend als dit type tanden:

• Conische tanden
• Hutchinson snijtanden
• Moerbeitanden
• Pintanden

Oorzaken afwijkingen aan tandkleur en tandvorm

Allerlei medische problemen, aandoeningen, syndromen of geneesmiddelen leiden mogelijk tot een abnormale tandkleur en tandvormafwijkingen.

Tandkleur

Aandoening of medisch probleem
Ernstige neonatale geelzucht (geelzucht bij baby's) en een aantal hart- en vaataandoeningen leiden mogelijk tot tandkleurafwijkingen. Bovendien tasten enkele genetische afwijkingen het tandglazuur aan, zoals dentinogenesis en amelogenesis. Patiënten met een hoge koorts op een leeftijd waarop de tanden zich vormen, lopen ook een hoger risico op een afwijkende tandkleur. Daarnaast leidt porfyrie (erfelijke stofwisselingsziekte met symptomen aan huid of zenuwstelsel) ook tot een abnormale tandkleur. Chemotherapie of bestraling (radiotherapie) aan het hoofd of de nek zorgt er mogelijk eveneens voor dat de patiënt een andere tandkleur heeft. Bovendien heeft een patiënt met een trauma, bijvoorbeeld als gevolg van een valpartij, problemen bij de glazuurvorming, maar ook volwassen tanden krijgen misschien plots een andere kleur na een trauma. Witte vlekken op het tandvlees en zwarte vlekken op het tandvlees kennen diverse andere oorzaken

Drank, voeding en roken
Bepaalde drank- en voedingsproducten zoals koffie en thee veroorzaken tijdelijke bruine en zwarte vlekken op de tanden. Roken en pruimtabak zijn evenmin goed voor de tanden; ze veroorzaken namelijk vlekken op de tanden.

Geneesmiddelen
Een afwijkende tandkleur (grijs-blauw tot bruin-geel) bekomt een patiënt bij het gebruik van antibiotica tetracycline en doxycycline voor de leeftijd van acht jaar. Verder zorgen sommige antihistaminica, antipsychotica en antihypertensiva (dit is de medische term voor medicatie tegen een hoge bloeddruk) ook voor tandkleurafwijkingen. Geneesmiddelen of drugs bij de zwangerschap leiden daarnaast mogelijk tot een verkleuring en hardheid van het glazuur. Tot slot resulteert de inname van ijzersupplementen soms ook in een andere tandkleur.

Leeftijd
Bij oudere personen slijt de buitenste laag van het glazuur op de tanden weg, waardoor de natuurlijke kleur van dentine tevoorschijn komt.

Tanden
In een vroeg stadium van tandbederf (cariës) zijn bruingele of witte vlekken op de tanden te vinden. De patiënt met grijszwarte tanden heeft mogelijk tandbederf of pulpanecrose (necrotische pulp als gevolg van een tandtrauma of tandbederf). Bovendien is het niet verstandig om te veel fluoride of fluoridespoelingen op te nemen, hetgeen te vinden is in tandpasta en fluoridesupplementen. De patiënt krijgt hierdoor namelijk witte vlekken op de tanden. Een goede mondverzorging is onontbeerlijk, daar een slechte mondhygiëne resulteert in tandkleurafwijkingen. Tot slot reinigt de patiënt best zijn tanden goed want door geaccumuleerde tandplak veroorzaken bacteriën of schimmels groene en oranje vlekken op de tanden.

Tandvorm

Cerebrale parese (hersenverlamming), congenitale syphilis, dysostosis cleidocranialis, ectodermale dysplasie (anhidrotisch), het Ehlers-Danlos syndroom (symptomen aan huid en gewrichten), het Ellis-van Creveld-syndroom (chondroectodermale dysplasie) en incontinentia pigmenti achromians (Ito-syndroom) veroorzaken mogelijk een afwijkende tandvorm.

Diagnose en onderzoeken van abnormale tanden door de tandarts

Tandheelkundig onderzoek
De tandarts voert een uitgebreid tandheelkundig onderzoek uit bij de patiënt. Hij bekijkt grondig de tanden, de mond en het tandvlees.

Diagnostisch onderzoek
Af en toe zijn verdere onderzoeken nodig om een mogelijke tandafwijking te diagnosticeren. Zo voert de tandarts een radiografisch onderzoek van de tanden. Uiteraard is ander diagnostisch onderzoek nodig bij een mogelijk onderliggende aandoening. Dit soort onderzoek is dan afhankelijk van de vermoedelijke onderliggende ziekte.

Behandeling van patiënten met een afwijkende tandkleur of tandvorm

Bij een afwijkende tandkleur of tandvorm behandelt de tandarts zo mogelijk de onderliggende aandoening of het medisch probleem dat zorgt voor deze afwijkingen.

Tandkleur

Voorts hanteert de patiënt best een goede mond- en tandhygiëne om verkleuring als gevolg van een slechte reiniging te voorkomen. Een diepere verkleuring verwijdert de tandarts mogelijk met behulp van vullingen, facings, kronen of bleken.

Tandvorm

Vullingen, tandheelkundige restauraties (herstellingen), kronen of bruggen zijn mogelijke behandelingsopties om de abnormale vorm te corrigeren. Op deze manier verbetert eveneens het uiterlijk van de tanden.

Lees verder

• Gele tanden: Oorzaken van geelverkleuring van tanden
• Tand- en mondhygiëne: Tips voor goede tand- & mondgezondheid
• Tandabces: Ophoping van pus in tand door bacteriële infectie
• Tandbederf (cariës): Oorzaken van gaatjes in tanden
• Tanderosie: Slijtage van tandglazuur met gevoelige tanden